آریا بانو - ایسنا /قطب شمال، نقطه جذابی از زمین به نظر میرسد و عکسهای زیبایی از آن گرفته شدهاند، اما این منطقه هیچگاه مکان محبوبی برای سکونت نبوده است.
ما همیشه میدانستهایم که قطب شمال نمیتواند مکان مناسبی برای سکونت باشد، اما شاید دلایل آن را به طور کامل ندانیم.
بازار
فصل تعطیلات زمستانی از راه میرسد. بسیاری از کودکانی که کریسمس را جشن میگیرند، با هیجان در حال تهیه فهرستی از هدایای مورد نظر خود برای بابانوئل، معروفترین ساکن ادعاشده قطب شمال هستند اما قطب شمال، مکانی بسیار دشوار برای زندگی انسانهاست.
در ادامه، چهار دلیل برای عدم سکونت انسانها در قطب شمال آورده شده است.
1. قطب شمال یک منطقه دورافتاده است.
بحثهای زیادی درباره این موضوع وجود دارد که چه کسی اولین بار به قطب شمال رسیده است، اما به گفته پژوهشگران «بنیاد اقیانوس تارا»(Tara Ocean Foundation)، هیچ اجماعی درباره این موضوع وجود ندارد. در وبسایت این بنیاد آمده است: «ریچارد برد»(Richard Byrd) کاوشگر آمریکایی، چندین سفر اکتشافی را به قطب شمال رهبری کرد؛ به ویژه در سال 1926 که ادعا کرد به قطب شمال رسیده است. این ادعا مورد تردید قرار گرفته است.
در ادامه آمده است: «روآلد آموندسن»(Roald Amundsen) اولین کاوشگری به شمار میرود که در سال 1926 سوار بر یک کشتی هوایی به همراه «اومبرتو نوبیل»(Umberto Nobile)، کاوشگر ایتالیایی بر فراز قطب شمال پرواز کرد. پیش از این، آموندسن اولین انسانی بود که در دسامبر 1911 به قطب جنوب رسید.
در اواخر دهه 1800، «فریتیوف نانسن»(Fridtjof Nansen)، دانشمند نروژی به قطب شمال بسیار نزدیک شد. او کشتی مخصوص خود را در یخهای قطب شمال گذاشت تا بتواند از منطقه قطبی عبور کند. اگرچه کشتی به قطب شمال (90 درجه شمالی) نرسید، اما به 86 درجه و 14 درجه شمالی رسید. نانسن به دلیل سفرهای اکتشافیاش، یک کاوشگر پیشگام قطب به شمار میرود.
«متیو هنسون»(Matthew Henson)، کاوشگر آمریکایی-آفریقایی، عضوی از گروه اکتشافی به رهبری «رابرت پری»(Robert Peary) کاشف آمریکایی بود. آنها در سال 1909 ادعا کردند که به قطب شمال رسیدهاند و اغلب به عنوان اولین کسانی که این کار را انجام دادهاند، شناخته میشوند. با وجود این، یک بحث بلندمدت درباره این موضوع وجود دارد که آیا آنها گروه اول بودند یا گروهی که «فردریک کوک»(Frederick Cook)، پزشک و کاشف آمریکایی آن را رهبری میکرد.
سال 1909، رابرت پری و همکارانش با لباسهایی از جنس خز و پرچم در قطب شمال
این بحث فراتر از محدوده این گزارش است. نکته ساده این است که این مکان بسیار دورافتاده است و دسترسی به زنجیره تأمین انسانی را بسیار دشوار میکند. یک سورتمه پرنده قطعاً مطلوب خواهد بود. شهر لونگیربین واقع در مجمعالجزایر سوالبارد نروژ حدود 800 مایل از قطب شمال فاصله دارد و همین فاصله، آن را به نزدیکترین مرکز غیرنظامی دائمی به قطب شمال تبدیل میکند. یک پایگاه تحقیقاتی و نظامی در منطقه آلرت واقع در نوناووت کانادا وجود دارد که با فاصله 508 مایلی از قطب شمال، نزدیکترین پایگاه دائمی با حضور انسانها به شمار میرود.
برای رسیدن به قطب شمال جغرافیایی به تجهیزات ویژهای مانند کشتیهای یخشکن، هواپیما یا سفرهای چالشبرانگیز همراه با اسکی نیاز است. قطب شمال جغرافیایی به زبان ساده، محور چرخش زمین است. همچنین، یک قطب شمال مغناطیسی وجود دارد که قطبنماها آن را نشان میدهند. این قطب به صورت دورهای تغییر میکند. چیزی که برای مردم کمتر آشناست، قطب غیرقابل دسترس قطب شمال است.
سوم مه 2022، یک
عکس هوایی از قایق توریستی هیبریدی «کویتبیورن»(Kvitbjorn) که با ترکیبی از موتور دیزلی و باتریهای برقی در حال حرکت از میان یخهای دریا در «خلیج بوربوکتا»(Borebukta Bay) واقع در ضلع شمال غربی آبدره «ایسفیوردن»(Isfjorden) در مجمعالجزایر سوالبارد است .
در وبسایت «دانشگاه کالیفرنیا-سانتا باربارا»(UCSB) آمده است: قطب شمال غیر قابل دسترس که گاهی اوقات به عنوان قطب غیر قابل دسترس قطب شمال یا فقط قطب شمال شناخته میشود، روی یخهای اقیانوس منجمد شمالی در دورترین فاصله از هر خشکی قرار دارد.
این نقطه به دلیل دشواری عبور و دورافتادگی کلی، غیرقابلدسترسترین نقطه در نظر گرفته میشود. در ادامه متن وبسایت دانشگاه کالیفرنیا-سانتا باربارا آمده است: این نقطه 661 کیلومتر از قطب شمال، 1453 کیلومتر در شمال بارو آلاسکا و به فاصله مساوی از سه خشکی نزدیک شامل «جزیره الزمیر»(Ellesmere Island)، «سرزمین فرانتس-جوزف»(Franz-Josef Land) و «جزایر سیبری نو»(New Siberian Islands)، 1094 کیلومتر فاصله دارد.
یک قطب غیر قابل دسترس جنوبی یا قطب جنوب نیز وجود دارد، اما همیشه متفاوت بوده است.
رانش در قطب شمال مغناطیسی طی سالها
2. هیچ زمینی زیر قطب شمال نیست.
در واقع هیچ خشکی در قطب شمال وجود ندارد. خشکیها در واقع فقط یخهایی هستند که روی اقیانوس منجمد شمالی شناورند و مکان ثابتی ندارند. به گفته پژوهشگران «اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا»(NOAA)، دانشمندان در طول چهار دهه گذشته شاهد کاهش شدید مقدار و ضخامت یخهای دریای قطب شمال در ماههای تابستانی و زمستانی بودهاند.
اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا، ناسا و سایر مؤسسات پژوهشی از انواع گوناگون مشاهدات از جمله دادههای ماهوارهها برای نظارت بر تغییرات رخداده در هر دو قطب استفاده میکنند. از دیدگاه وجود خشکی، قطب جنوب برای یک شخص شاد –بابانوئل- که اتفاقاً گوزن شمالی دارد و سورتمه هوایی میراند، ایدهآلتر از قطب شمال خواهد بود. گذشته از شوخی، قطب جنوب در واقع روی قاره جنوبگان قرار دارد که خود تا حدود سه مایل پوشیده از یخ است، اما در واقع زیر آن خشکی وجود دارد.
جنوبگان
3. قطب شمال سرد است.
اگرچه سفرهای اکتشافی دورهای به قطب شمال وجود دارد، اما شرایط بسیار سرد این منطقه، آن را اساساً غیرقابل سکونت میکند. اگرچه قطب جنوب به طور میانگین سردتر است، اما قطب شمال نیز بسیار سرد است. هر دو مکان در یک سال مقدار بسیار کمی از نور خورشید را دریافت میکنند، زیرا قطبهایی روی یک سیاره کرویشکل و مسطح هستند.
به گزارش ناسا، میانگین دمای تابستان در قطب شمال 32 درجه فارنهایت است؛ در حالی که میانگین دما در قطب جنوب به منفی 18 درجه فارنهایت میرسد. میانگین دما هنگام زمستان در قطب شمال به منفی 40 درجه فارنهایت و در قطب جنوب به منفی 76 درجه فارنهایت (منفی 60 درجه سلسیوس) کاهش مییابد. در وبسایت ناسا آمده است: در هر دو قطب، خورشید همیشه در پایین افق قرار دارد. این امر به سرد نگه داشتن قطبها حتی در تابستان که خورشید همه طول روز در آسمان است، کمک میکند. در زمستان، خورشید آن قدر پایین افق است که ماهها بالا نمیآید. بنابراین، روزها درست مانند شبها سرد و تاریک هستند.
قطب جنوب به دلیل این که سرزمینی بزرگ و پوشیده از یخ است، بسیار سردتر است. قطب شمال، یخ دریایی زیادی دارد، اما این یخ دریایی به دلیل شرایط نسبتاً گرم و متغیر آب، معتدل است. به یاد داشته باشید که قطب شمال هیچ خشکی زیر خود ندارد. نکته نگرانکننده این است که منطقه قطب شمال سریعتر از سایر نقاط زمین در حال گرم شدن است که این امر باعث کاهش پوشش یخ دریایی میشود. یخ دریایی کمتر به معنای بازتاب کمتر نور خورشید و در نتیجه جذب بیشتر گرماست. این امر به گرمایش بیشتر منجر میشود.
پوشش یخی قطب شمال در سپتامبر 2024 در مقایسه با میانگین آن از سال 1981 تا 2010
4. زیرساخت، زنجیره تأمین و نیازهای اساسی
پیش از این، توضیح داده شد که رسیدن به قطب شمال چقدر دشوار است. برای زندگی انسانها در این منطقه، به مأموریتهای تدارکاتی دورهای نیاز است. علاوه بر این، آب اقیانوس و یخهای دریایی در حال ذوب شدن، شور هستند و به همین دلیل، تأمین آب شیرین محدود است. در مسیر تأمین غذای محلی، چیز زیادی وجود ندارد. عملاً هیچ گیاهی در آنجا رشد نمیکند و شکار کردن میتواند به دلایل گوناگون خطرناک باشد. تغییر الگوهای یخ دریا حتی شکار و تأمین غذای خرسهای قطبی را که با این منطقه سازگار شدهاند، مختل میکند.
دلیل کمتر آشکاری که قطب شمال را به مکانی دشوار برای زندگی تبدیل کرده است، به کمبود زمینهای مناسب برای ساختوساز برمیگردد. با سطحی که دائماً در حال تغییر است، زیرساختهایی مانند خانهها، ساختمانها و خطوط لوله با خطر مداوم و فزاینده آسیب، خرابی یا رانش روبهرو خواهند شد.