آریا بانو - حامی هنر زندگی / مزایا و معایب نداشتن فرزند مقایسه ای دشوار است. از ابتدای خلقت آوردن فرزند راهی برای ادامه نسل انسان بوده و بعد از ازدواج بسیاری از افراد اقدام به داشتن فرزند می کنند اما عده ای هم به دلیل ترس هایی که دارند از تجربه این حس خودداری می کنند. عوامل متعددی در نداشتن فرزند نقش دارند که ممکن است خواسته یا ناخواسته باشد. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب نداشتن فرزند و همچنین دلایل تاثیرگذار روی این موضوع پرداخته شده است.
مزایای نداشتن فرزند
فرزند شیرین ترین میوه زندگی مشترک است. زوج هایی که فرزند ندارند از شیرینی وجود کودک بی بهره اند. اما آن ها نیز در زندگی خود مزایایی دارند که در این قسمت اشاره خواهد شد.در این خصوص مطالعه مقاله زندگی بدون بچه بهتر است یا با بچه پیشهاد می شود.
1-مزایا و معایب نداشتن فرزند | تهیه راحت مسکن
خانواده های بدون فرزند شرایط آسان تری برای پیدا کردن مسکن دارند و معمولاً بخاطر نداشتن فرزند به راحتی گزینه مناسبی برای اسکان پیدا می کنند. در جامعه امروزی صاحبان مسکن تمایل دارند خانه خود را در اختیار خانواده های کوچک و کم جمعیت قرار دهند تا از سر و صدا و خرابی های احتمالی جلوگیری کنند و برای آن ها خانواده های بدون فرزند در اولویت قرار دارند.
2-استراحت و تفریح
در محیط های مختلف می توان حضور یافت و نگرانی بابت بودن فرزند را ندارند و با دوستان دوران مجردی و خانواده های بدون فرزند همانند خودشان رفت و آمد می کنند. زوج ها در این مورد می تواند اوقات خوشی را بدون نگرانی و دغدغه داشتن فرزند، سپری کنند.
حتی شب بیداری ها برای نگهداری از فرزند و فعالیت های روزانه مربوط به رسیدگی به فرزند باعث می شود که زمان کمتری برای استراحت و خواب صرف شود. بدیهی است که خانواده ی بدون فرزند دغدغه ای برای کم بودن زمان خواب و استراحت خود ندارند. برنامه ریزی برای بچه دار شدن و رسیدگی به امور دیگر زندگی بسیار مهم است.
3-فشار اقتصادی کمتر
به دلیل کم بودن جمعیت خانواده و نبودن فرزند و متقابلاً نداشتن هزینه های مختلف برای فرزند از شرایط اقتصادی بهتری برخوردار هستند و دغدغه ها و نیازمندی های کمتری دارند. نداشتن هزینه پوشاک و خوراک و هزینه ی بیماری های احتمالی فرزند همه در جهت بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فشار مالی خانواده موثر هستند.
4-مزایا و معایب نداشتن فرزند | نگرانی کمتر
بدیهی است خانواده ای که فرزند ندارد نگرانی جهت تامین نیاز ها و خواسته های فرزند و آینده ی او را تجربه نمی کند. این خانواده دغدغه برنامه ریزی برای آینده تحصیلی و اقتصادی فرزند را ندارد و بار روانی کمتری را از این جهت متحمل می شود. معمولا خانواده های دارای فرزند باید روی جزئی ترین مسائل هم برنامه ریزی کنند و شرایط احتمالی را پیش بینی کنند اما خانواده بدون فرزند از این موضوع مستثنی است. اگر چه داشتن فرزند و سرگرم بودن با آن می تواند درمان نگرانی بیش از حد باشد.
5-آزادی بیشتر
امروزه اکثر افراد شاغل هستند و زمان کمتری برای خود و زندگی خانوادگی شان دارند مخصوصا اگر فرزندی هم داشته باشند این زمان کمتر می شود و زوج ها نیاز به برنامه ریزی و تقسیم زمان برای نگهداری از فرزند خود در طول روز را دارند. در اکثر موارد خانواده هایی که زن و مرد هر دو شاغل هستند، برای نگهداری فرزند از پرستار کمک می گیرند که به تبع هزینه هایی را به دنبال دارد. خانواده های بدون فرزند دیگر دغدغه این موضوع را ندارد و نگرانی از جهت نگهداری فرزند و یا گرفتن پرستار را نخواهند داشت. آزادی در خانواده بدون فرزند بیشتر است.
6-مزایا و معایب نداشتن فرزند | فراغت بیشتر
زمانی که فرد مادر می شود و فرزندی به دنیا می آورد مسولیت های او چندین برابر می شود و مراقبت از فرزند و رسیدگی به او باعث می شود زمان کمتری برای خود داشته باشد. متقابلاً فردی که مادر نیست و فرزندی ندارد زمان بیشتری برای خودش و فعالیت های روزانه مثل ورزش، وقت گذرانی با دوستان، رسیدگی به ظاهر و زیبایی خود دارد.
در خانواده های دارای فرزند، والدین زمانشان را باید بین شغل و زندگی و فرزندانشان تقسیم کنند و شاید زمان کمتری برای وقت گذرانی با همسر خود داشته باشند و این امر ممکن است به دوری زوجین منجر شود. اما خانواده ی بدون فرزند هر دو نفر زمان بیشتری برای با هم بودن دارند و وقت کافی برای هم می گذارند و از بودن در کنار هم لذت می برند. زمانی که افراد فرزند نمی خواهند و تمایلی به اقدام برای بارداری ندارند، پروسه بارداری و زایمان هم مسلماً اتفاق نمی افتد. در این مورد فوایدی در باردار نشدن وجود دارد که در ادامه گفته می شود.
7-نداشتن مشکلات بارداری
زمانی که یک خانوم دوران بارداری و زایمان را تجربه می کند بعد از دوره زایمان فیزیک ظاهری بدنش تغییر می کند و ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس او شود. اما در زنانی که تجربه بارداری و زایمان را ندارند از تغییر ظاهری بدنشان در امان هستند. معمولا زنان بعد از زایمان درگیر افسردگی بعد از زایمان می شوند که علت های مختلفی هم دارد اما بدیهی است زنی که زایمان نکرده از افسردگی مربوط به آن هم در امان است.

معایب نداشتن فرزند
نداشتن فرزند همواره مشکلات و ناکامی هایی با خود به همراه دارد. خانواده ها همواره به دنبال رفع این مشکلات توسط راه های دیگری به غیر از فرزند هستند. در این قسمت مشکلات و معایب نداشتن فرزند بررسی خواهد شد.
1-مزایا و معایب نداشتن فرزند | بی انگیزگی
زمانی که خانواده ای فرزند می آورد انگیزه والدین برای رشد در همه زمینه ها بالا می برد. پدر خانواده سعی می کند بیشتر تلاش کند تا معیشت خانواده دچار مشکل نشود و حتی اوضاع اقتصادی را به کیفیت بالاتری ارتقا دهد. برای نمونه با آمدن فرزند، خانواده سعی می کند خانه بزرگتر و بهتری نسبت به قبل تهیه کند تا راحتی و رفاه بیشتری داشته باشند.
با آمدن فرزند زن و مرد روز خود را با انگیزه بیشتری شروع می کنند و سعی می کنند زمان و فعالیتشان را مدیریت کنند و به خوبی از فرصت ها بهره ببرند. در خانواده ای که فرزند دارند پدر و مادر مدیر تر و مسولیت پذیرتر می شوند و برنامه ریزی بهتر و دقیق تری خواهند داشت. بنابراین نداشتن فرزند در مواردی باعث سستی و اهمال در انجام امور مربوط به زندگی می شود و فرد انگیزه کافی برای تلاش نخواهد داشت.
2-نبودن نشاط و شور در خانواده
صدای خنده و گریه کودک کانون خانواده را از سکوت و یکنواختی خارج می کند. بازی کردن با کودک، رسیدگی به کار های او، درست کردن غذایی لذیذ برای فرزند و دیدن شادی و نشاط فرزند روحی تازه به خانواده می بخشد. زمانی که سر و صدای فرزند در خانواده می پیچد خانواده سرشار از عشق و نشاط می شود.
پدر و مادر از تک تک تلاش هایی که برای فرزندش می کند احساس خشنودی دارد و دیدن خوشحالی فرزند قطعاً حس رضایتمندی و مفید بودن به آن ها می دهد. اگر خانواده ای از آوردن فرزند علی رغم داشتن شرایط لازم امتناع کند از تمامی این حس های ویژه محروم خواهد بود. خانواده شاد بدون فرزند تقرییا نادر است.
3-عدم تجربه حس مادری و پدری
به طور غریزی درون هر فردی علاقه ای برای پدر یا مادر شدن وجود دارد و همه ی انسان ها از اینکه موجودی از وجود خودشان داشته باشند لذت می برند. خانواده ای که به هر دلیلی فرزند نمی خواهد این نعمت پدر یا مادر شدن را از دست خواهد داد و این احساس فوق العاده و ویژه را تجربه نخواهند کرد.
4-انگیزه کمتر برای یادگیری و تجربه
با آمدن فرزند مسولیت های والدین در زمینه رسیدگی و تربیت فرزند بیشتر می شود به همین دلیل والدین در محیط های مختلف که خانواده ها و فرزندانشان حضور دارند به دنبال تجربه و یادگیری هستند. والدین سعی می کنند مهارت ها و اصول فرزند پروری را آموزش ببینند تا در زمینه تربیت فرزند موفق باشند و همین موضوع به رشد آگاهی و شخصیتی افراد کمک شایانی می کند. در مقابل افرادی که تجربه مادری یا پدری ندارند کمتر برای این موضوع زمان می گذارند و در نتیجه تجربه و مهارت کمتری خواهند داشت. لازم است راه های حفظ انگیزه دیگری را برای این کار امتحان کنید.
5-عدم احساس ارزشمندی
پدری که نیاز های مالی و عاطفی خانواده اش را برطرف می کند و لبخند رضایت فرزندش را می بیند یا مادری که غذای مورد علاقه فرزندش را تهیه می کند و با قدردانی فرزندش رو به رو می شود تماماً وجودش سرشار از احساس ارزشمندی و مفید بودن می شود و از اینکه می تواند خانواده ای را مدیریت کند احساس رضایت مندی و خشنودی خواهد داشت. فردی که از پدر یا مادر بودن امتناع می کند این حس رضایت فردی را تجربه نمی کند و درون خود همواره خلأ هایی را حس خواهد کرد.
6-نداشتن امید به آینده
همواره افرادی که صاحب فرزند هستند در تکاپو و تلاش برای فراهم کردن شرایطی ایده آل برای فرزندانشان هستند و برای آینده آن ها و خانواده برنامه ریزی می کنند و رو به جلو حرکت می کند. خانواده همراه با فرزند سرشار از امید به زندگی هستند و برای پیشرفت خود تلاش می کنند. زوجی که فرزند ندارد انگیزه ی زیادی برای آینده و اتفاقاتی که پیش می آید ندارد و از فرصت های زندگی به خوبی استفاده نمی کند چرا که انگیزه مهمی به نام فرزند را ندارد.
7-عدم بقای نسل فرد
بدیهی ترین مسئله عدم انتقال وراثت و ژن زوجین به نسل بعد است و افراد بدون فرزند نسل خود را نمی توانند ادامه دهند. خانواده زمانی که موجودی از پوست و خون خود داشته باشد که می تواند حامی و پشتیبان او باشد و تجربیاتش را در اختیارش قرار دهد بی شک زندگی متفاوت تری را نسبت به خانواده بدون فرزند تجربه میکند.
8-نبود مزایای بارداری
زنانی که باردار نشده اند خیلی بیشتر در معرض ابتلا به Ms خواهند بود و در زنانی که زایمان کرده اند بهبودی بیماری ام اس مشاهده شده است. بارداری خطر مبتلا شدن به انواع سرطان ها را کاهش می دهد. زنانی که دوران بارداری و زایمان را تجربه نمی کنند با درصد بالایی در معرض ابتلا به سرطان رحم سرطان پستان هستند. در دوران بارداری خطر ابتلا به فیبروم رحمی کاهش می یابد و افرادی هم که درگیر این بیماری هستند در این دوره بیماری شان متوقف می شود.
زنان در دوره شیردهی از بیماری دیابت در امان هستند و خطر ابتلا به انواع بیماری در این دوره کاهش می باید بنابراین در خانم هایی که از بارداری خودداری می کنند با درصد بیشتری در معرض درگیری به انواع بیماری ها هستند.
9-نداشتن فرصت تغییر سبک زندگی
زمانی که فرد اقدام به بارداری می کند الگوی صحیح تغذیه ای و حتی رفتاری را جایگزین سبک زندگی قبلی خودش می کند. معمولاً افراد سیگاری در این دوره سعی می کنند استعمال سیگار و دخانیات و از این قبیل موارد را کنار بگذارند و زندگی سالم تری را تجربه کنند. در دوره بارداری مادر رژیم غذایی ویژه و سالم تری را جایگزین می کند و متقابلاً در بسیاری از خانم هایی که تجربه حاملگی و زایمان ندارند سبک زندگی ناصحیح ادامه دار خواهد بود.
دلایل عدم تمایل زوجین به فرزند آوری
بعد از بررسی مزایا و معایب نداشتن فرزند، باید به بررسی علل عدم تمایل زوج برای داشتن فرزند پرداخت. هر زوجی برای نیاوردن فرزند ممکن است لیست بلندی از دلایل را داشته باشد و به هر علتی ترجیح بدهد که پدر یا مادر بودن را تجربه نکند. اما چند دلیل اصلی وجود دارد که باعث عقب انداختن اقدامات لازم برای باروری می شود. از جمله:
1-مزایا و معایب نداشتن فرزند | ادامه تحصیل
بسیاری از افراد برای اینکه به دنبال ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر هستند و فرزند آوردن این کار را سخت می کند از آوردن فرزند پرهیز می کنند. در بعضی موارد الگو های غلط اجتماعی و فضای حاکم بر جامعه یا مشاهدات شخصی فرد از خانواده هایی که فرزند دارند و مشکلات متعددی دارند سبب می شود افراد از اقدام برای داشتن فرزند عقب نشینی کنند. گاهی این مشکلات باعث ترس از بچه دار شدن در زنان و مردان می شود.
2-مزایا و معایب نداشتن فرزند | پیشرفت شغلی
افرادی که سال ها برای موقعیت شغلی و اجتماعی شان تلاش کردند می پندارند اگر فرزندی بیاورند از برنامه ریزی های خود عقب می افتند و به اهدافشان نمی رسند و زمانشان را باید برای فرزند صرف کنند. در مواردی هم نبودن شرایط لازم اقتصادی و رفاه برای افراد باعث می شوند که نخواهند نفر سومی به خانواده اضافه کنند. آن ها فقط در انتظار رسیدن به شغل مناسب و مورد علاقه خود هستند و برای آن تلاش می کنند.3-ترس از مسئولیت
خیلی از افراد از اینکه مسولیت فرد دیگری را به عهده بگیرند واهمه دارند و به دلیل ترس هایی که دارند چشم روی داشتن فرزند می بندند. بعد از بررسی مزایا و معایب نداشتن فرزند، لازم به ذکر است موارد گفته شده در مورد خانواده هایی است که شرایط لازم برای باروری را دارند اما به دلایل خودشان اقدام نمی کنند. شانه خالی کردن از بار مسئولیت شاید در این مورد اصطلاح خوبی باشد.
بنابرین در مورد زوجینی که نابارور هستند صدق نمی کند چرا که اکثر زوجین نابارور تمایل زیادی برای داشتن فرزند دارند و تلاش می کنند روزی به این هدف دست یابند. هرگز نمی توان افراد نابارور را مورد انتقاد یا نکوهش قرار دارد و در این شرایط آن ها به همدلی و همراهی خانواده و اطرافیان خود نیازمند هستند. مسلما مشاوره روانشناسی می تواند راهگشای کار این زوج ها باشد.