بزرگنمايي:

آریا بانو - فارس / «احساس بی ارزشی» معمولا یکی از علامت های افسردگی است چرا که حس ناامیدی و پوچی را به فرد القا کرده و زندگی طبیعی روزانه را سخت‌تر می کند.
احساس بی ارزشی می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. تجربه های اجتماعی، سبک زندگی، شرایط استرس زا و همچنین مشکلات ذهنی همگی در این مورد نقش دارند. آسیب در دوران کودکی، مشاهده وقایع منفی که خودتان را در آن ها مقصر می دانید، مدیریت سخت استرس، انتقاد در گذشته، بیماری‌های ذهنی و....دلیل و علت این احساس بی‌ارزشی است.
عموما افرادی که احساس حقارت و بی ارزشی دارند، تصور می کنند مثل دوستانشان با ارزش نیستند و مورد محبت والدین قرار نمی گیرند. پس می پذیرند که مدام نقد شوند و مورد قضاوت منفی دیگران قرار بگیرند. اکثر کودکانی که با این وضعیت بزرگ می شوند، دچار کمبود و بی انگیزگی در بزرگسالی هستند. اغلب این افراد در سنین مختلف دست به کارهای نمایشی برای جلب توجه مثل عمل های زیبایی می زنند.
شیوه تربیتی دیکتاتور مآبانه در خانواده باعث تربیت این نوع بچه ها می شوند که مدام سرخورده باشند و از خودشان ناامید هستند، اینها تصور می کنند که دائم تحت نظرند و مورد انتقاد و مواخذه قرار می گیرند.
خیلی از افراد که دارای یک معلولیت یا نازیبایی در بدنشان هستند، بیش از دیگران حس حقارت دارند یا چاق یا لاغر زیاد، مشکل جسمی یا بیماری مزمن اعتماد به نفس آنها را زایل می کند. حس بی ارزشی باعث دردهای شدید، افکار منفی درباره خود، گریه کردن زیاد، اضطراب اجتماعی، فکر خودکشی، امتناع از برقراری رابطه با دیگران، مصرف مواد مخدر، بی حال و حوصله بودن و گاها بی توجهی نسبت به فعالیت های روزانه خود می شود.
**راهکارهای مقابله با احساس بی ارزشی
1_ با خودتان مهربانانه صحبت کنید
افرادی که احساس بی‌ارزشی دارند، معمولاً افکار منفی در سر خود دارند و همیشه به شکل منفی با خودشان صحبت می کنند. با خودتان بگویید که می‌توانم هر روز چیزهای کوچکی را برای ارتقاء و پیشرفت خودم به کار ببندم.
2_دقت کنید و ببینید که بی‌ارزشی چه زمانی به شما غلبه می‌کند
گاهی اوقات احساس منفی در پاسخ به یک شرایط خاص، فکر، تجربه یا حتی بعضی از افراد افزایش پیدا می‌کند. سعی کنید این احساسات را شناسایی کنید و ببینید چه اتفاقی رخ می‌دهد که این اثرات منفی در شما ایجاد می‌گردد و چه نوع افکاری شما را درگیر می کند. از این طریق می‌توانید با حس بی‌ارزشی در خودتان مبارزه کنید.
3_ از مشاور کمک بگیرید
بسیار مهم است به یاد داشته باشید که گاهی اوقات احساس بی ارزشی علامت یک بیماری ذهنی پیش زمینه‌ای می‌باشد. اگر که احساس درد شما مداوم است و همیشه اضطراب دارید و مواجهه با انجام کارهای روزانه برای شما سخت می شود، حتما با یک مشاور صحبت کنید و از او کمک بگیرید.
**غلبه بر بی ارزشی غیرممکن نیست/ شما تنها نیستید
مسئله اصلی این است که اگر دچار این مشکل هستید، بدانید که غلبه بر بی ارزشی غیرممکن نیست. همچنین باور کنید که شما تنها نیستید و خیلی انسان ها به خاطر شرایط تحقیرآمیز و بحرانی دوران کودکی و نوجوانی دچار این حس می شوند و تقریبا همه افراد در زندگی شان چند بار این حس بی ارزشی را تجربه می کنند.
نکته دیگر این است که بدانید معیار ارزشمندی افراد به قد و هیکل و ثروت و خانواده نیست این چیزها دست خود ما نیست معیار ارزشمندی در ذهن شما باید تغییر کند. آنچه دستاورد شما در زندگی است، ارزشمندی تان تلقی می شود بنابراین سعی کنید نقاط قوت و مثبت خود مثل دانش، اخلاق و خلاقیت را تقویت کنید و باعث تحسین دیگران شوید. هر چند تحسین دیگران هم شاید اهمیتی نداشته باشد، شما لازم است اول برای خودتان ارزشمند شوید.
چه دانشمندان و افراد بزرگی که در دوران کودکی و نوجوانی شرایط سخت فیزیکی و محیطی را تجربه کردند اما به چه بزرگی رسیدند.
*خودتان را تشویق کنید
سعی کنید دور از قضاوت دیگران ، خودتان را تشویق کنید و برای رهایی از بی ارزشی برای خودتان جایزه بگیرید و به خودتان افتخار کنید.
*فکر کردن به دیگران ممنوع
مهمترین عاملی که می تواند به شما در مسیر احساس خوب داشتن در زندگی کمک کند، بی اهمیت دانستن دیگران و فکر نکردن به آنها است. اینکه آنها چه ارزش و اهمیتی در زندگی شما دارند، در واقع هیچ است شما هم به این همین دلیل باید بی توجهی را پیشه کنید.
سعی کنید زندگی تان را بدور از قضاوت و حرف بقیه ، انتقاد و تحقیر بسازید و خود واقعی تان را باور داشته باشید که قطعا توانایی های زیادی دارید و لحظات زیادی که در زندگی از آن می توانید لذت ببرید. کافی است قدری حوصله کنید و انگیزه خود را بالا ببرید تا توانایی های خود را کشف کنید و به عنوان یک فرد موفق در جامعه حضور بهم رسانید.
در نهایت از بین بردن احساسات بی ارزشی بدون کمک گرفتن از متخصص و روان درمانگر خیلی دشوار است و باعث می شود افراد از پا بیافتند. روش درمانی رفتاری ـ شناختی یک درمان شناخته شده و اثرگذار می تواند برای تعدیل احساسات منفی افراد باشد.