بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد پسرها بیشتر از دخترها و به‌طورکلی 25 درصد نوجوانان در مدارس قربانی قلدری می‌شوند، والدین چه کنند؟
قلدری رفتاری است که طی آن طرف دارای قدرت به‌طور آشکار، از بیشتر بودن قدرت خود سوء استفاده می‌کند و با پرخاشگری سعی در ارعاب شخص دیگری دارد. قلدری به زیرشاخه‌های روانی، کلامی و فیزیکی تقسیم می‌شود. در دوره حاضر قلدری رایانه‌ای هم به این طبقه‌بندی اضافه شده است. باید توجه داشت قلدرها معمولا افرادی را به عنوان قربانی انتخاب می‌کنند که فکر می‌کنند قدرتی ندارند. به‌تازگی پژوهشی در مجله «روان پزشکی ایران» چاپ شده که محققان با بررسی دانش‌آموزان 20 مدرسه متوسطه در تهران، عنوان کردند حدود یک‌چهارم دانش‌آموزان قربانی قلدری هستند و پسرها بیشتر از دخترها قربانی قلدری می‌شوند. در ادامه، نکاتی درباره این پژوهش مطرح خواهد شد و چند توصیه مهم به والدین برای پیشگیری و مدیریت این معضل خواهیم داشت.
پژوهشی 6 ماهه روی هزار و 456 دانش‌آموز
با توجه به این‌که قلدری تاثیرات منفی فراوانی دارد، در دهه گذشته به عنوان یک موضوع مهم بهداشت عمومی در جهان مورد توجه قرار گرفته است. به تازگی در ایران پژوهشی روی هزار و 456 دانش‌آموز دختر و پسر مدارس دولتی و غیردولتی دوره اول متوسطه در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم انجام شده و پژوهشگران در مدت شش ماه با مراجعه به 20 مدرسه در پنج منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، از دانش‌آموزان خواستند پرسش‌نامه‌هایی را تکمیل کنند. بررسی شیوع قلدری کردن و قربانی قلدری شدن در جمعیت دانش‌آموزان نشان داد که در بین آن‌ها، قلدری کردن 17.4 درصد، قربانی قلدری شدن 25.7 درصد و هر دوی آن‌ها 30.5 درصد شایع است.
رابطه بین قلدری و مشکلات‌روانی
قلدری کردن و قربانی قلدری شدن، از مشکلات شایع و جدی در مدارس است که منجر به بروز اختلالات عاطفی و رفتاری در نوجوانان می‌شود. در بررسی‌ها عنوان شده که افراد قلدر به احتمال زیاد مشکلاتی مانند افسردگی، تنهایی و انزوای اجتماعی را تجربه می‌کنند و قربانیان قلدری هم دچار پیامدهایی مانند بی‌خوابی، افسردگی، انگیزه کمتر برای حضور در مدرسه، مشکلات روان‌تنی، عزت‌نفس پایین و تمایل به خودکشی می‌شوند.
پیشگیری از وقوع قلدری را جدی بگیرید
مهم‌ترین راهکار برای مدیریت آسیب‌های قلدری، پیشگیری از وقوع آن است. در ادامه، چند توصیه برای پیشگیری از وقوع قلدری به والدین داریم:
1- در اولین فرصت برای فرزندان خود توضیح دهید قلدری چیست و چه پیامدهایی می‌تواند داشته باشد.
2- به فرزندان‌تان اهمیت تعاملات سازنده را توضیح دهید.
3- تفاوت‌های رفتارهای قلدرمآبانه و رفتارهای ساده مثل شوخی‌های کلامی بی‌خطر را توضیح دهید.
توجه داشته باشید بهتر است این آموزش‌ها در محیطی مانند مدرسه و به شکل گروهی انجام شود تا دانش‌آموزان با ایجاد یک محیط دوستانه بتوانند در یادگیری یکدیگر سهیم شوند.
توصیه‌هایی به والدین دانش‌آموزان قربانی‌قلدری
قبل از هر کاری باید بدانید خشمگین شدن شما یا فرزندتان از فرد به اصطلاح قلدر، طبیعی است اما توجه داشته باشید هدف فعلی شما کمک به فرزندتان است و نه تادیب فرد قلدر. در نتیجه در وهله اول سعی کنید با فرزندتان همدلی کنید و دست از سرزنش خود و ایشان بردارید و به او این اطمینان را بدهید که می‌توانید این موضوع را با کمک یکدیگر حل کنید.
فرزندتان را از فرد قلدر دور کنید| در هر نوع از قلدری توجه داشته باشید که اولین قدم دور کردن قربانی از فرد قلدر است، سعی کنید به فرزندتان آموزش دهید که تا حد امکان از قلدر دور شود و از رفتارهای تلافی‌جویانه دست بردارد زیرا ممکن است تلافی به تشدید رفتارهای قلدری و آسیب بیشتر به او منجر شود.
نوع قلدری را شناسایی کنید| در قدم بعد سعی کنید به شناسایی نوع قلدری بپردازید؛ این امر به شما در پیدا کردن راه حل مناسب کمک خواهد کرد. به طور مثال در قلدری‌های فیزیکی فرد می‌تواند از یک بزرگ تر کمک بگیرد تا از او در برابر فرد قلدر محافظت کند اما این راه‌حل برای قلدری‌های روانی نمی‌تواند کار ساز باشد. بنابراین شناسایی نوع قلدری گام بسیار مهمی برای کمک به قربانیان است.
عزت‌نفس فرزندتان را تقویت کنید| کاهش اعتماد و عزت‌نفس در قربانیان قلدری امری رایج است. چنان چه فرزندتان قربانی قلدری شده است، سعی کنید به افزایش اعتمادبه‌نفس او از طریق تحسین کردنش بپردازید؛ برای کمک به افزایش عزت نفس او سعی کنید مسئولیت‌هایی را به او بسپارید تا با انجام آن‌ها حس توانمندی فردی به او بازگردد.
از مشاور مدرسه کمک بگیرید| در محیط‌هایی مثل مدرسه که قلدری بیشتر اتفاق می‌افتد، کمک گرفتن از مشاور مدرسه می‌تواند بسیار نتیجه‌بخش باشد. در آخر توجه داشته باشید افراد قربانی قلدری معمولا به‌طور ناگهانی دچار افت تحصیلی می‌شوند پس هرگونه افت تحصیلی را در فرزندان‌تان پیگیری کنید.
نویسنده : فاطمه محمدی| کارشناس‌ارشد روان‌شناسی‌بالینی