آریا بانو - ایرنا / پنج سال اول زندگی کودک پایه و اساس سلامت، رشد و تکامل آینده او، چه جسمی و چه ذهنی است. به‌عنوان یک والد، این مسئولیت شماست که زمینه رشد و تقویت مغز کودک را با درگیر کردن در فعالیت‌های سرگرم‌کننده فراهم کنید.به همین منظور، چند فعالیت مفید برای بهبود مغز کودکان ارائه کرده‌ایم که برای ساعاتی کودک تان را از تماشای تلویزیون و بازی‌های گوشی های موبایل دور کند در عصر تکنولوژی، همه ما بیشتر وقت خود را به‌جای دنیای واقعی در دنیای دیجیتال می‌گذرانیم. در این میان، کودکان به تبعیت از والدین ترجیح می‌دهند به‌جای بازی‌های خانگی و خلاقانه، وقتشان را صرف بازی‌های موبایلی می کنند، غافل از اینکه این بازی‌های اعتیادآور بر عملکرد مغز کودکان تأثیر منفی می‌گذارد.
یک نظرسنجی در سال 2020 توسط مرکز تحقیقات پیو نشان داد که 60% کودکان قبل از سن 5 سالگی از تلفن همراه برخوردار بودند و 31% قبل از 2 سالگی با تلفن همراه آشنا شده بودند. درحالی‌که شواهد قطعی در مورد تأثیر بد تلفن همراه بر مغز کودکان وجود ندارد اما برخی از مطالعات یافته‌های نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهند. داده‌های اولیه از یک مطالعه رشد شناختی مغز کودکان نشان داد که افزایش مدت‌زمان استفاده از موبایل نه‌تنها برای مغز مضر است بلکه می‌تواند بر روانشناسی، الگوهای تفکر، خواب و رفتار کودک تأثیر بگذارد.

متأسفانه این روزها اغلب والدین مهارت استفاده از تلفن همراه توسط کودکشان را نشانه باهوشی او دانسته و هیچ‌گونه محدودیتی در این زمینه برای فرزندشان قائل نیستند، درحالی‌که به گزارش CNN، کودکانی که بیش‌ازحد زمان خود را به بازی با تبلت یا تلفن هوشمند و تماشای تلویزیون می‌گذرانند، ازنظر ذهنی ضعیف‌تر از دیگر کودکان خواهند بود.
برخلاف بازی‌های موجود در گوشی های تلفن همراه، به گفته محققان و کارشناسان رشد کودک، بعضی بازی‌های ساده و روزمره می‌توانند رشد مغز کودکان، رشد زبان، ریاضی، یادگیری اجتماعی و عاطفی کودکان را تقویت کند. در ادامه به معرفی چند فعالیت هیجان‌انگیز برای افزایش ضریب هوشی کودکان می‌پردازیم.
ذهن‌خوانی
این بازی یک‌راه آسان و جالب برای آشنا کردن کودک با محیط اطراف، تقویت مغز او و افزایش توجه به جزئیات است. شما می‌توانید این بازی را در خانه با کمک فلش کارت، تصاویر یا اشیا انجام دهید. به‌عنوان‌مثال، تصویری از یک اسباب‌بازی، توپ یا گل را به کودک خود نشان دهید و از او بخواهید در اطرافش آن را برای شما پیدا کند. این به تشخیص اشیا و بهبود دایره لغات، همراه با سایر توانایی‌های شناختی کودک کمک می‌کند. یک روش دیگر برای انجام این بازی این است که یک شی را در ذهنتان تجسم کنید و با بیان ویژگی‌های آن شی مثل رنگ، شکل یا اندازه آن، از کودک بخواهید شی‌ء موردنظر شما را حدس بزند.

نقش‌آفرینی
این بازی ابزاری مؤثر برای تقویت خلاقیت و تخیل کودکان است. علاوه بر این، بازی نقش‌آفرینی در موارد زیر تأثیرگذار است:
-توسعه مهارت‌های زبانی و ارتباطی
-تشویق کودکان به بیان عقایدشان
-توسعه مهارت‌های اجتماعی از طریق همکاری با کودکان دیگر
-تشویق کودکان به درک موقعیت‌های واقعی زندگی
نحوه انجام این بازی به این صورت است که سناریوها یا موقعیت‌هایی که کودک می‌تواند اجرا کند را ایجاد کنید و اجازه دهید کودک از تخیل خود برای بازی استفاده کند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به خرید در سوپر مارکت، معلم بازی، پزشک، بانکدار، آتش‌نشان و غیره اشاره کرد.

پازل
پازل یک بازی فکری عالی برای کودکان در رده سنی 2 تا 8 سال است. این بازی به‌طور مؤثر مغز کودک را درگیر می‌کند و به آن‌ها در تشخیص شکل، افزایش صبر، تمرکز، تعیین هدف، مهارت حل مسئله و هماهنگی دست و چشم کمک می‌کند.
مارپیچ
این بازی سنتی در حین سرگرمی یک روش هوشمندانه برای تقویت مغز کودکان است. مارپیچ توانایی‌های حل مسئله را افزایش می‌دهد و مهارت‌های حرکتی و مشاهده‌ای کودک را بهبود می‌بخشد. زمانی که کودک سعی می‌کند راهی را از طریق پیچ‌وخم‌ها پیدا کند، مغز خود را برای تفکر سریع‌تر تحریک می‌کند. این بازی همچنین به افزایش اعتمادبه‌نفس، صبر و پشتکار کودک کمک می‌کند. والدین می‌توانند با پرینت تصاویر مارپیچ و یا خرید کتاب‌های مارپیچ به‌راحتی اسباب سرگرمی کودکان را در خانه فراهم کنند.

برج‌سازی با لوازم مختلف
روی‌هم گذاشتن اسباب‌بازی‌ها یا برج‌سازی با آن‌ها ممکن است یک فعالیت ساده برای کودکان به نظر برسد اما این پتانسیل ر ا دارد که رشد اولیه مغز را تقویت کند و درعین‌حال مهارت‌های حرکتی و هماهنگی دست و چشم کودک را بهبود ببخشد. قرار دادن بلوک‌های خانه‌سازی روی همدیگر و یا بازی جُنگا می‌تواند نمونه‌های مناسبی برای انجام این بازی باشد.

بازی‌های فیزیکی
درگیر کردن کل بدن فرصتی برای تقویت مهارت‌های عملکرد اجرایی در کودکان را فراهم می‌کند. پرتاب و گرفتن توپ، پریدن و دویدن در تقویت مغز کودک بسیار مؤثر است. بازی‌هایی مانند طناب‌کشی، حلقه کمر، لی‌لی، بولینگ یا هر بازی دیگری که باعث تحرک کودک می‌شود نیز راهی عالی برای خودکنترلی و تقویت هوش است.

جعبه حسی
چند شی قابل حدس مثل عروسک، ماشین، مداد، دفتر، قاشق، گوجه و... را داخل یک جعبه قرار دهید و از کودکتان بخواهید درحالی‌که چشمانش بسته است، اشیا داخل جعبه را با لمس کردن حدس بزند. این بازی کودک را تشویق می‌کند تا با لمس اشیاء تمرکز کند و ذهنش را به سمت چیزهای مختلف سوق دهد که این امر باعث بهبود حافظه، مسیرهای عصبی و اطلاعات حسی کودکان می‌شود.
این فعالیت‌ها ممکن است ساده و ابتدایی به نظر برسند اما یک روش عالی برای بهبود رشد شناختی، زبانی و حافظه در کودکان هستند و مهم‌ترین مسئله درباره این بازی‌ها این است که شما می‌توانید با حداقل وسایل در داخل خانه یک سرگرمی مفید برای کودکتان فراهم کنید. همچنین وجه مشترک همه این فعالیت‌ها این است که آن‌ها از ذهن، بدن و حواس خود به‌طور هم‌زمان استفاده می‌کنند و این مهم‌ترین هدف است؛ بنابراین، بازی‌هایی را که کودکتان دوست دارد با شما بازی کند را انتخاب کنید و از آن لذت ببرید.