آریا بانو - روزیاتو / جانوران بخشی جذاب از حیات روی زمین هستند که نقش مهمی در سیکل طبیعت داشته اند. جانوران، همچنین، بخشی مهمی از زندگی انسان بوده و همه ما با نسل های مختلفی از آن ها بزرگ شده، رابطه دوستی برقرار کرده و حتی از آن ها چیزهای خوبی یاد گرفته ایم. هر گونه جانوری به نوبه خود منحصربفرد است. آن ها سبک زندگی، عادات غذایی و ساختار بدنی منحصربفرد و خاص خود را دارند. سیاره زمین مملو از واقعیت های جالب در مورد انواع جانوران است و در ادامه این مطلب ما قصد داریم 11 واقعیت جالب و البته مهم در مورد برخی جانوران را با شما در میان بگذاریم که دانستنشان فراتر از دانش عمومی بوده و به نوعی یک ضرورت است.

1- ساختار ستون فقرات فیل ها مناسب حمل بار نیست
فیل ها در برابر حمل بار روی پشتشان بسیار آسیب پذیرند زیرا ساختار ستون فقرات آن ها بسیار منحصربفرد است و در صورتی که بار سنگینی روی پشت آن ها قرار گیرد، به ستون فقرات آن ها آسیب جبران ناپذیری وارد می شود. علیرغم جثه بزرگشان، ساختار اسکلتی فیل ها بسیار شکننده است و حمل کردن بارهای سنگین یا سواری دادن به انسان ها اغلب منجر به صدمات دائمی به ستون فقراتشان می شود. وقتی به ستون فقرات فیل ها نگاه می کنید می بینید که شبیه هیچ پستاندار دیگری نیست. فیل ها دارای زائده های استخوانی نوک تیزی هستند که از ستون فقراتشان رو به بیرون باز شده است. بافت هایی که از این بیرون زدگی های استخوانی محافظت می کنند توان مقابله با وزن و فشار از بالا را ندارند. صندلی هایی که روی پشت فیل ها قرار می گیرند به پوست آن ها آسیب زده و صدمات شدیدی به بدنشان وارد می کنند.

2- خفاش ها حیواناتی چند نقشی و بسیار مفید هستند
خفاش ها پرندگانی چند نقشه یا چند کاره هستند. آن ها از سودمندترین جانوران بوده و فواید زیست شناسی و اقتصادی بسیاری دارند. خفاش ها نقش مهمی در اکوسیستم های طبیعی دارند. اغلب خفاش ها غذایشان را از حشرات شب زی تامین می کنند که شامل بسیاری از حشرات آفت کشاورزی می شود. بدین ترتیب آن ها نقش مهمی در کنترل جمعیت حشرات دارند. باور دانشمندان بر این است که دستکم یک سوم غذای جهان به گرده افشانی وابسته است که توسط حشرات و پرندگان و البته خفاش ها انجام می شود. خفاش ها به عنوان شکارچی، شکار و گرده افشان نقش مهمی در اکوسیستم داشته و مدفوع آن ها که «گوانو» نامیده می شود یکی از غنی ترین کودهای طبیعی بوده و به عنوان پلی بین نور خورشید و غارها عمل می کند. مدفوع خفاش حاوی مقادیر زیادی نیتروژن، فسفات و پتاسیم است که در تولید باروت و دیگر مواد منفجره نیز کاربرد تاریخی دارد.

3- آفتاب پرست ها بسیار آسیب پذیرند
آفتاب پرست ها سرعت زیادی ندارند و به همین خاطر بسیار آسیب پذیرند. آن ها نه سمی در زیر پوستشان دارند و نه دندان های تیزی که بتوانند با آن از خود دفاع کنند و تنها سلاحشان این است که می توانند بی حرکت بمانند. با این وجود یک مکانیسم دفاعی دارند که بسیار کارآمد است و آن این است که به راحتی با محیط اطرافشان همرنگ می شوند. آفتاب پرست های سبز رنگ معمولاً در میان درختان زندگی کرده و نوع قهوه ای ن ها روی زمین زندگی می کند تا به خوبی بتوانند در محیط اطرافشان گم شوند. آفتاب پرست ها بسیار کند راه می روند و به همین خاطر بهترین استراتژی دفاعی برای آن ها، همرنگ محیط شدن است. آن ها از این توانایی برای شکار نیز استفاده می کنند، بدین شکل که برای مدت طولانی بی حرکت می مانند تا شکارشان خود به سراغشان بیاید و آنگاه با زبان بلند و چسبنده شان آن را شکار می کنند. آفتاب پرست ها پاهایی شبیه دستکش دارند که به آن ها امکان می دهد سخت به زمین یا شاخه ها بچسبند. آن ها نه سمی هستند و نه زهر دارند و به همین خاطر برای زنده ماندن تنها به فریب شکارچیان وابسته هستند.

4- خرخاکی ها فلزات سنگین سمی را از زمین جدا کرده و در حفاظت آب های زیرزمینی نقش دارند
یک ویژگی بسیار مفید و منحصربفردی که خرخاکی ها دارند توانایی جدا کردن فلزات سنگین سمی از خاک است که باعث می شود زمین دوباره سلامت خود را بازیابد. خرخاکی ها ابزارهای مناسبی برای تمیز کردن خاک هایی هستند که با آلاینده هایی مانند کادمیوم، آرسنیک و سرب آلوده شده اند. خر خاکی ها می توانند فلزات سنگین را خورده و ین هایشان را در معده خود کریستالیزه کرده که در نهایت در بخشی دیگر از سیستم گوارشی شان انبار می شود. به همین خاطر است که خر خاکی ها در مسموم ترین زمین ها نیز زنده می مانند. توانایی خر خاکی ها در تمیز کردن زمین در نهایت به سود آب های زیرزمینی است زیرا باعث می شوند که فلزات سنگین وارد این آب ها نشوند. آن ها همچنین با تثبیت خاک از آب چاه ها و چشمه ها نیز نگهداری می کنند.

5- اثر انگشت کوآلا و انسان چنان شبیه است که با هم اشتباه گرفته می شوند
این جانوران کیسه دار که به اندازه یک عروسک هستند می تواند از درختان بالا بروند در حالی که بچه هایشان به پشت آن ها چسبیده اند و اثر انگشتی شبیه انسان دارند. اثر انگشت کوآلاها اولین بار در سال 1975 کشف شد وقتی پلیس بریتانیا به حضور آن ها در یک صحنه جرم مشکوک شد. شیارهای گرد و مدور نوگ انگشتان کوآلا تفاوتی با اثر انگشت انسان ها ندارد، حتی بعد از اینکه با میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. اثر انگشت کوآلا به انسان حتی از اثر انگشت دیگر بستگان انسان مانند شامپانزه و گوریل نیز بیشتر است.

6- چشم های گوزن نسبت به چشم انسان به نور حساس تر است
چشم گوزن در مقایسه با چشم انسان بزرگ تر هستند، چشم های بزرگتر به مردمک امکان می دهد که بیشتر از مردمک انسان ها باز شود، به ویژه زمانی که نور کم است. به خاطر مردمک های بزرگ و اتساع بیشتر، توانایی جمع کردن نور در گوزن ها بسیار بیشتر اس ماست. در مقایسه با انسان، مردمک های بزرگ باعث می شوند که تا ده برابر و حتی بیشتر نور وارد چشم گوزن شود. آن ها یک غشای منعکس کننده در پشت چشم هایشان دارند که باعث می شود چشم هایش درخشیده و زمانی که نور چراغ جلوی خودرو در چشم آن ها بیفتد خشکشان بزند. در این حالت نور شدید به چشم گوزن می خورد در شرایطی که مردمکش کامل باز شده تا نور کامل را بگیرد و به همین دلیل در چنین موقعیتی کور شده و چیزی نمی بینند. به همین خاطر است که در چنین شرایطی گوزن ها بی حرکت می ایستند زیرا تا زمانی که چشمشان با شرایط نوری اطراف منطبق نشود نمی دانند چکار باید بکنند.

7- لاماها به دلیل توجه بیش از حد انسان ها از یک بیماری روانشناختی به نام سندرم لامای دیوانه رنج می برند
در واقع لاماهایی که توسط انسان ها نگهداری می شوند به دلیل توجه زیاد انسان ها به سندرم لامای دیوانه (berserk llama syndrome) مبتلا می شوند. در نتیجه آن ها انسان ها را لاما می بینند و نسبت به آن ها بسیار خشن و تهاجمی رفتار می کنند. این سندرم یک سندرم رفتاری است که اغلب در میان لاماهای مذکر دیده می شود. از دیگر عوامل ابتلا به این سندرم می توان به دریافت میزان ناکافی شیر مادر و دور ماندن از دیگر لاماها اشاره کرد. در نتیجه به مالکان خود از پشت حمله کرده و بسیار خشن و خطرناک می شوند. آن ها در صورت ابتلا به این سندرم دنبال دعوا هستند، گاز می گیرند، حمله می کنند و با پاهایشان ضربه می زنند، اما لاماهای ماده مبتلا به این سندرم تنها تف انداخته و نگهداری آن ها دشوار می شود.

8- سگ ها هم نوعی خود مشغولی دارند و گاهی اوقات ارتباط اجتماعی برایشان دشوار می شود
اختلال رفتاری سگ سانان یک نوع بیماری است که در سگ ها دیده می شود وقتی ضد اجتماعی می شوند.این حالت شبیه زوال عقل در انسان است و شبیه انسان ها، سگ ها نیز تعامل اجتماعی و بروز احساسات را دشوار می یابند. این بیماری سبب تغییرات پاتولوژیکی در مغزشان شده که عملکرد مغزشان راکاهش می دهد و در نهایت به از بین رفتن حافظه، عملکرد حرکتی و رفتارها و توانایی های یادگرفته شده در گذشته می شود. این بیماری بیشتری در سگ های مسن که بیش از ده سال سن دارند دیده می شود. دلیل این بیماری در سگ ها یک حالت ژتیکی یا جدا افتادن از مادر و خواهر و برادران در دوران کودکی است. این گونه سگ ها معمولاً مهارت های اجتماعی شان را از دست می دهند، در محیط های آشنای خانه دچار گیجی می شوند، مدت زمان زیادی را یکجا ساکت می نشینند، الگوهای خواب غیرطبیعی دارند و به دستورات صاحبشان توجهی ندارند.

9- اینکه می گویند شترها در کوهانشان آب ذخیره می کنند صحت ندارد
شترها می توانند هفته ها بدون نوشیدن آب زنده بمانند و به همین خاطر برخی بر این باورند که در کوهان های خود آب ذخیره می کنند تا بعداً استفاده کنند. اما این باور عمومی اشتباه است زیرا کوهان شتر منبعی برای ذخیره آب نیست. این کوهان در واقع منبعی برای بافت چربی است. بافت های چربی به عنوان منابع غذایی شتر عمل می کنند وقتی غذا میاب باشد. وقتی شتر برای مدت طولانی غذا در اختیار نداشته باشد، بدنشان چربی ذخیره شده در کوهان را می سوزاند. همچنین کوهان به کنترل دمای بدن آن ها در بیابان ها نیز کمک می کند، جایی که دما در روز بالا بوده و در طول شب به شدت کاهش می یابد. تمرکز بافت چربی در کوهان شتر، سرایت گرما در بدن را وقتی که دما در طول روز بالاست به کمترین میزان می رساند. سپس گرمای اضافی در کل بدن شتر آزاد می شود تا دمای بدن را در طول شب مدیریت کند.

10- الگوی پوست گورخرها بسیار منحصربفرد و شبیه اثر انگشت انسان است
هر گورخری الگوی خطوط سیاه و سفید منحصربفردی روی پوست خود دارد که شبیه یک بارکد بزرگ عمل می کند. دانشمندان می توانند این الگوهای خطی را مانند یک بارکد اسکن کنند تا آن را از دیگر گور خرهای گله متمایز کنند. این سیستم اسکن که stripes potter نام دارد چنان دقیق است که در دیگر جانوران دارای الگوی گورخری مانند ببرها و زرافه ها نیز کاربرد مشابهی دارد.

11- ماهی بادکنکی ماده سمی در بدن خود به نام تترودوتوکسین دارد که 1,200 بار مرگبارتر از سیانور است
ماهی بادکنکی ماده ای سمب به نام تترودوتوکسین (tetrodotoxin) دارد که یک ترکیب آمینو پرهیدرو کوینازولین است. این ماده 1,200 برابر سمی تر از سیانید بوده و توانایی کشتن شکارچیان بسیار و تا 30 انسان را داراست. مسمومیت با این سم با حس تورم در لب ها و زبان، استفراغ گاه به گاه شروع شده و سپس کاهش شدید و ناگهانی فشار خون و در ادامه از دست دادن قدرت تنفس همره می شود. بین یک تا هشت ساعت پس از ورود این سم به بدن، قربانی جانش را از دست می دهد و تاکنون هیچ پادزهری برای آن کشف نشده است.