بزرگنمايي:
آریا بانو - آیا فکر کردن به کنار گذاشتن گوشی تلفن‌تان هم موجب استرس شما می‌شود؟ آیا نمی‌توانید حتی یک دقیقه هم موبایل خود را خاموش کرده و به کارهای شخصی‌تان بپردازید؟ اگر پاسخ بدین سؤالات مثبت است، شما به نوعی ترس دوری از موبایل یا نوموفوبیا مبتلا هستید.
در این مقاله قصد داریم تا به صورت جامع‌تری مفهوم نوموفوبیا را تشریح کرده، دلایل بروز آن، همچنین علائم این اختلال را بررسی کرده و در نهایت راه‌های درمان آن را بازگو کنیم.
نوموفوبیا چیست؟
Nomophobia یا ترس دوری از موبایل مخفف عبارت «No Mobile Phone Phobia» بوده و به ترس از عدم دسترسی به گوشی موبایل یا عدم استفاده از آن اشاره دارد؛ به طوری که این ترس زندگی فرد را با اختلال مواجه کند. در واقع، بسیاری از افراد به دلیل شغل خود یا نیاز به استفاده از داده‌های گوشی موبایل‌شان ممکن است در طول روز استرس احتمال عدم دسترسی به تلفن همراه خود را داشته باشند. این در حالی است که چنین حسی پس از اتمام روز کاری مورد نظر از بین می‌رود.
با این حال، افراد مبتلا به نوموفوبیا پیوسته نگران دوری از موبایل خود بوده و حتی تلفن همراهشان را یک لحظه هم از خود دور نمی‌کنند. همچنین اگر به هر دلیلی نتوانند به گوشی موبایل خود دسترسی داشته باشند، دچار استرس، اضطراب و ناراحتی می‌شوند. بدیهی است که چنین احساسی زندگی عادی فرد را دچار مشکل می‌کند.
علائم اختلال ترس دوری از موبایل چیست؟
قرار گرفتن در شرایطی که از موبایل دور باشید، یکسری علائم عاطفی و جسمی به همراه دارد که برخی از بارزترین آنها را در ادامه بیان می‌کنیم.
علائم احساسی نوموفوبیا به شرح زیر هستند:
نگرانی، ترس و وحشت به هنگام فکر کردن به عدم دسترسی به تلفن همراه احساس وحشت و اضطراب در هنگام گم کردن گوشی موبایل تحریک‌پذیری، استرس یا اضطراب در هنگام عدم توانایی برای چک کردن گوشی موبایل ترس و اضطراب به هنگام خاموش کردن گوشی موبایل یا آگاهی از عدم امکان استفاده از آن حتی برای مدتی کوتاه علائم جسمی نوموفوبیا نیز به شرح زیر هستند:
انقباض عضلات در سینه تنفس نامنظم لرزیدن بدن و دست‌ها افزایش تعریق احساس ضعف، سرگیجه یا تهوع افزایش ضربان قلب بنابراین اگر هر یک از علائم بالا را در خود مشاهده می‌کنید یا به نوعی از فوبیای خود اطلاع دارید، نیاز است تا نسبت به درمان خود اقدام کنید؛ اما پیش از درمان بهتر است مواردی که ممکن است منجر به بروز این اختلال شوند را مورد بررسی قرار دهیم.
چه چیزی می‌تواند منجر به بروز نوموفوبیا شود؟
به طور کلی، عوامل مختلفی ممکن است منجر به بروز نوموفوبیا در افراد گردد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت هستند از:
ترس از تنهایی : اگر گوشی موبایل فردی به عنوان اصلی‌ترین راه ارتباطی‌اش با سایرین باشد، به احتمال زیاد بدون آن احساس تنهایی خواهد داشت. از همین روی، عدم تمایل به تنهایی می‌تواند منجر بدین شود که فرد هرگز نخواهد تا موبایلش را از خود دور کند!
ترس از در دسترس نبودن: علت دیگر برای بروز نوموفوبیا ممکن است ترس از عدم دسترس‌پذیری باشد. به عبارتی، اگر منتظر پیامی مهم یا تماس از فردی خاص باشید، همیشه تلفن خود را در نزدیکی‌تان نگه می‌دارید. این موضوع ممکن است به تدریج به یک عادت تبدیل شده و کنار گذاشتن آن دشوار باشد.
تجربه بد: فوبیاها همیشه در پاسخ به اتفاقات ناخوشایند به وجود نمی‌آیند؛ اما گاهی اوقات چنین اتفاقی ممکن است به وقوع بپیوندد! به عنوان مثال، فردی ممکن است به دلیل تجربه‌ای ناخوشایند در اثر از دست دادن تلفن همراهش، دوباره نگران تکرار این اتفاق باشد. نتیجه چنین احساسی ممکن است منجر به بروز اختلال ترس دوری از موبایل گردد. دلایل ژنتیکی: اگر عضوی از
خانواده به اختلال نوموفوبیا یا نوع دیگری از اضطراب مبتلا باشد، خطر ابتلا به نوموفوبیا در اقوام درجه یک او افزایش می‌یابد! زندگی همراه با اضطراب و تنش: به طور کلی، زندگی همراه با اضطراب می‌تواند خطر ابتلا به هر گونه فوبیایی را افزایش دهد!
چگونه می‌توان نوموفوبیا را درمان کرد؟
به طور معمول، روان‌شناسان برای کاهش علائم بیماری ترس دوری از موبایل روش‌های درمانی مانند درمان‌های شناختی رفتاری، درمان به وسیله قرار گرفتن در شرایط شبیه‌سازی‌شده و … را پیشنهاد می‌دهند. در ادامه به طور جامع‌تری راه‌های درمان بیماری ترس دوری از موبایل را بررسی می‌کنیم. اگر جزء افرادی هستید که در
مدیریت زمان و برنامه‌ریزی زندگی شخصی و کاری خود دچار مشکل شده‌اید، به احتمال زیاد نیاز به مراجعه به متخصص جهت رفع علائم بیماری خود دارید.
1. درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) به افراد کمک می‌کند تا افکار و احساسات منفی خود را در هنگام دوری از موبایل به خوبی
مدیریت کنند. برای مثال، فکر کردن به این موضوع که «اگر تلفن خود را گم کنم، دیگر نمی‌توانم با دوستانم حرف بزنم» ممکن است فرد را دچار اضطراب و مریضی کند؛ اما روش درمانی شناختی رفتاری به او کمک می‌کند تا با این گونه افکار به روشی منطقی برخورد کند.
به عنوان مثال، در صورت قرار گرفتن در شرایط مثال پیشین، به راحتی به خود می‌گوید: «من از همه مخاطب‌هایم نسخه بک‌آپ تهیه کردم. اگر تلفنم گم بشه، گوشی جدید می‌خرم. ممکنه اوایلش برایم کمی سخت باشه؛ اما اینکه آخر دنیا نیست.»
2. قرار گرفتن در شرایط شبیه‌سازی شده
درمان به این وسیله، به فرد کمک می‌کند تا به تدریج با ترس خود روبه‌رو شده و به مرور آن را کنار بگذارد. بنابراین در این روش یک فرد مبتلا به نوموفوبیا به تدریج تمرین می‌کند تا تلفن همراهش را از خودش دور کند. در ابتدا ممکن است فرد دچار احساسات بدی شده و
دوست داشته باشد تا با عزیزانش ارتباط برقرار کند.
با این حال باید به خاطر داشت که هدف از بکارگیری چنین روشی این نیست که به طور کامل گوشی همراه خود را کنار بگذارد، بلکه در این روش یاد می‌گیرد تا در صورت عدم دسترسی به موبایل خود بتواند احساسات استرس و اضطرابش را
مدیریت کند. به عبارتی، توانمندی نسبت به
مدیریت چنین ترس‌هایی می‌تواند به افراد کمک کند تا به روش‌های سالم‌تری از گوشی همراه خود استفاده کنند.
3. استفاده از داروها
داروها معمولاً به کاهش علائم نوموفوبیا کمک کرده، اما نمی‌توانند این بیماری را به طور کامل درمان کنند. به عبارت دیگر، برای درمان نوموفوبیا نباید صرفاً به استفاده از داروها تکیه کرد. همچنین روان‌پزشکان بسته به شدت بیماری و علائم آن، داروهای مختلفی را برای بیمار تجویز می‌کنند که در ادامه به دو مورد از آنها اشاره می‌کنیم.
داروهای Beta blocker: داروهای بتابلاکر می‌توانند به کاهش علائم جسمی نوموفوبیا در فرد مانند سرگیجه، مشکلات تنفسی یا افزایش ضربان
قلب کمک کنند. این
دارو معمولاً برای مقابله با قرار گرفتن در شرایط بیماری ترس دوری از موبایل تجویز می‌شود. به عبارت دیگر، اگر به عنوان یک فرد مبتلا به این بیماری مجبور باشید تا زمانی را به دوری از گوشی موبایل خود بگذرانید، این
دارو به کاهش اضطرابتان کمک می‌کند. داروهای بنزودیازپین (Benzodiazepine): گروه داروهای آرام‌بخش بنزودیازپین به کاهش علائم اضطراب در فرد بیمار به هنگام فکر کردن به شرایط عدم دسترسی به گوشی همراه کمک می‌کنند. به علاوه، توجه داشته باشید که این داروها برای استفاده کوتاه‌مدت و گاه‌به‌گاه تجویز می‌شوند. بنابراین استفاده مداوم و بدون تجویز
پزشک از آنها ممکن است اعتیادآور باشد. 4. خود درمانی
همچنین خودتان به تنهایی می‌توانید در نقش یک خوددرمان‌گر ظاهر شده و به رفع مشکلات مربوط به ترس دوری از موبایل خود بپردازید. برای این منظور می‌توانید هر یک از موارد زیر را امتحان کنید:
تلفن خود را شب‌ها خاموش کنید تا خواب آرام‌تری داشته باشید. همچنین اگر برای بیدار شدن به آلارم نیاز داشتید، توصیه می‌شود که تلفن خود را در فاصله‌ای نسبتاً دور از خودتان قرار دهید؛ به اندازه‌ای که نتوانید در هنگام شب بیدار شده و گوشی خود را چک کنید!
همچنین می‌توانید در بازه‌های زمانی کوتاهی گوشی موبایل خود را در خانه بگذارید و بیرون بروید. برای مثال، در هنگام خرید، صرف شام یا پیاده‌روی می‌توانید این موضوع را تمرین کنید.
در طول روز زمانی را به دوری از هرگونه امکانات تکنولوژی اختصاص دهید. در این زمان به موضوعات مورد علاقه خود فکر کنید، بنویسید، پیاده‌روی کنید یا یادگیری چیزی جدید را تمرین کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی مفهوم نوموفوبیا پرداخته و راه‌های درمان اختلال ترس دوری از موبایل را مورد بررسی قرار دادیم. نظر شما در مورد این اختلال چیست؟ آیا خود را مبتلا به این بیماری می‌دانید؟ آیا تاکنون تلاشی برای کنار گذاشتن گوشی موبایل خود کرده‌اید؟ منتظر خواندن نظرات، پیشنهادات و تجربیات شما، در پایین همین مقاله هستیم.
در پایان، جهت آگاهی با سایر فوبیاها، علائم و راه‌های درمان آن، می‌توانید مطالبی همچون ترس از آسانسور ، ترس از ارتفاع ، ترس از مرگ و … را از نظر بگذرانید.