آریا بانو - فارس / نوجوانان با مخاطرات زیادی در دوست‌یابی مواجه هستند. گاه دوستی‌های دوران نوجوانی با مسیر زندگی و آینده بچه‌هایمان گره می خورد.نقش پدرو مادر در این میان چیست ؟ والدین برای نظارت سالم بر نوع دوست‌یابی فرزندانشان باید نکاتی را رعایت کنند که خیلی ظریف و جزئی اما ضروری است. این گزارش را بخوانید.
از زمانی که یادم می آید همیشه پدر و مادرهایی را دیده ام که در دوران نوجوانی فرزندانشان گلایه های بی شماری از آنها داشته اند، از گله گذاری برای بی توجهی فرزندانشان به خانواده و فامیل، کمک نکردن و وقت نگذاشتن برای اعضای خانواده تا عشق های نوجوانی، مشکلات تحصیلی و بحران در دایره دوستانشان که پدر و مادرها را خیلی اوقات دچار دردسر می کند.
از سوی دیگر نوجوان های زیادی هم دیده ام که از پدر و مادرهایشان گلایه دارند، هر چند شاید به اندازه والدین صحبت نمی کنند و درددلشان باز نمی شود ، چرا که سعی می کنند نقاط ضعف ارتباطی با خانواده را در جای دیگری جبران کنند. مثلا چندی پیش نوجوان هایی را در پارک دیدم که تا نیمه های شب نشسته و با هم صحبت می کردند، وقتی نزدیک آنها رفتم و با آنها هم صحبت شدم، گلایه از والدینشان زیاد داشتند، مثل اینکه: «دوستان حرف هم را بهتر می فهمند، ما خیلی چیزها را به هم می توانیم بگوییم که به پدر و مادرهایمان نمی توانیم بگوییم تا اینکه والدین مدام ما را نصحیت می کنند و رفتارهایشان خسته کننده است»!
اما واقعا چرا نوجوان ها علاقه زیادی به گذراندن وقت بیشتر با دوستانشان دارند و ترجیح می دهند در حلقه دوستان باشند تا خانواده و اکثر وقت خود را در کنار آنها بگذرانند و والدین هم گلایه می کنند که چرا پسر یا دخترم جمع دوستانش را به خانواده ترجیح می دهد؟
طبق گفته روانشناسان این طبیعی است که نوجوان برای حس استقلال طلبی اش دوست داشته باشد که در حلقه دوستانش باشد. دلائل دیگری هم برای این امر وجود دارد مثل اینکه در جاهایی هم خود پدر و مادر مقصر هستند که فرزندان با آنها همراه نمی شوند یا نمی دانند که باید چه کار کنند تا روابط بهتری با بچه هایشان داشته باشند.

*چرا نوجوانان از والدین فاصله می گیرند؟
دکتر« سارا باقری»؛ مدرس دانشگاه و روانشناس کودک و نوجوان و خانواده درباره علل ترجیح دادن دوستان به خانواده در سنین نوجوانی می گوید: «یکی از مهم ترین علل آن حس استقلال طلبی در سنین نوجوانی است، بچه ها دوست دارند مستقل از خانواده شوند و این یکی از مراحل کسب مهارت در آنها است، دوم اجتماعی شدن است. یعنی نوجوانان تمایل دارند خود را در حلقه های جدید وارد کنند و در نهایت داشتن علایق و نیازهای مشترک بین هم سن و سالانشان است که باعث می شود آنها تمایل به گروه های دوستانه پیدا کنند».
یادمان باشد یکی از دلایلی که باعث فاصله افتادن بین نوجوانان و والدینشان می شود، انتقادهای مکرر پدر و مادر از نوجوان است. این انتقادها شامل نوع پوشش، علایق، رفتارها، گفتار و مسائل دیگر می شود. مثلا اینکه پدر ومادر مدام به بچه می گویند که «این چه مدل لباسی است که می پوشی؟» یا «این چه موسیقی است که گوش می دهی؟» یا «چرا مدام دوست داری فست فود بخوری،این چه سلیقه ای است؟» و چراهای دیگر که باعث فاصله افتادن بین نوجوان و خانواده می شود.
*کلیدهای روابط بهتر والدین با نوجوان
حالا راهکار چیست؟ چه کنیم که به نوجوان هایمان نزدیک تر شویم. سارا باقری مهم ترین راهکارهای رابطه موفق والدین و نوجوانانشان را در این چند مورد خلاصه می کند؛
«نخست اینکه تعریف و تمجید را جایگزین انتقاد و سرزنش کنید. حتی از کوچک ترین کارهای خوب بچه هایتان هم غافل نشوید و از آنها تعریف کنید، این حس خوبی به آنها می دهد.
دوم خوش قول باشید. اگر قولی به فرزندتان می دهید سر قولتان بایستید تا اعتمادش را بیشتر به خود جلب کنید. از خیلی نوجوان ها شنیده می شود که مثلا می گویند پدر و مادر من که اصلا اهمیتی به من نمی دهند، اگر هم حرفی بزنند، به آن عمل نمی کنند.
سوم رازدار باشید. مسائل شخصی نوجوانتان را به کسی نگویید. من زیاد دیدم پدر و مادرهایی که کوچک ترین مسائل را در جمع فامیل و دیگران مطرح می کنند و حس بد به بچه خودشان منتقل کنند. نوجوان هم وقتی که می بیند در موقعیت اتهام است، قطعا آن کار ناشایست را دو مرتبه انجام می دهد چون دیگر قبح آن برایش ریخته و کار بد به حساب نمی آید. 
چهارم سعی کنید با خانواده و دوستانتان ارتباط برقرار کنید. حتی شده یک پیک نیک دسته جمعی و تفریح با هم بروی. از این طریق هم متوجه می شوید که دوستان فرزندانتان چه طور آدم هایی هستند و هم با خانواده آنها آشنا می شوید و بهتر می توانید در ارتباطات خودبا فرزندانتان ظاهر شوید.
پنجم آنقدر روی بچه ها تمرکز نکنید. مادرهایی هستند که هیچ کاری جز غر زدن سر بچه ها ندارند. به این والدین توصیه می شود که یک سری علایق شخصی هم برای خود ایجاد کنند. مثلا یک باشگاه اسم بنویسند یا کلاس مورد علاقه شان بروند تا هم والدین شاد و پرانرژی باشند و هم بهتر بتوانند با بچه ها ارتباط برقرار کنند. هر چه والدین شادتر باشند، بچه های شادتری هم تربیت می کنند.
و ششم تا جایی که می توانید خودتان را به روز کنید. این به روز بودن شامل بازی کردن با بچه ها می شود حال بازی های نوجوانی با کودکی متفاوت است از فوتبال بازی کردن تا یک پلی استیشن و بازی هایی از این دست می تواند در بهبود روند روابط شما با فرزند نوجوانتان موثر باشد.»

*در برابر اشتباهات فرزندانتان منعطف باشید
نکته دیگر اگر والدین به فعالیت های مختلف فرزندشان تمایل نشان دهند، قطعا می توانند نظارت سالمی بر روابط دوستان آنها داشته باشند تا نوجوانشان کمتر دچار خطر و اشتباه شوند. زمانی که بچه ها رفتارهای ناسالم و اشتباهی از آنها سر می زند، اگر کمتر مورد انتقاد والدین قرار بگیرند و پدر و مادر پذیرایشان باشند، روابط بهتری با والدین پیدا می کنند. بهتر است پدر ومادر برای داشتن تفکر مستقل بچه هایشان مشوق آنها باشند تا مقاوم در برابرشان.
*اگر دوستان نوجوانتان مورد تأیید شما نیستند، چه کنید؟
نوجوان شما با دایره ای پنج شش نفره از دوستانش ارتباط نزدیکی دارد و وقت زیادی را با آنها می گذراند. اما این دوستان مورد تایید شما نیستند و با توجه به شرایط احساس می کنید ممکن است روی فرزند شما تاثیر سوئی داشته باشند. خوب راهکار چیست؟ باقری،مدرس دانشگاه و روانشناس کودک و نوجوان و خانواده می گوید:«برای اینکه بتوانید برای انتخاب دوست بچه هایتان اعمال نظر کنید، ابتدا لازم است که آنها را خوب بشناسید.برخی والدین بی جهت و علت درباره دوستان نوجوانانشان انتقاد می کنند و همین باعث گارد گرفتن بچه هایشان می شود.
بهتر است والدین با سیاست درست آنها را به خانه دعوت کنند و به گفت وگو با دوستان بنشینند. نکته دوم اینکه اگر دوستانشان مورد تأیید شما نیستند، به صورت مستقیم از آنها انتقاد نکنید یا در جلوی دوستان بچه هایتان از فرزندانتان انتقاد نکنید.
اگر بعد از مدتی به این نتیجه رسیدید که برخی از دوستان برای فرزند شما مخرب و نامناسب هستند، درباره آنها با فرزندانتان صحبت کنید، با اصول و منطق درست به او نشان دهید که این دوستان مناسبش نیستند. اجازه دهید بچه هایتان هم نظر بدهند و از نگرانی هایشان بگویند و حتی اگر خطر کرده و رفتارهای ناسالمی از آنها دیدید، طردشان نکنید چرا که همه ما با اشتباهاتمان زندگی می کنیم.در نهایت اینکه باید طوری رفتار کنید تا فرزندتان بدانند عاشقشان هستید و همیشه پذیرای آنها خواهید بود .» 
شما برای اینکه به فرزندان خود نزدیک شوید چه کار می کنید. برایمان از تجربیاتتان بنویسید.