آریا بانو - انگیزه – روانشناسی – به طور معمول، درمان اختلال دوقطبی ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی است. اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی است که بر تمام حوزه‌های زندگی از جمله خلق‌وخو، سطح انرژی و رفتارهای بیمار تأثیر می‌گذارد. با این وجود که هیچ علاجی برای این بیماری وجود ندارد، علائم بروز کرده، بسیار قابل‌ درمان هستند. هر چه زودتر به دنبال درمان باشید، شانس بیشتری برای مدیریت مؤثر آن خواهید داشت. با این حال، هیچ‌وقت دیر نیست تا به دنبال گزینه‌های درمان برای این بیماری باشید. اختلال دوقطبی نوعی بیماری مزمن است، به این معنی که بیمار را در تمام طول عمرش درگیر می‌کند.
اکثر افراد متوجه شده‌اند که درمان علائم اختلال دوقطبی به دارو درمانی، روان‌درمانی و آموزش روانی نیاز دارد. گاهی اوقات، حتی لازم است بیمار در بیمارستان بستری شود. در این مقاله قصد داریم روش‌های درمان اختلال دوقطبی را توضیح دهیم.
دارو درمانی
دارو درمانی بخش مهم از درمان اختلال دوقطبی و تثبیت‌کننده خلق است. برخی از داروهای رایجی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
1. داروهای تثبیت‌کننده خلقی
برای درمان دوره‌های (اپیزود) مانیک و هیپومانیک تجویز می‌شوند.
2. داروهای ضدافسردگی
برای درمان دوره‌های افسردگی تجویز می‌شوند.
3. داروهای ضد روان‌پریشی
گاهی اوقات علاوه بر داروهای دیگر، داروهای ضد روان‌پریشی برای درمان علائم اپیزود خلقی تجویز می‌شوند.
بیمار ممکن است قبل از دارو درمانی، روش‌های درمانی مختلفی را امتحان کرده باشد. بهتر است عوارض جانبی داروها را سریعاً به پزشک اطلاع داد و قبل از ترک دارو با او مشورت کرد. بیمار نباید به محض فروکش کردن علائم، دوز‌های مختلفی از دارو را روی خودش امتحان کند و همچنین نباید خودسرانه دارو را قطع کند، زیرا این امر خطر ابتلا به شیدایی یا افسردگی را افزایش می‌دهد. همچنین چون برخی از داروهای ضدافسردگی، افکار خودکشی را در ذهن بیمار تقویت می‌کند، باید پس از مشاهده هرگونه عوارض جانبی سریعاً پزشک را در جریان ماجرا قرار داد.
به طور معمول، درمان شامل ترکیبی از حداقل یک داروی تثبیت‌کننده خلقی یا داروی ضد روان‌ پریشی با روان‌ درمانی است. رایج‌ترین داروهای مورداستفاده برای درمان اختلال دوقطبی شامل کربنات لیتیم و اسید والپروئیک (دپاکوت (Depakote) نیز نامیده می‌شود) می‌باشند. کربنات لیتیم می‌تواند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در کاهش مانیا تأثیرگذار باشد، گرچه پزشکان هنوز دقیقاً نمی‌دانند چگونه کار می‌کند. لیتیم همچنین ممکن است از گسترش و بدتر شدن افسردگی جلوگیری کند. بنابراین لیتیم اغلب در رابطه با داروهای دیگری که ارزش بیشتری برای علائم افسردگی دارند از جمله داروهای ضدافسردگی، تجویز می‌شود.
اسید والپروئیک (دپاکوت) یک داروی تثبیت‌کننده خلقی است که همراه با کارامازپین (Equetro) و یک داروی ضد صرع در درمان بیماری‌های مانیک یا اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. این داروها ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با لیتیم برای کنترل علائم استفاده شوند.
لاموتریژین (Lamictal) یکی از داروهای ضد صرع است که از افسردگی و به میزان کم از مانیا یا هیپومانیا جلوگیری می‌کند. سایر داروهای ضدصرع مانند گاباپنتین (Neurontin)، اکس کاربازپین (Trileptal) یا توپیرامات (Topamax) به عنوان درمان‌های تجربی در نظر گرفته می‌شوند که گاهی اوقات در درمان علائم اختلال دوقطبی یا شرایط دیگری که اغلب همراه با آن رخ می‌دهد مؤثر هستند.
هالوپریدول (Haldol Decanoate) یا داروهای ضد صرع جدیدتر مانند آریپیرازول (Abilify)، اسناپین (Saphris)، اولانزاپین (Zyprexa, Zyprexa Relprevv و Zyprexa Zydis) یا ریسپریدون (Risperdal) اغلب به عنوان جایگزین لیتیم یا دیوالپروکس به بیماران داده می‌شود. این داروها همچنین ممکن است در درمان علائم حاد شیدایی مؤثر باشند. مطالعات مقدماتی نشان داده‌اند که داروی کاریپرازین (Vraylar) ممکن است برای درمان افسردگی دوقطبی مفید باشد.

روان‌درمانی
روان‌درمانی که مشاوره درمانی نیز نامیده می‌شود، می‌تواند زمان ارزشمندی را برای بیمار فراهم کند تا او استراتژی‌های مؤثر را برای مقابله با اختلال و مدیریت علائم یاد گرفته و تمرین کند. درمان رفتاری شناختی می‌تواند به بیمار کمک کند تفکرات و رفتارهای منفی را از خودش دور کند. خانواده‌ درمانی به اعضای خانواده کمک می‌کند ارتباطی آرام و مؤثر برقرار کرده و استرس کلی را در سیستم‌های ارتباطی کاهش دهند. روان‌درمانی همچنین می‌تواند آموزش روانی ارزشمندی را برای حل مسئله و توسعه عادت‌های مراقبت از خود فراهم آورد.
درمان سرپایی
برنامه‌های درمانی روزانه، مداخلات فردی و گروهی، حمایت پزشکی و حمایت از افرادی که از بیماری‌های روحی رنج می‌برند را ارائه می‌دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند آموزش‌های روان‌شناختی مهمی را در مورد موضوعاتی مانند مدیریت دارو، مدیریت علائم، بهبود سوءمصرف مواد و مهارت‌های زندگی روزانه ارائه دهند.
بستری شدن
زمانی که خلق‌وخوی شما بسیار ناپایدار است یا هنگامی که افکار خودکشی را در سر می‌پرورانید، بستری شدن در بیمارستان یا مراکز مراقبتی ممکن است ضروری باشد. هدف از بستری شدن، تثبیت خلق‌وخوی فرد بیمار است.
درمان تشخیص دوگانه
تقریباً 56% افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، مصرف مواد مخدر یا الکل را تجربه کرده‌اند. اگر سابقه شخصی یا وراثتی سوءمصرف مواد را دارید، ممکن است روشی درمانی که هم بر مصرف مواد و هم بر علائم اختلال دوقطبی متمرکز است، برای شما در نظر گرفته شود. زمانی که به دنبال درمان برای مصرف مواد و اختلال دوقطبی می‌گردید، ابتدا ممکن است برای رفع علائم مواد مخدر یا الکل، نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشید.
درمان اختلال دوقطبی را از کجا شروع کنم؟
اولین مرحله در درمان اختلال دوقطبی تشخیص مناسب است. دارو درمانی و سایر روش‌های درمان بسته به اینکه آیا اختلال دوقطبی نوع یک، اختلال دوقطبی نوع دو، اختلال سیکلوتیوم (Cyclothymic Disorder) و یا سابقه سوء مصرف مواد دارید می‌تواند متفاوت باشد. پزشک می‌تواند توصیه‌های لازم را به روان‌پزشکان، مشاوران و دیگر متخصصان بهداشت روان ارائه دهد تا بتوانند درمان مؤثری را برای سلامت روان شما داشته باشند.
خوب است بدانید علائم خلقی به راحتی از بین نمی‌روند. بهترین زمان برای شروع درمان، هنگامی است که شما حالت خلقی پایداری را تجربه می‌کنید. اگر حالت خلقی ناپایداری دارید و دچار توهمات هستید یا افکار خودکشی را در سر می‌پرورانید، بلافاصله به یک روانشناس متخصص مراجعه کنید.
اختلال دوقطبی قابل‌درمان است و علائم آن می‌تواند مدیریت شود؛ بنابراین زمان را از دست ندهید و همین امروز برای یافتن بهترین روش برای درمان اختلال دوقطبی اقدام کنید.