آریا بانو - آیا می‌دانید چه دلایلی موجب بی انگیزه بودن شما یا اطرافیانتان می‌شوند؟ به طور کلی، انگیزه نیروی محرکه‌ای است که به افراد کمک می‌کند تا برای دستیابی به اهداف خود تلاش کرده و در نهایت موفق شوند. در حقیقت، انگیزه امکانی را برای افراد فراهم می‌کند تا «چراهای» خود را در زندگی درک کرده، تمرکز کافی به منظور برنامه‌ریزی و دستیابی به اهدافشان را داشته باشند.
به طور کلی، هنگامی که می‌گوییم فردی برای انجام کاری انگیزه دارد، بدین معنی است که او دلیل محکمی برای انجام کارهای مورد نظرش دارد. بر همین اساس، می‌توان گفت که دلایل هر فردی برای انجام کارهایش ارتباط مستقیمی با میزان انگیزه وی دارند. در همین راستا، در این مقاله قصد داریم تا 10 دلیل بی انگیزه بودن را تشریح کرده و در ادامه برخی راهکارهای مؤثر به منظور ایجاد و بهبود انگیزه را شرح دهیم.
دلایل بی انگیزه بودن
1. باور به نداشتن لیاقت کافی برای موفقیت
در برخی موارد انجام یکسری کارها مزایای بسیار بزرگ و ارزشمندی به همراه دارد. در چنین شرایطی، یکی از دلایل بی انگیزه بودن افراد این است که خود را لایق نتایج و مزایایی نمی‌دانند که در صورت انجام چنین کارهایی به دست می‌آیند! به عبارت بهتر، چنین افرادی گمان می‌کنند که چنانچه‌کار مورد نظر را انجام دهند، نتایجی به دست می‌آورند که لایقش نیستند و به همین دلیل انگیزه کافی برای انجام آن ندارند.
در این صورت، چنین افرادی سعی می‌کنند تا با انجام ندادن کار مورد نظر، خودشان را توجیه کنند و همواره این موضوع را به خود القاء می‌کنند که «تو لایق این همه خوشبختی نیستی!». در نتیجه، بدیهی است که این موضوع منجر به بی انگیزه بودن آن‌ها می‌گردد. در نهایت، عدم اعتماد به‌ نفس برای انجام کارها موجب بی‌انگیزگی، عدم تلاش برای موفقیت و پیشرفت آنان می‌شود به طوری که این گروه از افراد حتی از انجام برخی وظایفی که ممکن است موجب ارتقاء جایگاه شغلی آنان گردد، امتناع می‌کنند. در واقع چنین افرادی انگیزه درونی ندارند!

2. نداشتن خودباوری
به طور معمول، همه ما شرایطی را تجربه کرده‌ایم که در صورت پذیرفتن کارها، پروژه‌ها یا وظایف متعدد، تمایل بیشتری به تعویق انداختن آن‌ها داریم. در حقیقت، دلیل چنین امری این است که گمان می‌کنیم که توانایی به پایان رساندن تمامی کارها را نداریم و همین موضوع منجر به کاهش انگیزه ما می‌گردد. در حقیقت، پذیرش کارهای زیاد یا تلنبار کردن کارها روی هم از جمله اصلی‌ترین دلایل بی انگیزه بودن است.
از سوی دیگر، به طور معمول بسیاری از ما مهارت نه گفتن نداریم. از همین روی در برخی موارد کارهای بسیاری را می‌پذیریم و این موضوع موجب می‌شود تا از عهده انجام بسیاری از آن‌ها بر نیاییم. در حقیقت، فکر کردن به حجم عظیم کارهایی که قرار است انجام دهیم، موجب کاهش انگیزه به منظور تلاش برای انجام آن‌ها می‌شود! با توجه به آن چه مطرح شد، می‌توان گفت که بر عهده گرفتن وظایف بسیار ممکن است موج دلسردی، بی انگیزه بودن و در نهایت چشم‌پوشی از کارهای محول‌شده گردند.

3. داشتن ترس از درخواست کمک
برخی افراد ممکن است در یکسری موقعیت‌های خاص برای تکمیل وظایف خود نیاز به کمک داشته باشند. با این حال، نسبت به درخواست کمک از همکاران یا اطرافیان خود احساس ترس دارند. همچنین دلایل دیگر افراد برای امتناع از درخواست کمک این است که به نوعی غرورشان اجازه کمک گرفتن از دیگران نمی‌دهد!
در چنین شرایطی، این گروه از افراد معمولاً انگیزه لازم برای انجام کار مورد نظر را از دست می‌دهند؛ چراکه احساس می‌کنند که به تنهایی نمی‌توانند کارهای محول‌شده را به پایان برسانند. از سوی دیگر، برخی افراد ممکن است به سایرین بفهمانند که خودشان به تنهایی و بدون کمک گرفتن از دیگران به هدف مورد نظر دست یافته‌اند.

4. عدم کسب نتیجه مطلوب
از جمله دیگر دلایل بی انگیزه بودن این است که برخی از افراد معتقد هستند که نتایج مطلوب مورد نظر خود را کسب نخواهند کرد. حال آن که به احتمال زیاد هدف مورد نظر قابل دستیابی است. برای مثال، شخصی ممکن است بلافاصله پس از افتتاح فروشگاه جدید خود انتظار بازگشت سرمایه زیادی داشته باشد؛ اما واقعیت چیزی دیگری است.
در چنین شرایطی، برخی افراد دچار کاهش انگیزه شده و با خود می‌گویند که «هر چه قدر تلاش کنم، نتیجه مورد انتظارم را به دست نمی‌آورم.» در حقیقت، این افکار بازدارنده‌ انسان بوده و انگیزه او را در جهت تلاش برای دستیابی به اهدافش کاهش می‌دهند.
5. خودخواهی
به طور معمول، همه ما یکسری خودخواهی در ارتباط با منافع خودمان داریم. در حقیقت، این موضوع بیشتر به غرورمان مرتبط است. برای مثال، برخی افراد در محل کار تمایل دارند تا صفر تا صد کارهای محول‌شده را خودشان به تنهایی انجام دهند. اگر چه این امر به تنهایی خواسته بدی نیست؛ اما روشی که برای این موضوع به کار گرفته می‌شود، به احتمال زیاد معایبی را داراست.
داشتن دلیلی مشخص برای انجام کار (صرف‌نظر از اینکه خودتان انجامش می‌دهید یا به صورت گروهی همکاری می‌کنید) بهتر از این است که صرفاً تلاش کنید تا آن کار و نتایج حاصله را به نام خودتان به ثبت برسانید! برای درک بهتر موضوع، مثالی را در ادامه آورده‌ایم.
برای مثال، فرض می‌کنیم که مادر مجردی به منظور فراهم کردن شرایط زندگی بهتر برای فرزندانش به دانشگاه می‌رود. در حقیقت، در این مثال دلیل فرد برای انجام کار مورد نظر به احتمال زیاد فرزندانش هستند. به عبارتی، او به فکر مراقبت از فرزندانش، ثبت‌نام در مدرسه‌ای مناسب، فراهم کردن خانه‌ای راحت و امکان زندگی در جامعه‌ای دارای طبقه اجتماعی خوب برای آنان است.
با مد نظر قرار دادن آن چه که مطرح شد، خودخواهی فرد ممکن است موجب بی انگیزه بودن او برای ادامه مسیر گردد. به طور خاص، این موضوع در مورد افرادی بیشتر صدق می‌کند که دستیابی به هدف مورد نظر جزو اولویت‌های آنان نباشد.

6. ترس از واکنش و از دست دادن دوستان
گروهی از افراد معمولاً به دلیل نگرانی نسبت به از دست دادن دوستان یا جلوگیری از ناراحتی آنان تمایلی به موفقیت ندارند.؛ چراکه دوستان آنان حسود هستند و واکنش مناسبی نسبت به موفقیت اطرافیان خود ندارند! پس راه‌های مقابله با افراد حسود را بشناسید!
در حقیقت، این افراد موفقیت و دستیابی به اهدافشان را در درجه دوم و حفظ روابط دوستانه خود را در درجه اول اولویت قرار می‌دهند. اما عدم اعتماد نسبت به واکنش دوستان و اطرافیان در برابر موفقیت‌ها و پیروزی‌های خودتان، در نهایت ممکن است منجر به افسردگی، از دست دادن انگیزه کافی برای انجام کارهای شخصی و تضعیف اعتمادبه‌نفستان گردد.

7. پنهان کردن برخی چیزها در مورد خود
گروهی از افراد ممکن است به دلیل کمبود اعتمادبه‌نفس، بی انگیزه بودن را تجربه کنند. در حقیقت، برخی از افراد عیوب و نقص‌های خودشان را نقطه ضعفی غیرقابل‌حل در مورد خودشان پنداشته و همین موضوع موجب می‌شود تا به جای تلاش برای رفع نقص‌هایشان از تلاش برای دستیابی به اهداف خود امتناع کنند.
برای مثال، شخصی را تصور کنید که لکنت زبان دارد، اما این در حالی است که از توانایی و مهارت بالایی در نویسندگی برخوردار است. حال چنین فردی از تلاش برای نوشتن کتاب شخصی خود امتناع می‌کند؛ چراکه از مصاحبه احتمالی آینده به دلیل موفقیت کتابش هراس دارد! در حقیقت، چنین فردی به جای تلاش برای رفع مشکل خود، از تلاش برای دستیابی به موفقیتی بزرگ چشمپوشی می‌کند که به احتمال زیاد به سادگی می‌تواند به دست آورد.

8. ترس از «اگرها»
به طور معمول، همه ما در شرایطی بوده‌ایم که ترس از قضاوت دیگران ما را از انجام کار مورد نظر بازداشته است. در حقیقت، یکی از عوامل بی انگیزه بودن نسبت به انجام کاری در راستای اهداف مورد نظر، عدم اعتماد به‌ نفس و ترس از شرایطی غیرقابل‌پ یش‌بینی نسبت به نتایج حاصله است. برای مثال، برخی افراد ممکن است پیش از انجام کاری سؤالاتی مانند موارد زیر موجب ایجاد ترس در آنان و از دست دادن اعتمادبه‌نفسشان گردد:
اگر مردم محصول من را دوست نداشته باشند، چه می‌شود؟ اگر مردم به خاطر آنچه انجام می‌دهم، من را قضاوت کنند چه می‌شود؟ اگر کسی این کار را بهتر از من انجام دهد، چه‌کار کنم؟ اگر شکست بخورم، چه می‌شود؟ هر یک از افکار منفی فوق و سایر موارد مشابه آن موجب بی‌انگیزگی افراد می‌شوند. در چنین شرایطی، فرد به توانایی شخصی خود اعتماد نداشته و تلاشی برای انجام وظایفش نخواهد کرد. بنابراین به خاطر داشته باشید که ترس در نتیجه یکسری انتظارات غیرواقعی در مورد نتایج حاصل از انجام برخی کارها ناشی می‌شود. از همین روی، می‌توان گفت که ترس احساسی غیرواقعی است که موجب تضعیف انگیزه فرد برای دستیابی به اهدافش می‌شود.

9. عادت به تکمیل نکردن وظایف
به طور معمول، ترک عادت‌های گذشته بسیار دشوار است؛ حتی ترک عادت های مضری که به سلامت شما آسیب می‌زند ! با این حال، برخی عادت‌های شخصی ممکن است موفقیت افراد را تحت تأثیر قرار دهند. برای مثال، در صورتی که فردی عادت به تکمیل کردن کارها و وظایف خود نداشته باشد، در این صورت ممکن است دچار بی‌انگیزگی شده و تلاشی برای محقق کردن اهدافش نکند.
در حقیقت، این موضوع موجب رکود، تنبلی و قانع شدن نسبت به شرایط موجود می‌شود به طوری که فرد از نتایج کنونی راضی بوده و برای پیشرفت در زندگی تلاشی نمی‌کند. به عبارت دیگر، افراد موفق می‌دانند که موفقیت همچون نردبانی است که به طور مداوم باید از آن بالاتر رفت. در این صورت اگر نسبت به شرایط کنونی خود عادت کرده و از آن راضی باشید، هرگز نمی‌توانید در زندگی پیشرفت کنید.

10. عدم صداقت نسبت به اعتقادات، عقاید و باورهای خود
برای جلوگیری از تضعیف انگیزه خود به منظور انجام کارها نیاز است تا نسبت به ارزش‌ها، عقاید و باورهای خودتان صادق بوده و به آن‌ها پایبند باقی بمانید. از سوی دیگر، برخی افراد به دلیل کمبود اعتماد به‌ نفس یا ترس از قضاوت اطرافیان، معمولاً از بیان یا ایستادگی بر عقاید، ارزش‌ها و معیارهای شخصی خود امتناع می‌کنند. در حقیقت، این موضوع موجب می‌شود تا چنین افرادی به دلیل ترس از برداشت دیگران، انگیزه کافی برای تحقق اهدافشان نداشته باشند.
در چنین شرایطی، این گروه از افراد شروع به دروغ گفتن، خودنمایی و خودسانسوری می‌کنند تا بدین طریق بتوانند به اهداف مورد نظر رسیده و از جانب دیگران نیز مورد تأیید قرار بگیرند. در این صورت بسیاری از افراد ممکن است از ادامه مسیر امتناع ورزیده و گروهی دیگر نیز تحت فشار خود غیرواقعی‌شان قرار گرفته و از ادامه مسیر اجتناب می‌کنند! در همین راستا، در ادامه 8 راهکار مفید به منظور افزایش انگیزه شخصی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
8 روش موثر در مقابله با بی انگیزه بودن
1. تهیه کردن لیستی از کارهای مورد نظر
یکی از راه‌های مؤثر به منظور دوری از بی انگیزه بودن، تهیه لیستی از کارهایی است که می‌خواهید انجام دهید. در حقیقت، برخی مواقع نوشتن کارهایی که تمایل به انجامشان دارید، موجب ایجاد انگیزه در شما می‌شوند. بنابراین لیستی از مهم‌ترین کارهای روزانه را تنظیم کرده و برای انجام درست آن‌ها در طول روز تلاش کنید.
به علاوه، می‌توانید در پایان روز کارهایی که به اتمام رسانده‌اید را مشخص کرده و برنامه‌ای برای روز بعد تنظیم کنید. در این صورت کنترل زندگی خود را به دست گرفته، از اتلاف زمان و کاهش انگیزه خود نیز جلوگیری می‌کنید.

2. پرهیز کردن از اتلاف وقت در شبکه‌ های اجتماعی
به طور معمول، همه ما بخشی از زمان روزانه خود را به گشت‌ و گذار در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانیم. با این حال، علی‌رغم مزیت‌های بزرگ شبکه‌های اجتماعی می‌توان گفت که استفاده بیش‌ از حد از این شبکه‌ها منجر به کاهش انگیزه و اتلاف زمان شما می‌شوند؛ به طوری که ممکن است زمان کافی برای اختصاص به کارهای مهم‌تر خودتان نداشته باشید.
تحقیقات نشان داده‌اند که به طور معمول زمانی معادل 25 دقیقه طول می‌کشد تا افراد بتوانند تمرکز از دست رفته خود را بازیافته و روی کار مورد نظر فکر کنند. در چنین شرایطی، چک کردن مداوم شبکه‌های اجتماعی و پرت کردن حواس خود به آن‌ها موجب می‌شود تا بخش مهمی از زمان خود را در طول روز از دست بدهید.

3. به یاد داشتن دارایی‌ هایی ارزشمند خود
از جمله دیگر راه‌های اجتناب از بی انگیزه بودن این است که قدر دارایی‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌های خود را دانسته و حسرت چیزهایی را نخورید که رویای دستیابی به آن‌ها را دارید. برای مثال، خانواده، خانه، دستاوردها، توانایی، سلامتی و … همگی جزء مواردی هستند که می‌باید شکرگزار آن‌ها بوده و بدین طریق از انرژی لازم به منظور تلاش برای موفقیت بیشتر برخوردار گردید. در حقیقت، اگر اهمیت و ارزش چیزهای کوچک را درک کنید، احساس بهتری داشته و انگیزه بیشتری برای ادامه مسیرتان خواهید داشت.

4. پرداختن به کارهای مورد علاقه
مطالعات نشان داده‌اند که هر یک از افراد با پرداختن به کارهای مورد علاقه می‌توانند به میزان 12 درصد بهره‌وری خود را در انجام کارهای مورد نظر افزایش دهند. در حقیقت، انجام کارهای مورد علاقه موجب می‌شود تا انرژی بیشتری داشته، سریع‌تر یاد بگیرید، تصمیمات بهتری اتخاذ کنید و به روش‌های بهتر با دیگران کار کنید. برای این منظور می‌توانید به انجام کارهایی نظیر مطالعه کتاب مورد علاقه، تماس با دوستان نزدیک، نوشیدن یک فنجان قهوه خوشمزه یا تماشای ویدئویی الهام‌بخش بپردازید.
5. ورزش کردن
آیا در طول روز تحرک کافی دارید؟ آیا عادت به ورزش کردن دارید؟ اگر این‌گونه نیست، نیاز است تا برای افزایش جریان خون در بدنتان، ایجاد انرژی و احساسات خوب در خودتان، روزانه زمانی را به ورزش اختصاص دهید. به علاوه، در این صورت می‌توانید از استرس خود در طول روز یا فشار روانی ناشی از کارهای عقب‌مانده خودتان بکاهید. در حقیقت، اگر بتوانید بدن خود را سالم نگاه دارید، ذهنتان آمادگی کافی برای مدیریت استرس و برنامه‌ریزی برای انجام کارهای مورد نظر را برایتان فراهم خواهد کرد.

6. شروع کردن با قدم‌ های کوچک
به یاد داشته باشید که سنگ بزرگ نشانه نزدن است! در همین راستا، اگر می‌خواهید انگیزه کافی برای شروع کاری داشته باشید، بهتر است از قدم‌های کوچک شروع کرده و اهدافی کوچک برای خودتان تنظیم کنید. برای مثال، اگر قصد تألیف کتابی دارید، می‌توانید در ابتدای کار اهدافی مانند نوشتن صد، دویست یا سیصد صفحه را مد نظر قرار دهید. در این صورت، از بی انگیزه بودن اجتناب کرده و با گذشت زمان به تدریج به هدف بزرگ خود دست پیدا می‌کنید.
به علاوه، اگر خودتان را برای محقق کردن اهداف کوچک‌تر تحت فشار قرار دهید، می‌بینید که در روزهای بعد توانایی و انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر خواهید داشت. در چنین شرایطی، به تدریج به اهداف بزرگ‌تر می‌رسید.

7. مد نظر قرار دادن اهداف بزرگ
همان‌طور که اشاره شد، برای رسیدن به اهداف بزرگ‌تر باید با قدم‌های کوچک‌تر شروع کنید. در حقیقت، داشتن هدفی بزرگ، تصویری روشن و واضح از آن موجب می‌شود تا برای دستیابی به هدف تلاش کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که اندیشیدن به رویایی بزرگ، بدون اقدامی برای رسیدن به آن نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت.
بنابراین اگر هدفی مانند فارغ‌التحصیلی از دانشگاه دارید، سعی کنید تا برای دستیابی به هدفی بالاتر نظیر فارغ‌التحصیلی با بالاترین معدل تلاش کنید (در همین راستا، جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب بی انگیزگی تحصیلی چه علت هایی دارد؟ مراجعه کنید.) همچنین اگر می‌خواهید یک وبلاگ نویس موفق باشید، سعی کنید تا هدفی بزرگ‌تر مانند جذب ویراستاری مجرب برای ویرایش مقاله‌های خود را مد نظر قرار دهید. در حقیقت، تلاش برای دستیابی به اهداف با در نظر گرفتن نتایجی ارزشمند برای آن‌ها، موجب افزایش انگیزه شده و در نهایت تلاش برای ادامه مسیر را برایتان جذاب‌تر می‌کند.

8. استراحت کردن
گرچه استراحت کردن در باور برخی افراد به نوعی تنبلی محسوب می‌شود، اما باید گفت که این‌گونه نیست. در حقیقت، هنگامی که زمان خود را بیش‌ازحد روی موضوعی متمرکز کنید، در برابر آن آسیب‌پذیر شده و به هر طریقی ممکن است انگیزه خود را برای ادامه کار از دست بدهید.
بنابراین برای جلوگیری از بی انگیزه بودن نیاز است تا در بازه‌های زمانی مشخصی از همه چیز دست کشیده، به دیدن دوستان بروید یا به پیاده‌روی بپردازید. در این صورت مغز و بدن در بازه زمانی کوتاهی به دور از تمامی استرس‌ها و تنش‌های احتمالی استراحت کرده و انگیزه کافی برای تلاش به منظور انجام ادامه کار را برایتان فراهم می‌آورند.

جمع‌بندی
در این مقاله، ابتدا دلایل بی انگیزه بودن افراد را مورد بررسی قرار داده و در ادامه به بررسی راهکارهای مؤثر به منظور مقابله با بی‌انگیزگی پرداختیم. با مطالعه هر یک از موارد مطرح‌شده در این مقاله می‌توانید خود را از بی انگیزه بودن رهانیده و برنامه‌ریزی مشخصی برای زندگی داشته باشید. بدین ترتیب هرگز اجازه نمی‌دهید که بی انگیزه بودن کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرد. همچنین به یاد داشته باشید که اگر می‌توانید رویایی را تصور کنید، پس مهارت و توانایی لازم برای محقق کردن آن را خواهید داشت. بنابراین نیازی نیست تا از قضاوت‌های سایرین بترسید، پس تلاش کنید، پیشرفت کنید و به اهدافتان جامه‌ عمل بپوشانید.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه، خواندن مطلب با انگیزه ماندن در روزهای سخت با 15 راهکار کلیدی و کاربردی را توصیه می‌کنیم؛ البته بد نیست که در این مسیر، تفاوت انگیزه با هدف را نیز بشناسید.
در پایان، اگر نظری در مورد راهکارهای دوری از بی‌انگیزگی دارید، یا دلایل دیگری تجربه کرده‌اید که منجر به بی انگیزه بودن می‌شوند، آن را با ما و دیگر کاربران در میان بگذارید.