بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / خانمی 30 ساله ام. موقعی که تنها هستم راحتم و جلوی خانواده ام خیلی خوبم اما جلوی فامیل اصلا نمی توانم خودم باشم. دایم خجالت می کشم. ارتباط برقرار کردنم خوب است اما در جمع نمی توانم مانند بقیه آن گونه که خودم دوست دارم و بقیه با هم ارتباط دارند و خیلی خوشحال و سرخوش در جمع با همدیگر هستند، باشم. به غیر از کسانی که تاکنون به هم نزدیک بودیم با دیگران نمی توانم راحت ارتباط داشته باشم. پدرم می گوید تو هیچ وقت جلوی دیگران نمی توانی خودت باشی تا راحت شوی. چه کار کنم این خلق بد کنار برود و خودم شوم؟
پاسخ مشاور
جواب این سوال شما ساده ولی عمل کردن به آن کمی دشوار است! اجازه بدهید قبل از ارائه راهکار، کمی تجربه خجالت را با هم واشکافی کنیم. احساس خجالت یکی از هیجان های خودآگاه است که اصولاً در حضور دیگران تجربه می شود و به طور معمول کسی در تنهایی خجالت نمی کشد!
شما تنها نیستید!
تحقیقات در چند دهه اخیر نشان داده است 93 درصد افراد احساس خجالت را تجربه می کنند و فقط هفت درصد افراد در یک تحقیق اظهار کرده بودند که هیچ وقت خجالت را تجربه نکرده اند. تعداد افرادی هم که شخصیت خود را خجالتی تلقی می کنند بالاست، یعنی حدود 40 درصد عقیده دارند که اصولاً خجالتی هستند. بنابراین شما تنها نیستید. جالب است بدانید تقسیم بندی افراد به خجالتی و غیرخجالتی، اصولا علمی و متاسفانه کمک کننده هم نیست چون فقط باعث می شود افراد خود را سرزنش کنند. محققان باهوش با انجام یک سری تحقیقات منظم به این نتیجه رسیدند که خجالتی تلقی کردن خود بیشتر به این علت اتفاق می افتد که این افراد فکر می کنند دیگران مثل آن ها نیستند و خیلی راحت اند! در نتیجه برداشت آن ها در موقعیت های اجتماعی این است که واکنش هایشان عجیب و غریب و خاص است؛ بنابراین شما هم احتمالا فکر می کنید جلوی فامیل خیلی دستپاچه می شوید یا خودتان نیستید و احتمالا آن قدر روی این موضوع اصرار کرده اید که پدرتان نیز رفتارهای شما را خاص برداشت می کند.
اما چه کار کنیم؟
ابتدا باید بدانید مسئله شما یک نوع ترس است و راه درمان همه ترس ها مواجه شدن با موقعیت هایی است که از آن می ترسید تا ترس تان اصطلاحا بریزد و به آن عادت کنید و از آن مهم تر باید نگرش تان به آن موقعیت عوض شود؛ ولی باید برای این کار برنامه داشته باشید. می توانید به اتکای خود یا با کمک روان شناس بالینی این کار را انجام دهید.
ابتدا ترس های خود را از کم به زیاد بنویسید:
سعی کنید جزئیات را در نظر بگیرید. یعنی در چه موقعیتی، در حضور چند نفر، چه کسانی و چه کاری را به چه مدتی انجام دهید، چقدر مضطرب می شوید! با این رویه10 تا 15 موقعیت را بنویسید. تمرین کنید: از جایی که می توانید شروع کنید به تمرین کردن. تمرین شما چیز خاصی نیست. صرفا رفتار واقعی و طبیعی در آن موقعیت های اجتماعی و عادی رفتار کردن است. هر موقعیت را چندین بار و با فاصله زمانی انجام دهید. به این صورت که از قبل سناریویی را در ذهن خود تجسم و به همان عمل کنید. مثل این که من این بار که عمه یا خاله ام به خانه ما آمدند، از او می پرسم نظرش درباره فلان موضوع چیست و سپس با او کمی بحث و گفت وگو می کنم. این گفت وگو اوایل ممکن است یک تا دو دقیقه باشد ولی کمی بعدتر می تواند به 10 دقیقه تا نیم ساعت هم برسد. موقعیت را با هدف اصلاح و بهبود رفتار خود مرور کنید: انگار که خودتان را زیر دوربین قرار داده اید و الان می خواهید رفتارتان را عادی تر کنید. مثلا ممکن است متوجه شوید که تن صدای تان خیلی پایین است یا تماس چشمی کمی با دیگران برقرار می کنید که این ها هر بار باید بهتر شود؛ بنابراین پله پله شروع کنید به مواجه کردن خود با موقعیت هایی که از آن واهمه دارید. به تدریج خواهید دید رفتارتان عادی و هر بار نگرانی تان کمتر می شود