آریا بانو - محیا نیوز / بهانه گیری کودک ناشی از ناتوانی او در بیان احساسات و انتظاراتش است. زیرا بیشتر کودکان کلمه هایی که می شنوند را درک می کنند، اما نمی توانند آنها را درست و کامل بیان کنند و نمی تواند منظور خود را توضیح دهند به همین علت نا امید شده و شروع به جیغ کشیدن و بهانه گیری می کنند.
دلیل بهانه گیری کودک
عوامل زیادی موجب بهانه گیری کودک می شوند که برخی از آن ها عبارتند از:
• خستگی
• گرسنگی
• ناکامی
• ترس یا اضطراب کودکان
• ناتوانی در بیان خواسته خود
• مقاومت در برابر تغییر (مانند ترک یک مکان)
• کسل شدن
• احساس عدم راحتی
• تحریک بیش از حد
• بیماری یا درد
• سر در گمی
• ناراحتی از پیروی از دستور شما
• نیاز خاصی داشتن
کنترل خود را از دست ندهید
کودکان گاهی شروع به بهانه گیری های مختلف و کج خلقی می کنند و رفتارهایی مانند جیغ زدن و غرغر کردن ، لگدپراکنی ، کوبیدن پاها به زمین ، پرت کردن اشیا به اطراف ، کتک زدن دیگران و یا حتی حبس کردن نفس خود تا مرحله کبودی از خود نشان می دهند . تحمل و کنترل این رفتارها در کودکان واقعا طاقت فرسا است. زمانی که کودک شما در حال بهانهگیری و جیغ زدن و داد زدن است به صحبت های شما گوش نمی دهد و به فریادها و تهدیدهای شما با حالتی منفی جواب می دهد. در این شرایط هر چه شما بیشتر داد بکشید صدای جیغ او نیز بلندتر می شود. در این مواقع بهترین کار این است که کنار او بنشینید و چیزی نگویید. کودکان خودشان هم از خشمی که دامن آنها را گرفته است می ترسند و بودن در کنار کودک هنگام بدرفتاری هایش موجب آرامششان می شود. اگربهانه گیری های او برایتان غیر قابل تحمل شده است چند دقیقه کوتاه بیرون بروید تا کودک دست از گریه و جیغ بردارد سپس دوباره به اتاق بازگردید. در این شرایط شما هیچ گاه نباید کنترل خود را ازدست بدهید و باید همیشه آرامش خود را حفظ کنید تا او سریع تر آرام شود. همچنین نباید هیچ گاه وعده یا رشوه به کودک خود در این مواقع بدهید و باید به بهانه گیری های بی مورد کودکتان بی اعتنا باشید تا خودش خسته و ساکت شود.
حواستان باشد که شما بزرگ تر هستید
زمان طول کشیدن بهانه گیری های کودک شما مهم نیست، بهتر است هنگام بهانه گیری به هیچ وجه با او بحث نکنید و خواسته های غیرمنطقی او را پاسخ ندهید. به نظرات و تفکرات اطرافیان نیز اهمیت ندهید زیرا آنها نیز روزی چنین تجربیاتی خواهند داشت . اگر کودک با بهانه گیری و داد و فریاد کردن به خواسته خود برسد می آمزد که همیشه این چنین نماید و این طرزفکر در بزرگسالی نیز برای او ایجاد مشکل خواهد کرد. پس سعی کنید کودک متوجه از کنترل خارج شدن رفتارهایتان هنگام عصبانیت نشود. اگر کودک بهانه گیرو کج خلق شما شروع به کتک زدن دیگران، پرتاب وسایل یا جیغ های بی وقفه نمود او را به مکانی امن مانند اتاق خواب خودش ببرید و علت آوردن او به این مکان را بگویید و کنار او بمانید تا آرام شود.اگر در مکان عمومی کودک کج خلقی هایش را شروع کرد آنجا را ترک کنید تا او آرام شود.
عشق خود را به کودک ابراز کنید
زمان آرام بودن کودک با او صحبت کنید و بگویید خیلی دوستش دارید و او را در آغوش بگیرید . کودک با این رفتار شما با آرامش بیشتری خواهد توانست درباره کج خلقی های خود صحبت کند.

بعدا در مورد مساله پیش آمده صحبت کنید
زمانی که کودک آرام گشت با او درباره اتفاق های پیش آمده حرف بزنید . صحبت کردن در مورد بهانه گیری ها کودک به شما کمک می کند که بدانید مشکل کودک شما چیست. هنگام حرف زدن با کودکتان به او کمک کنید تا بتواند احساسات خود را در غالب کلمات بیان کند. مثلا بگویید:«تو خیلی عصبانی بودی چون غذا آن چیزی نبود که می خواستی.» . با صحبت کردن با کودکتان به او بفهمانید به جای جیغ زدن و بهانه گیری با صحبت بهتر می تواند به نتیجه دلخواهش برسد مثلا به او بگویید:«ببخشید من تو رو درک نکردم. الان که جیغ نمی کشی متوجه شده ام چه می خواستی.
زمان دادن به کودک
گاهی اوقات بهتر است به کودک خود زمان بدهید تا بتواند خودش تا حدی بهانه گیری هایش را کنترل کند. این روش را می توانید از 18 ماهگی فرزندتان آغاز کنید و برای مدت زمان کوتاهی (یک دقیقه برای هر سال از عمرش)زمانی که کج خلقی کودکان بالاست و دیگر روش ها پاسخگو نیستند، در مکانی ساکت و خسته کننده بگذارید تا کودک بتواند خودش را آرام کند. چنانچه در این بخش از نکات تربیتی کودک در نمناک اشاره شده است هنگام اجرای این روش به کودکتان بگویید این یک تنبیه نیست ، من به تو زمان می دهم تا آرام شوی و در آنجا منتظر تو هستم . اگر کودک نپذیرفت در آن مکان بماند او را با قدرت در مکان موردنظر نگه دارید و سپس دنبال کار خود بروید و در صورتی که جای او امن بود به او نگاه یا توجه نکنید تا با خودش کنار آید.
از موقعیت هایی که برای کودک ناخوشایند است دوری کنید
در موقعیت هایی که برای کودکتان ناخوشایند است و باعث ناراحتی او می شود دوری کنید . مثلا قبل از عصبی شدن هنگام گرسنگی و شروع به بهانه گیری به او میان وعده کوچکی بدهید . اگر او هنگام خرید در غروب بهانه گیر و عصبی می شود ابتدای روز خرید خود را انجام دهید. اگراو در موقعیتی قرار دارد که می خواهید این موقعیت را تغییر دهید نیم ساعت قبل به او بگویید مثلا اگر در پارک حضور دارید و می خواهید به خانه بروید نیم ساعت قب از به خانه رفتن او را در جریان بگذارید و اجازه دهید از این تصمیم آگاه شود. شما به عنوان یک والد موقعیت هایی که کودک بهانه گیر می شود را می دانید بنابراین قبل از اینکه بهانه گیری های کودک آغاز شود، بلافاصله حواس او را با دادن اسباب بازی به او ، تغییر مکان ، در آوردن شکلک های خنده دارو... پرت کنید. در این سنین کودک مستقل بودن را می آموزد پس بهتر است به او در مواردی کوچک حق انتخاب بدهید مثلا به جای اینکه برای او ذرت بخرید ابتدا از او بپرسید «هویج یا ذرت می خواهی؟» به این شیوه شما می توانید به او احساس کنترل داشتن بر اوضاع را منتقل نمایید. استفاده همیشگی شما از کلمه نه در مقابل خواسته های کودک صحیح نمی باشد زیرا اینگونه شرایط را برای خود و کودکتان پر اضطراب و سخت می کنید بنابراین سعی کنید فقط در مواقع لزوم به کودکتان نه بگویید.
احساسات او را تایید کنید
زمانی که کودکتان اوقات پر هیجانی را پشت سر می گذارد و بهانه می گیرد به او کمک کنید تا عواطف خود را مشخص و آن ها را درک کند و با به زبان آوردن احساسات او مثل این جمله "تو واقعا غمگینی. می دونم که دوست داری اینجا بمونی و بازی کنی". به او بفهمانید مشکلش را درک می کنید تا آرام شود.
فضایی برای آرام شدن ایجاد کنید
اگر کج خلقی، بهانه گیری یا نق زدن به اتفاقی روزمره تبدیل شده است، به کودکتان بگویید چنین رفتار هایی باید در فضا های مانند اتاق اضافی خانه رخ دهد تا او بتواند در آنجا احساسات خود را تخلیه کرده و بعد از آرام شدن از آنجا بیرون بیاید. برای آرام شدن کودکتان در این فضا چیزی مانند تعدادی اسباب بازی پولیشی نرم، یک بالش و یک پتو که بتواند به او کمک کند، قرار دهید.
تکنیک نفس عمیق و آرمیدگی را به او یاد دهید
هنگام عصبانیت کودکان اغلب تنفس سریع دارند و بدنشان سفت می شود و این علایم می تواند مانع آرامش کودک شود. شما می توانید تکنیک نفس عمیق را به کودک آموزش دهید تا بدن خود را شل کند و از این تکنیک در هنگام عصبانیت و ناراحتی استفاده کند. شما می توانید برای آرام نمودن کودکتان روش "خرگوش آرام" را بکار بگیرید :
• به او بگویید بیا یک خرگوش آرام باشیم.
• چشم هایت را ببند.
• آرام باش.
• نفس خود را فرو ببر.
• نفس خود را بیرون بده.
• الان وقتش است که خرگوش شل باشی.
• دماغ خرگوشی ات را تکان بده.
• حالا صورت خرگوشی است را بی حرکت و شل کن.
• انگشتان پایت را تکان بده. حالا انگشتان پایت را شل کن.
• انگشتان دستت را تکان بده. حالا انگشتان دستت را شل کن.
• نفس خود را فرو ببر.
• نفس خود را بیرون بده.
• آرام باش.
• حالا تو یک خرگوش آرام هستی.
مراقب نشانه های اضطراب زیاد باشید. شاید علت بهانه گیری های روزانه کودک شما تنش و استرس موجود در خانه باشد که بر کج خلقی و بهانه گیری های کودک تاثیر می گذارد. اگر کودک دائما بهانه گیر است و به خود یا دیگران آسیب می زند بهتر است از یک متخصص یا پزشک یا مشاور کودک کمک بگیرید. این افراد می توانند شما را با تغییر رفتاری کودک آشنا کنند و به شما بیاموزند که چگونه رفتارهای آینده کودک را پیش بینی و با کودکتان رفتار نمایید.