آریا بانو - عصر ایران / آمی ‌ویسناگا در برخی کشورها به عنوان داروی گیاهی برای اهداف مختلف درمانی استفاده می شود. تاریخچه باستانی خواص دارویی متنوعی را برای این گیاه برشمرده است... 
آمی ویسناگا (Ammi visnaga) گونه ای از گیاهان گلدار در خانواده هویج است که با نام های رایج بسیاری از جمله خلال دندان اسپانیایی، خلا یا خلین شناخته می شود. این گیاه در اصل بومی اروپا، آسیا و شمال آفریقا است، اما می توان آن را به عنوان یک گونه معرفی شده در سراسر جهان یافت. به نظر می رسد که آمی از واژه یونانی ammos به معنای "شن" گرفته شده است و به زیستگاه گیاه اشاره دارد. ویسناگا نیز ممکن است از اصطلاح "bisacutum" به معنای "دو نوک تیز" گرفته شده باشد.
ویسناگا یک گیاه دارویی علفی است که ارتفاع آن حدودا 120 سانتی متر است. این گیاه در خاکی با زهکشی مناسب و مخلوطی از خاک رس و ماسه پودر شده به راحتی رشد می کند. گفتنی است که ریشه آن شباهت زیادی به ریشه هویج دارد و ساقه نیز مستقیم و بسیار منشعب است. برگها تا 20 سانتی متر طول دارند و معمولا بیضی تا مثلثی شکل هستند، اما گاها به بخش های کوچک خطی تا نیزه ای تقسیم می شوند.
گلدهی به طور معمول از ماه ژوئیه تا سپتامبر انجام می شود. میوه نیز یک ساختار بیضی شکل فشرده است و حدود 3 میلی متر طول دارد. خلا غالبا دو ماه از سال گل می دهد و با قهوه ای شدن سر گل ها، میوه ها آماده برداشت می شوند.

مزایای سلامتی خلا
آمی ‌ویسناگا در برخی کشورها به عنوان داروی گیاهی برای اهداف مختلف درمانی استفاده می شود. تاریخچه باستانی خواص دارویی متنوعی را برای این گیاه برشمرده است. به همین دلیل خلا امروزه به عنوان یک منبع گیاهی محبوب در راستای کمک به درمان انواع ناخوشی ها شناخته می شود.
از این گیاه به صورت کامل یا جزئی برای تولید تعدادی از داروهای گیاهی استفاده می شود که عمدتا در جهت درمان کولیک کلیوی، سنگ های سیستم کلیوی و ادراری، آنژین صدری، اختلالات قلبی عروقی و آسم کاربرد دارند. این گیاه همچنین به عنوان یک داروی محلی برای ویتیلیگو و پسوریازیس شهرت فراوانی دارد. 
اشکال مختلف ویسناگا را می توان از طریق عطاری های سراسر کشور تهیه کرد. علاوه بر این تمامی نکاتی که در خصوص خواص این گیاه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند، از طریق وب سایت وزارت کشاورزی آمریکا قابل دسترسی هستند:
- سلامت سیستم قلبی عروقی
برخی تحقیقات نشان داده اند که گیاه مد نظر می تواند بر سلامت قلب و عروق مدل های حیوانی تاثیر بگذارد. خلا به عنوان یک ترکیب گشاد کننده عروق عمل و در نتیجه به کاهش سطح فشار خون کمک می کند. این گیاه به دلیل اثرات ضد اسپاسم قوی روی عروق کرونر به آرامش رگ های خونی نیز یاری می رساند. گفتنی است که می توان از آن برای افزایش سطح HDL، اشکال خفیف آنژین (درد قفسه سینه)، ضربان قلب نامنظم (آریتمی)، نارسایی احتقانی قلب و تصلب شرایین استفاده کرد.
- محافظت از کلیه ها، کبد و کیسه صفرا
گیاه مورد بحث ادرار آور است و به پیشگیری و درمان سنگ های کلیوی کمک می کند. تحقیقات حیوانی انجام شده روی موش های آزمایشگاهی نشان داده است که این گیاه می تواند رسوب کریستال های کلیوی را کاهش دهد. علاوه بر این خلا برای درمان عفونت های دستگاه ادراری کاربرد دارد، زیرا این گیاه دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی است. بسیاری بر این باور هستند که خلا به عملکرد صحیح کیسه صفرا و کبد هم یاری می رساند. درمان موثر سنگ های صفراوی نیز یکی دیگر از نقاط قوت ویسناگا محسوب می‌ شود.
- کمک به درمان اختلالات پوستی
خلا در درمان عفونت های پوستی استفاده می شود. در برخی اسناد باستانی مصر و هند، استفاده از این گیاه برای درمان ویتیلیگو به طور برجسته ذکر شده است. برخی همچنین ادعا می کنند که گیاه مذکور را می توان از طریق دهان و‌ به صورت خوراکی برای درمان پسوریازیس مصرف کرد. با این حال چنین عملکردی توسط مقالات علمی تایید نشده است.
از طرفی دیگر این گیاه را به صورت محلی و به طور مستقیم روی پوست برای درمان ریزش مو استفاده می کنند. خلا همچنین به دلیل خاصیت ضد التهابی خود برای درمان زخم ها، گزش های سمی و تورم پوست نیز کارایی دارد.

کاربردهای سنتی خلا
- چای تهیه شده از میوه این گونه به عنوان یک داروی گیاهی برای سنگ کلیه در مصر استفاده شده است
- ویسناگا یک شل کننده عضلانی موثر است و قرن هاست که برای کاهش درد غیرقابل تحمل سنگ کلیه استفاده می شود
- از ترکیبات موجود در ویسناگا برای ساخت داروهای ایمن به منظور درمان آسم و حساسیت استفاده می شود، از جمله کرومولین سدیم
- دانه ها ادرار آور و سنگ شکن هستند
- از دانه ها در درمان آسم، آنژین، تصلب شرایین و سنگ کلیه استفاده می شود
- با شل کردن عضلات مجرای ادرار، ویسناگا درد ناشی از سنگ‌ های کلیوی به دام افتاده را کاهش می‌ دهد
- نسبت HDL به LDL را در خون افزایش و تشکیل پلاک را در جدار شریان ها کاهش می دهد
- درد آنژین صدری را تسکین می دهد
- برای درمان ویتیلیگو استفاده می شود
- زخم ها، التهاب، پسوریازیس و گزش های سمی را تسکین می دهد
- میوه کامل به طور سنتی برای درمان بیماری های دستگاه تنفسی مانند آسم، برونشیت، آمفیزم و سیاه سرفه و همچنین اختلالات قلبی عروقی، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، مشکلات کبد و کیسه صفرا کاربرد دارد
دوز پیشنهادی
اکثر مطالعات انجام شده در خصوص این گیاه روی مدل های حیوانی صورت گرفته اند. از این رو، همچنان دوز توصیه شده خاصی برای مصرف توسط انسان وجود ندارد. بر اساس برخی از منابع، می توان 30 قطره از عصاره گیاهی را حداکثر سه بار در روز مصرف کرد. برای تهیه دمنوش نیز می توانیم یک قاشق چایخوری از این گیاه را با یک فنجان آب به مدت 25 دقیقه دم کنیم.