بزرگنمايي:

آریا بانو - همشهری آنلاین / از ابتدای فروردین تا 20 دی سال جاری، بیش از 2 میلیون تماس تلفنی با مرکز ارتباطات 115 اورژانس تهران گرفته شده که از این تعداد 134 هزار و 425 تماس «مزاحمت» بوده است؛ یعنی حدود 10 درصد تماس‌های مردمی با این سازمان از سوی مزاحمان صورت می‌گیرد و این عدد کوچکی نیست.
ایجاد مزاحمت‌های تلفنی برای سازمان‌های امدادی مثل اورژانس، آتش‌نشانی و حتی مخابرات مساله امروز نیست و همیشه وجود داشته است. این مساله تنها مختص کشور ما نیز نیست و خیلی از کشورها درگیر آن هستند. اما موضوع این است که انگیزه و دلایل این افراد از برقراری تماس‌های مزاحم در عصر مدرن و با این حجم انبوه وسایل ارتباطی پیشرفته چیست! این موضوع تا حدی اهمیت دارد که در کشور ما بارها توسط رسانه‌ها میزگرد تشکیل شده و گفتگوهای مفصلی با کارشناسان حوزه‌های مختلف صورت گرفته است.
به گفته کارشناسان، بسیاری از تماس‌های مزاحم از سر ناآگاهی است و در بسیاری از اوقات نیز تنهایی افراد باعث می‌شود که دنبال یک همدم و هم‌صحبت بگردند و چون شماره اورژانس و آتش‌نشانی و ... رُند و در دسترس است، افراد ترجیح می‌دهند با این شماره‌ها تماس بگیرند.
ماه گذشته بود که یک زن 81 ساله به دلیل ایجاد مزاحمت‌های تلفنی برای اورژانس اصفهان راهی خانه سالمندان شد. این زن سالمند بیش از یک سال با تماس‌های مکرر با اورژانس، در کار این سازمان اختلال ایجاد می‌کرد. او در آخرین تماس، از متصدی مرکز ارتباطات اورژانس درخواست آمبولانس برای بیمار خود کرده بود و وقتی آمبولانس به درِ منزلش رفته و با او تماس گرفته شده بود، گفته بود «من نبودم که زنگ زدم. یکی دیگه بوده.» زن سالخورده درنهایت راهی خانه سالمندان شد و البته برای دلیل کارش گفته بود: «تنها بودم و هم‌صحبت نداشتم.»
بعد از انقلاب و زمانی که خط تلفن داشت در شهرهای ایران فراگیر می‌شد و شهروندان زیادی به تازگی صاحب خط تلفن شده بودند، تماس‌های مزاحم به دلیل ذوق و هیجانِ ناشی از داشتن خط تلفن کمی عادی‌تر بود، یا زمانی که باجه‌های تلفن عمومی به تعداد زیاد در سطح شهر برپا بود و شماره فرد مشخص نمی‌شد، تماس‌های مزاحم معقول‌تر به نظر می‌رسید، اما امروز با گسترش تکنولوژی و پیشرفت گوشی‌های هوشمند تلفن ثابت و تلفن همراه که شماره و حتی استانِ فرد تماس‌گیرنده را اعلام می‌کند، و نیز با وجود انواع پلتفرم که می‌تواند هر سلیقه‌ای را سیراب کند تا حوصله هیچ شخصی در زندگی سر نرود، مزاحمت‌های تلفنی، عجیب و گاهی غیر قابل درک به نظر می‌رسد.
با آن که اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی رسانه‌ها و ورود قانون به موضوع منجر به کاهش آمار مزاحمت‌های تلفنی برای سازمان‌های امدادی شده، اما این مساله در سازمانی مثل اورژانس هنوز به صفر نرسیده و حدود 10 درصد تماس‌های روزانه با اورژانس کشور و نیز اورژانس تهران، از نوع تماس‌های مزاحم است.
به گفته مسئولان، 25 تا 30 درصد ماموریت‌های اورژانس کشور مربوط به تهران است و ایجاد مزاحمت برای اورژانس، امدادرسانی پرسنل این نهاد خدمت‌رسان را در بسیاری از مواقع دچار مشکل کرده است.
مزاحمت تلفنی موضوعی است که علاوه بر امکان پیگیری از سوی شرکت مخابرات، از طریق دادسرا و در قالب شکایت کیفری نیز قابل پیگیری است. یعنی مزاحم تلفنی، مجرم محسوب می‌شود و برای مزاحمت‌های پیامکی و تلفنی می‌تواند به مجازات تعزیری محکوم شود. این مجازات ممکن است شامل شلاق، جریمه مالی و حتی حبس باشد. نوع مجازات نیز به شخصیت متهم، دفعات و نوع مزاحمت بستگی دارد.
تماس‌های عجیب با اورژانس؛ از تنهایی، تا تقاضای همسر و گلایه از گرانی‌ها
همشهری‌آنلاین در این زمینه گفتگویی با دکتر یحیی صالح طبری، رئیس مرکز اورژانس تهران انجام داده است و وی می‌گوید: برخی از افراد ماهانه 10 تا 15 بار با این مرکز تماس می‌گیرند و مزاحمت ایجاد می‌کنند. البته ما 100 بار تماس در یک ماه هم داشته‌ایم. 100 بار تماس از یک فرد! هرکدام از این تماس‌ها اگر تنها یک دقیقه زمان ببرد، شما حساب کنید چقدر وقت اورژانس را می‌گیرد! آن هم با امکانات محدود اورژانس.
صالح طبری می‌گوید: مزاحمت‌های تلفنی با اورژانس تهران امسال نسبت به سال‌های قبل کاهش داشته ولی حتی یک تماس مزاحم می‌تواند باعث مرگ یک ‌انسان دیگر شود. ضمن این که امکانات اورژانس مانند آمبولانس و ماموران و ... محدود است.
رئیس مرکز اورژانس تهران می‌گوید: اگر فقط بخواهم آمار یک هفته را ذکر کنم، از30 دی تا 7 بهمن 1401 درمجموع 48 هزار و 566 تماس با مرکز ارتباطات 115 اورژانس تهران (دیسپچ) برقرار شد که از این تعداد 3 هزار و 533 تماس مزاحمت بوده و این عدد کوچکی نیست.
به گفته این مسئول، حدود 7 درصد تماس‌های تلفنی با مرکز ارتباطات اورژانس تهران در 10 ماه گذشته، تماس‌های مزاحم بوده ولی این عدد در بعضی ماه‌ها تا 15 درصد هم رسیده است.
رئیس مرکز اورژانس تهران درباره موضوع مزاحمت‌ها توضیح می‌دهد: تماس‌های مزاحم از هر نوع داریم؛ از مزاحمت‌های از سر شیطنت و تفریح و بازیگوشی گرفته تا اعلام ماموریت‌های کاذب و دروغ، درخواست خرید سیب‌زمینی، تقاضای همسر، شکایت از گرانی و تورم، و گفتن ناسزا به متصدیان مرکز ارتباطات.
گروه سنی مزاحمان اورژانس/ نوجوانان؛ بیشترین مزاحمان تلفنی
صالح طبری درباره گروه سنی مزاحمان اورژانس هم می‌گوید: مزاحمت‌ها محدود به سن خاصی نیست ولی سالمندان طبیعتا کمتر هستند. اکثر مزاحمت‌های تلفنی مربوط به افراد جوان و نوجوانان است.
‏او ادامه می‌دهد: از ابتدای سال جاری تا 20 دی امسال، 853 هزار و 600 ماموریت ازسوی اورژانس تهران انجام شده که اگر برای هر ماموریت به صورت میانگین 10 کیلومتر در نظر بگیریم، مسافت طی‌شده معادل این است که انگار 213 بار دور زمین طی شده یا 22 بار فاصله زمین تا ماه پیموده شده باشد.
صالح طبری اضافه می‌کند: در همین بازه زمانی 2 میلیون و 100 هزار و 441 تماس با ‌میانگین زمانی 2 دقیقه مکالمه با مرکز ارتباطات 115 اورژانس تهران انجام شده است؛ یعنی چیزی معادل 8 سال مکالمه! از این تعداد 134 هزار و 425 تماس مزاحمت بوده است.
رئیس مرکز اورژانس تهران می‌گوید: ما از لحاظ اخلاقی و حرفه پزشکی نمی‌توانیم شماره این افراد را در لیست سیاه قرار دهیم یا از مخابرات بخواهیم که شماره آنها را مسدود کند و از خود مردم خواهش می‌کنیم تا خود و فرزندان‌شان به هیچ وجه دست به این گونه کارها نزنند. چون فعالیت اورژانس بسیار حیاتی و مهم است و با جان انسان‌ها سر و کار دارد.
او به این نکته اشاره می‌کند که برخی مزاحمان اورژانس قطعا از لحاظ روانی تعادل لازم را ندارند، اما خیلی از تماس‌ها فقط از سر بیکاری، شیطنت، ناآگاهی و حتی تنهایی افراد است و ربطی به تعادل روانی و از این قبیل مسائل ندارد.
با فرهنگسازی و مجازات‌های اجتماعی موافق‌تریم تا حبس
مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور تیرماه امسال در گفتگو با ایرنا گفته بود: یکی از خواسته‌های اورژانس از قوه قضاییه این است که قاضیِ ویژه مزاحمت‌های تلفنی تعیین شود که اورژانس بتواند پرونده‌ها را به آنجا ارجاع کند تا در کمترین زمان ممکن رسیدگی شود.
خالدی این را هم گفته بود که یکی دیگر از خواسته‌های ما از قوه قضاییه این است که کانال ویژه‌ای برای بررسی مزاحمت‌های تلفنی اورژانس ایجاد کند تا افراد مزاحمی که به سن قانونی نرسیده‌اند، از طریق خانواده مجازات شوند و افرادی که به سن قانونی رسیده‌اند، به محاکم قضایی ارجاع داده شوند. و البته به نظرم مجازات‌های اجتماعیِ سخت مثل پاکسازی معابر یا شست‌وشوی آمبولانس‌ها برای این افراد مناسب باشد.
دکتر صالح طبری، رئیس مرکز اورژانس تهران هم در این زمینه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: برای تماس‌های تلفنی مزاحم، مجازات حبس و شلاق هم تعیین شده، اما خود ما هم رضایت نداریم که این افراد درگیر مجازات حبس شوند با خط‌شان مسدود شود. چون مطمئنا همین فرد هم یک روز ممکن است واقعا به کمک اورژانس نیاز پیدا کند. ما با فرهنگسازی و برخوردها و مجازات‌های اجتماعی موافق‌تریم تا حبس و ... .
این مسئول با بیان این که مزاحمت‌هایی که دردسرساز است، یا تماس‌هایی که مکرر و مستمر صورت می‌گیرد، قابل شکایت است، می‌گوید: شکایت‌ها و پیگیری‌های قضایی در این خصوص را واحد حقوقی مرکز اورژانس انجام می‌دهد.
بعضی از افراد از ایجاد مزاحمت لذت می‌برند/ قانون باید سخت بگیرد
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی و رفتارشناس نیز در گفتگو با همشهری‌آنلاین، درباره دلایلی که می‌تواند یک فرد را به سمت مزاحمت تلفنی بکشاند، توضیح می‌دهد: به دلیل سهولت شماره بعضی از سازمان‌های خدماتی و اضطراری مثل اورژانس، پلیس و آتش‌نشانی بسیاری از افراد به خصوص کودکان و نوجوانان، مزاحم این سازمان‌ها می‌شوند و خدمت‌رسانی آنها را دچار اختلال می‌کنند.
دکتر ابهری با بیان این که مزاحمت‌های تلفنی در چند گروه طبقه‌بندی می‌شوند، ادامه می‌دهد: بعضی از مزاحمت‌ها از سوی کودکان صورت می‌گیرد و از سر بازیگوشی و ناآگاهی است و خانواده‌ها وظیفه دارند که به فرزندان خود آموزش دهند تا دست به چنین کارهایی نزنند. گروه دیگر برای خنده و سرگرمی دست به این اقدام می‌زنند. اینها به دلیل دور بودن از تربیت خانوادگی و فقدان تربیت اجتماعی و مهارت‌های زندگی، در برقراری ارتباط ناتوان هستند و تصور می‌کنند با این کار برای خود سرگرمی ایجاد کرده‌اند. این افراد را هم با آگاهی‌بخشی می‌توان از رفتارهای زشت بازداشت. عده دیگری از افراد هم هستند که از آزار رساندن و ایجاد مزاحمت لذت می‌برند و شما هرچقدر هم درباره عواقب کارشان به آنها بگویید، تاثیر ندارد.
این آسیب‌شناس اجتماعی با بیان این که اورژانس برای ارائه خدمات به مردم کار می‌کند و اختلال در کار آن هزینه سنگینی دارد و گاهی خطرآفرین می‌شود، می‌گوید: برای افرادی که تماس‌های مزاحم مکرر برقرار می‌کند، باید مجازات در نظر گرفته شود. فردی را که نمی‌داند، با پند و ارشاد می‌شود از خرابکاری بر حذر داشت ولی یک عده عمدا و برای آزار و اذیت و ایجاد اختلال در خدمت‌رسانی‌ها مزاحمت ایجاد می‌کنند و از این کار لذت می‌برند. این افراد از نظر روانشناسی دچار سادیسم هستند و اختلال روانی دارند. اینها تربیت خانوادگی و تربیت کلاسیک و اجتماعی ندارند. افرادی که در گذشته، سیم گوشی تلفن‌های عمومی را می‌بُریدند، حالا صندلی‌های اتوبوس‌ها را پاره می‌کنند، روی صندلی‌ها و دیوارها می‌نویسند، روی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی رنگ می‌پاشند یا آنها را می‌شکنند، صندلی‌های مترو را خط‌خطی می‌کنند و کارهایی از این قبیل. به این اقدام «وندالیسم اجتماعی» گفته می‌شود و افراد وندال را در خور جرم‌هایی که مرتکب می‌شوند، باید مجازات کرد. قانون باید سخت بگیرد تا جرم‌های این‌چنینی به صفر برسد.