آریا بانو - سیناپرس / پژوهشگران در مطالعه ای جدید نشان داده اند که استفاده از برخی راهبردهای شناختی می تواند حافظه کاری را در دانش آموزان ارتقا بخشیده و توانایی آن ها در یادگیری را بالا ببرد.
کنش های شناختی، نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می کنند و تاثیر فعالی در دریافت، انتخاب، تغییر شکل، ذخیره، پردازش و بازیابی اطلاعات و همچنین یادگیری دارند. این کنش ها و به ویژه توانایی یادگیری، تا حد زیادی به حافظه وابسته است، به طوری که امروزه در روانشناسی، حافظه کاری، سنگ زیربنایی کنش های شناختی محسوب می شود و شواهد متعدد حاکی از آن هستند که محدودیت های شناختی انسان، ریشه در ساختار و کارکرد حافظه کاری وی دارند.
در عصر حاضر، تحصیل، بخش مهمی از زندگی افراد را تشکیل می دهد و کیفیت آن، نقش مهمی در آینده افراد دارد،بنابراین بهبود یادگیری در اقشار مختلف به ویژه دانش آموزان می تواند به بهبود شرایط تحصیلی آنان منجر شود.
بنابر نظرات متخصصان، افرادی که حافظه کاری آن ها، ظرفیت و کارآیی بالاتری دارد، در مقایسه با کسانی که ظرفیت و کارآیی حافظه آنها پایین تر است، عملکرد شناختی بهتری دارند. در واقع، حافظه کاری، نقش کارکردی در اجرای فعالیت های شناختی مهم از قبیل استدلال، فهمیدن، یادگیری و توجه دارد و یک فضای ذهنی را برای انجام توانایی های شناختی پیچیده عالی از قبیل خلاقیت فراهم می سازد. به علاوه، شواهد مختلف، حاکی از تاثیر این قابلیت در پردازش دیداری، گفتاری، درک مطلب و حافظه رویدادی است. به گزارش سیناپرس، حافظه کاری ما از هوشیاری فوری و بی واسطه است و اطلاعات ورودی برای مدتی کوتاه در این بخش ذخیره می شوند و با استراتژی هایی مانند مرور ذهنی یا ارتباط پیداکردن با اطلاعات فعال شده در حافظه بلندمدت دستکاری می شوند.
بازار

با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد، پژوهشگرانی از دانشگاه شیراز یک مطالعه پژوهشی را انجام داده اند که در آن تأثیر استفاده از راهبردهای شناختی در بهبود حافظه کاری به شکل علمی ارزیابی شده است.
در این پژوهش که 24 دانش‌آموز پسر کلاس ششم ابتدایی از شهر شیراز در آن مشارکت داشته اند، محققان راهبردهای سازمان‌دهی و بسط را به گروهی از این افراد آموزش داده و سپس وضعیت حافظه کاری آن ها را با گروه دیگر مقایسه کرده اند.
نتایج پژوهش نشان دادند که اجرای چنین آموزش هایی موجب بهبود عملکرد حافظه کاری دانش‌آموزان می شود و به شکلی قابل مقایسه، آن را ارتقا می بخشد.
به گفته خاتون محمودنژاد، پژوهشگر گروه روان‌شناسی تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز و همکارش، استفاده از راهبردهای بسط و سازماندهی به فرد امکان می دهد با ترکیب و پیوند اطلاعات، آن ها را به واحدهای معنادار تبدیل کند و از این طریق، اطلاعات بیشتری را در حافظه کاری نگهداری کند که خود به انجام بهتر تکلیف منجر می شود.
آن ها می گویند: یافته های تجربی از همبستگی حافظه کاری و فعالیت های شناختی سطح بالاتر حکایت دارند. همچنین ظرفیت حافظه کاری بالاتر منجر به توانایی بهتر فرد برای عملکرد مدرسه ای می شود. بنابراین با بهبود عملکرد حافظه کاری از طریق راهبردهای بسط و سازماندهی می توان فعالیت های شناختی و یادگیری دانش آموزان را ارتقا بخشید.
بر اساس یافته های این پژوهش که در فصل نامه «مطالعات روانشناسی تربیتی» متعلق به دانشگاه سیستان و بلوچستان و انجمن روان‌شناسی تربیتی ایران منتشر شده اند، راهبردهای شناختی بسط و سازمان دهی، قابل آموزش هستند و آموزش این راهبردها بر حافظه کاری تاثیر دارد و می توان با آموزش راهبردهای شناختی به دانش آموزان عملکرد حافظه آنان را بهبود داد.
محمودنژاد و همکارش، نظر به اهمیت نقش حافظه کاری در یادگیری و عملکرد مدرسه ای پیشنهاد کرده اند که مدارس و مراکز آموزشی، استفاده از راهبردهای شناختی بسط و سازماندهی را به منظور ارتقای عملکرد تحصیلی دانش آموزان به آن ها آموزش دهند. راهبردهای مذکور می توانند در به یاد سپاری مطالب درس هایی مانند ادبیات، علوم، اجتماعی، تاریخ و جغرافیا مورد استفاده قرار گیرند.