چاپ

آریا بانو - ایبنا / قدرت‌اله طاهری، به مناسبت هفتم مهرماه، روز بزرگداشت شمس بر تسلط شمس تبریزی به آیات کلام الله مجید تاکید کرد و توضیح داد: تفسیر قرآن از بدو نزول آیات آغاز شد و با گسترش اسلام و افزایش تعداد مخاطبان و رشد آگاهی‌های دینی پیروان آن، وسعت و عمق بیشتری یافت؛ به طوری که رویکردهای متفاوتی در تفسیر قرآن شامل بررسی اختلاف قرائت‌ها، تفسیر لغوی و نحوی، تاریخی، کلامی، سیاسی و عرفانی در میان مسلمانان به وجود آمد و مفسران اسلامی در هر یک از حوزه‌ها آثار ارزشمندی خلق کردند.
وی ادامه داد: تفسیرهای عارفانه نیز در کنار سایر تفاسیر از قرون اولیه مورد اهتمام قرار گرفت و آثار مدونی در این زمینه نگاشته شد و عارفانی نیز بودند که به صورت پراکنده و در لابه‌لای آثار خویش بعضی از آیات قرآن را تفسیر یا تاویل می‌کردند.
طاهری با تاکید بر اینکه شمس‌الدین محمد تبریزی در مقالات نظریه‌های جالب تفسیری و تأویل‌های بدیعی از برخی آیات قرآن دارد، افزود: شمس تبریزی در تفسیرهای معدود خویش، با تجربه عارفانه شخصی آیات را تفسیر و تأویل کرده است. شمس، هرچند نتوانسته است خود را یکسره از سیطره سنت تفسیرنویسی عرفانی قبل از خود خارج کند، تفسیرها و تأویل‌های بدیع و تازه‌ای دارد.
وی با بیان اینکه شخصیت علمی و نظریه‌های ناب و بدیع شمس تبریزی تحت‌تاثیر شخصیت مولوی قرار گرفته، عنوان کرد: معلومات و تجارب عرفانی شمس در مقالات دارای انسجام منطقی نیست و در بادی امر هر خواننده کم حوصله‌ای را از خود می‌راند. این اثر، مجموعه‌ای از سخنان شمس است که به صورت شفاهی برای مستمعان بیان و به دست عده‌ای از همین شنوندگان کتابت شده و خود شمس علاقه‌ای به نوشتن اثری مکتوب نداشته است.
این استاد زبان و ادبیات فارسی با تاکید بر اینکه شیوه تفسیری شمس مبتنی بر تامل شخصی و ذهنیت عارفانه اوست که به چاشنی ذوق و واژگان آیات و مدلول‌های استنباط هنر نیز آمیخته شده، توضیح داد: شمس تبریزی در اثنای سخنان خویش اعم از مقالات و سخنان پراکنده در مجموع، 30 آیه از آیات قرآن کریم را تفسیر کرده است. در پاره‌ای از این تفسیرها تنها یک واژه تاویل شده مانند آیه بیست و نهم سوره فجر که در آن جنت را به حقیقت خداوند تاویل کرده است.
وی افزود: قوله فادخلنی فی عبادی بعد از آن خود حاجت نیست الا تاکید وادخلنی جنتی یعنی حقیقتی. در تفسیر بعضی از آیات نیز نکات تازه‌ای در باب قصص انبیا و اخبار پیشینیان بیان کرده است که اگرچه ارتباط چندانی با دریافت‌های تفسیری ندارند، خالی از نگرش جدید به این امور هم نیست.
طاهری معتقد است، شمس در تفسیر قرآن دارای اندیشه‌ای قابل توجه است و در معدود آیاتی که تفسیر کرده این رویکرد به خوبی نمایان است. وی در تفسیرهای خود توانسته است مستقل از تفاسیرعامه، به تفسیری بدیع و تازه دست یابد.