آریا بانو
ماجرای سکه‌باران در جشنواره شعر فجر
يکشنبه 9 بهمن 1401 - 08:49:11
آریا بانو - ایسنا / محمدرضا عبدالملکیان، در دوره سوم که 110 شاعر تقدیر شدند، هم داور بود و هم برگزیده؛ او ابتدا درباره تعداد زیاد شاعران برگزیده نقد داشت اما بعد از نقد خود چشم‌پوشی کرده بر تمرکز بر بخش بین‌الملل تأکید کرد. در سال‌های بعد هم می‌گفت: باید قصدمان را از برپایی این‌چنین جشنواره‌هایی را روشن کنیم؛ می‌خواهیم بگوییم 2000 شاعر شرکت کردند یا کیفیت بالا رفته، می‌خواهیم نخبگان را دعوت کنیم یا این که می‌خواهیم ویترینی تمام‌عیار را عرضه کنیم که بعد از 30 سال در واقع شناسنامه شعر ما باشد
 سومین جشنواره شعر فجر هم از 10 بهمن تا 10 اسفند سال 1387 برگزار شد. علی معلم دامغانی دبیر، فاضل نظری دبیر علمی و مصطفی امیدی دبیر اجرایی جایزه بودند. سومین دوره جشنواره شعر فجر معتقد بود که با نگاه ویژه شاعران مقاومت و پایداری ایران و جهان به فلسطین به خاطر فجایع آن زمان در غزه برگزار می‌شود اما برگزیده معرفی کردن غیر رقابتی 110 نفر و اهداء چند سکه طلای بهار آزادی به هر کدام باعث شد که از این دوره از جشنواره با وصف سکه‌باران یاد و به آن انتقادهایی وارد شود.
داوران این دوره از جشنواره البته مرتضی کاخی، ساعد باقری، محمدرضا ترکی، حسین آهی و قربان ولیئی (بخش جوان، شعر کلاسیک)، مفتون امینی، محمدباقر کلاهی اهری، مصطفی علی‌پور، محمدرضا عبدالملکیان و رضا صفریان (بخش جوان، شعر سپید)، مصطفی رحماندوست، بیوک ملکی، افشین علاء، بابک نیک‌طلب و شکوه قاسم‌نیا ( بخش کودک‌ و نوجوان) معرفی شده بودند. همچنین علی معلم دامغانی، سیدعلی موسوی گرمارودی، مرتضی امیری اسفندقه، عباس مشفق کاشانی و فاضل نظری به عنوان داوران بخش پیشکسوت یا غیرجوان این دوره از جشنواره‌ شعر فجر فعالیت داشتند.
در این دوره موسی بیدج، مسئول بخش بین‌الملل جشنواره شعر فجر بود.
فاضل‌ نظری دبیر جشنواره در نشست خبری جایزه اعلام کرد، تقدیری‌های بخش بزرگسال، سه رقمی خواهد بود که این موضوع انتقاد محمدرضا عبدالملکیان، یکی از شورای سیاست‌گذاری را در پی داشت که گفت: تعداد زیاد برگزیدگان جشنواره شعر فجر، کیفیت انتخاب را تا حدی زیر سؤال می‌برد؛ اگرچه رقابت را جدی‌تر می‌کند. بهتر است مسئولان در تعداد برگزیدگان جشنواره دقت‌ نظر بیش‌تری به خرج دهند و در معرفی استعدادهای جوان به عرصه ادبیات و شعر فارسی و شکوفایی این استعدادها بیش‌تر بکوشند. اما در نهایت 110 نفر به عنوان برگزیده انتخاب شدند.
امیرعلی مصدق نیز آن زمان دراین باره اظهار کرد: اسامی برگزیدگان این دوره از جشنواره‌ی شعر فجر را خواندم و به عنوان کسی که 40 سال است با شعر سروکار دارم، نام بعضی‌ها را برای اولین‌بار بود که می‌شنیدم.
او در ارزیابی‌اش از سومین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، اظهار کرد: قطعا نفس برگزاری جشنواره برای شعر کار خوبی است. و نیز احترام گذاشتن به پیشکسوت‌ها و تقدیر از آن‌هایی که به نوعی دست‌اندرکارند. ما اهل کلام هستیم و پیامبرمان هم آیه‌ قلم را برای‌مان خواندند. اهل قلم و ادب باید به نوعی تقدیر شوند. حالا زمانی عده‌ای را برای انتخاب صلاح دانسته‌اند و زمانی عده‌ای دیگر را. به هر حال، اگر انتخاب‌شده‌ها هم صلاحیت نداشته‌اند، برگزارکنندگان نزد خدا مسؤول‌اند. همواره کسانی که منتقدند یا بر مسند قضا نشسته‌اند، در امر داوری، هم باید اشراف داشته باشند و هم انصاف و هرگاه یکی از این دو را نداشته باشند، رأی‌شان مخدوش است.
اما در «کافه خاطره» قصد داریم، در مروری به جشنواره‌های شعر فجر به برخی از برگزیده‌ها آن بپردازیم.
در دوره سوم، محمدرضا عبدالملکیان هم داور بود و هم برگزیده؛ در واقع از او در بخش شاعران پیشکسوت انقلاب تجلیل شد و اما همراه مفتون امینی، محمدباقر کلاهی اهری، مصطفی علی‌پور و رضا صفریان داوری بخش شعر نیمایی و سپید را برعهده داشت.

آریا بانو

عبدالملکیان بعد از برگزیده شدن با بیان این‌که پرداختن به این موضوع‌ها که چه کسانی و چه تعداد و چگونه برگزیده شدند، خیلی مهم نیست گفت: معتقدم بخش بین‌الملل و جهانی شدن جشنواره باید هدف اصلی ما باشد؛ چون این برگزیدن‌ها کاری است که می‌شود به نهادهای غیردولتی واگذار کرد و وزارت ارشاد باید سرمایه‌گذاری و برای پررنگ‌ کردن بخش بین‌الملل تلاش کند.
او توضیح داد: در سال گذشته در جلسه‌ژ شورای سیاست‌گذاری جشنواره پیشنهاد دادم تا به بخش بین‌الملل توجه شود؛ چون برگزیدن شاعر و جریان‌های شعری را هر جای دیگری غیر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز می‌تواند انجام دهد؛ کما این‌که تا امروز هم این‌طور بوده است. یعنی جشنواره‌ بین‌المللی‌تر و جهانی باشد، بهتر است؛ نه به معنایی که الآن برگزار می‌شود و چندان بین‌المللی نیست که از چند کشور همسایه تعدادی شاعر دعوت کنیم و بگوییم بخش بین‌الملل؛ مثلا از پاکستان و سوریه یا کشورهای دیگر. در جشنواره‌ای که در مالزی برگزار شد، نزدیک به 80 شاعر از اقصا نقاط دنیا دعوت شده بودند. حتا خیلی از همین کشورهای همسایه‌ی نزدیک، شعر امروز ایران و شاعران ما را به درستی نمی‌شناسند و مثلا در جایی شاید تا نادر نادرپور را بیش‌تر نشناسند؛ چه رسد به شاعران معاصرتر.
عبدالملکیان یادآور شد: باید به این فکر بیندیشیم که شعرمان را جهانی‌تر و از شاعران بسیاری از کشورها دعوت کنیم تا به ایران بیایند. مشکل عمده‌مان این است که در خارج از مرزهای‌ جغرافیایی‌مان با ادبیات و شعر ما آشنا نیستند. اگر این اتفاق بیافتد، شاعران کشورها هم با واقعیت‌های ایران و هم با شعرش آشنا می‌شوند و بهترین زمینه‌ برای آشنایی شاعران ایرانی با شاعران و شعر کشورهای دیگر هم فراهم شده است و از این انزوایی که گریبان شعر و ادبیات ما را در دنیا گرفته، رها و با دنیای شعر مرتبط می‌شویم. با چنین برنامه‌ریزی‌ در جشنواره‌، هر شاعر خارجی وقتی آمد، خودش می‌تواند به اندازه‌ ی روزنامه در کشورش برای ما کار و ایران و ادبیاتش را معرفی کند؛ به‌همین سبب می‌توانیم یک گسترش جهانی را برای ادبیات‌مان رقم بزنیم.

آریا بانو

او خاطرنشان کرد: این‌که جشنواره چه بوده و چه شده و خودمان به خودمان جایزه می‌دهیم، کار اساسی و چاره‌سازی برای ادبیات ما نخواهد بود. پیشنهاد توجه به بخش بین‌الملل در سال گذشته مطرح شد و امسال هم مورد توجه قرار گرفت؛ به‌طوری که در مردادماه سال آینده، قرار است بخش بین‌الملل را به طور ویژه‌ برای جشنواره تدارک ‌بینند که امیدواریم حضور شاعران جهان را در ایران شاهد باشیم و اگر این مسأله نقش محوری در جشنواره‌ی شعر فجر داشته باشد، جشنواره‌ی بهتری می‌توانیم داشته باشیم.
نام او در میان داوران ششمین و هفتمین دوره جشنواره‌های به چشم می‌خورد. او در دوره ششم از لزوم تعریف چشم‌انداز برگزاری جشنواره شعر فجر، گفت: مباحثی که در هر دوره جشنواره فجر مطرح می‌شود، باید چیزی بیش‌تر از مباحث دوره‌های گذشته جشنواره داشته باشد؛ بنابراین بهتر است چشم‌انداز برگزاری جشنواره شعر فجر مشخص شود؛ یعنی قصدمان از برپایی این‌چنین جشنواره‌هایی را روشن کنیم؛ می‌خواهیم بگوییم 2000 شاعر شرکت کردند یا کیفیت بالا رفته، می‌خواهیم نخبگان را دعوت کنیم یا این که می‌خواهیم ویترینی تمام‌عیار را عرضه کنیم که بعد از 30 سال در واقع شناسنامه شعر ما باشد.
او افزود: از زمانی که جشنواره رقابتی شده است، این توفیق را نداشته که خیلی از چهره‌های شاخص را در این عرصه وارد کند.
عبدالملکیان همچنین درباره جوایزی که در جشنواره شعر فجر به برگزیدگان ارائه می‌شود، بیان کرد: بهتر است شأن معنوی جشنواره بالا رود تا این‌که بحث مالی و جوایز رنگارنگ در کار باشد. اگر هم مبلغی تعیین می‌شود، باید بر اساس کیفیت آثار باشد.
عبدالملکیان در دوره پانزدهم جشنواره شعر فجر، در بخش ویژه دفاع مقدس برگزیده شد. 

http://www.banounews.ir/Fa/News/817963/ماجرای-سکه‌باران-در-جشنواره-شعر-فجر
بستن   چاپ