آریا بانو - فرادید / یک قارچ پوست‌خوار که می‌تواند کل قورباغه‌های جنگل‌ها را در زمانی نه چندان طولانی از بین ببرد. این اهریمن زیست‌محیطی با نام علمی Batrachochytrium dendrobatidis بیش از 200 گونه دوزیست روی زمین را به انقراض یا نزدیک به آن رسانده است.
مَت فیشِر متخصص قارچ‌شناسی کالج سلطنتی لندن می‌گوید: «این قارچ از نظر تاثیری که بر گوناگونی زیستی می‌گذارد، بدترین پاتوژن در تاریخ جهان است.»
حالا یک گروه در سطح بین‌المللی متشکل از 58 محقق، منشا این موجود را کشف و مشخص کرده‌اند این قارچ کجا و کی ظاهر شده است: یک شبه‌جزیره کره‌ای، در دهه 1950!
فرضیه دانشمندان این است که از آن مکان، فعالیت‌های انسانی ناخواسته منجر به گسترش وسیع این قارچ و کشته شدن دوزیستان در آمریکا، آفریقا، اروپا و استرالیا شده است.
آیا آخرالزمان قورباغه‌ها نزدیک است؟
این قارچ که به طور مختصر آن را بی‌دی (Bd) می‌نامند بسیار کشنده است، چون
پوست متخلخل دوزیستان را هدف قرار می‌دهد. دوزیستان از این
پوست متخلخل برای تنفس و نوشیدن آب استفاده می‌کنند. بی‌دی پروتئین
پوست را گرفته و از رشته‌های مغذی بدست‌آمده از آمینواسید‌ها دلی از عزا درمی‌آورد. همزمان با این واقعه،
حیوانات عفونی‌شده بی‌حال می‌شوند و پوست‌اندازی می‌کنند و ظرف چند هفته با ایست قلبی جانشان را از دست می‌دهند. برخی دوزیستان می‌توانند بی‌دی را تحمل یا در برابر آن مقاومت کنند، اما این قارچ می‌تواند دست‌کم 695 گونه را با درجات مختلف عفونی کند.
هر ماهِ آگوست، وزغ مامای بالغ (midwife toad) در پیرنه فرانسه از دریاچه محل زادگاهش برای نخستین بار بیرون می‌پرد. وزغ‌های آلوده به ندرت به ساحل می‌رسند. انگار برای آخرین بار در عمرشان می‌پرند و بعد در دستان شما جان می‌دهند. دریاچه به فرشی از قورباغه‌های مرده تبدیل شده که می‌توانید روی آن راه بروید. در دهه 1970 هم اتفاقی مشابه این رخ داد، اما محققان تا دهه 1990 تشخیص ندادند این «مرگ‌های مرموز» یک پدیده جهانی است. سال 1997 بود که محققان برای نخستین بار بی‌دی را تعریف کردند و ظرف یک دهه، متوجه ارتباط آن با قتل‌عام دوزیستان شدند. در این اثنا، لگام‌گسیختگی کشنده بی‌دی همچنان ادامه داشت. از سال 2004 تا 2008، یک منطقه در پاناما 41 درصد از گونه‌های دوزیستش را به خاطر همین قارچ از دست داد.
محققان برای پی‌بردن به پیشینه این قارچ، یک دهه را صرف ساخت کتابخانه جهانی
ژنتیک بی‌دی کردند؛ پژوهشی که دانشمندان را به شش قاره کشاند. پروسه به این صورت آغاز شد که محققان یک دوزیست مریض را یافتند و یکی از انگشتان پای او را قطع کردند. این یک راه غیرکشنده برای برداشت نمونه بافت بود. سپس انگشت پایِ عفونی‌شده با بی‌دی را ایزوله کردند، آن را در ظرف کشت میکرب رشد دادند و سپس دی‌ان‌ای آن را بدست آوردند. محققان با این روش، ژنوم 177 بی‌دی از سراسر جهان را بدست آوردند و آن‌ها را با 57 دی‌ان‌ای منتشرشده پیشین ترکیب کردند. آن‌ها این 234 ژنوم را مقایسه کردند تا به شجرنامه این قارچ برسند که با در دست داشتن آن توانستند چهار تبار مجزای بی‌دی را مشخص کنند.
محققان این فرضیه را مطرح کردند که فعالیت انسانی منجر به گسترش دوزیستان عفونی‌شده در سراسر جهان شده است، خواه از طریق حمل و نقل دریایی و خواه از طریق رویداد‌های عظیمی مانند جنگ کره؛ جنگی که در اواسط قرن بیستم میان دو کرۀ شمالی و جنوبی روی داد. مثلاً در اوج جنگ، این منطقه شاهد ورود و خروج میلیون‌ها سرباز و قطعات و تجهیزات بود و دوزیستان در این برهه همراه این افراد و وسایل جابجا و از منطقه بومی خود به مناطق دیگر جهان گسترش یافتند. امروزه نیز به رغم دستورالعمل‌های بین‌المللی، روشن است که تجارت جهانی
حیوانات خانگی همچنان در حال کمک به گسترش بی‌دی است. وقتی اعضای تیم، مغازه‌ها و بازار‌های
حیوانات خانگی در بلژیک، بریتانیا، آمریکا و مکزیک را بررسی کردند، قورباغه‌ها و وزغ‌های آلوده‌ای را پیدا کردند که حامل تمام تبار شناخته شده بی‌دی از جمله بی‌دی‌جی‌پی‌اِل کشنده بودند.
قورباغه آند که به یک بیماری قارچی به نام کیتریدیومیکوزیس (chytrid) آلوده شده است.
قارچ‌کش موضعی می‌تواند دوزیستان مبتلا به بی‌دی را درمان کند. این روش در حیات‌وحش با موفقیت
آزمایش شده است، اما در حال حاضر، جمعیت‌های لگام‌گسیخته را نمی‌توان با این روش در سطح جهانی درمان کرد. به عقیده محققان، در حال حاضر بهترین گزینه پیشگیری از گسترش بیشتر قارچ است. جلوگیری از قارچ‌های دیگچه‌ای (chytrid) کار دشواری است، به ویژه از زمانی که سروکله گونه‌های کشنده‌ای غیر از بی‌دی هم پیدا شده است. سال 2013، محققان B. salamandrivorans را شناسایی کردند؛ گونه خواهر بی‌دی شناخته‌شده با عنوان Bsal. برگزیدن این نام به معنای «سمندر-خوار» بی‌دلیل نیست. از سال 2009 تا 2012، این قارچ جمعیت سمندر‌های آتشین هلندی را تا 99 درصد کاهش داده است.
سمندر آتشین
سال 2016، مقامات مسئول حوزه حیات‌وحش، واردات 201 گونه سمندر را منع کردند تا جلوی ورود Bsal را به کشور بگیرند. با این حال، بر اساس حکم دادگاه تجدیدنظر سال 2017 اگر این سمندر‌ها قبل از منع، در ایالات متحده بوده‌اند، این منع در مورد آن‌ها صدق نمی‌کند و نقل و انتقال میان‌ایالتی آن‌ها قانونی است.
مطالعه جدید بر خطر سویه‌های دورگه بی‌دی تاکید می‌کند. پیش از این، محققان می‌دانستند سویه بومی برزیلیِ بی‌دی می‌تواند با BdGPL کشنده دورگه شود؛ حالا محققان ثابت کرده‌اند که تبار آفریقایی بی‌دی هم می‌تواند همین کار را انجام دهد.
نجات جان دوزیستان در منع تجارت آنهاست
BdGPL هم‌اکنون در ایالات متحده است و خدمات ماهی و حیات‌وحش ایالات متحده به شدت در حال نظارت بر گسترش آن است. با این حال، این آژانس جلوی ورود تبار خواهر آن را نگرفته است. در ماه مارس 2017، این آژانس دادخواست سال 2009 مبنی بر منع تمام واردات دوزیستان مگر در صورت نداشتن بی‌دی را نادیده گرفت و حالا به گفته دِیو مایکو، رئیس شیلات و حفاظت از آبزیان ایالات متحده: «قارچ بی‌دی هم‌اکنون به صورت گسترده در ایالات متحده گسترش یافته است، بنابراین نظارت بر واردات دوزیستان تاثیر زیادی بر حفاظت از دوزیستان بومی ندارد و اثربخشی کمی در پیشگیری از گسترش بیشتر قارچ در سراسر مرز‌های ایالتی دارد.»
دوزیستان
خرید و فروش‌شده بین‌المللی باید برای بی‌دی
آزمایش شوند؛ کاری که امروزه جدی گرفته نمی‌شود. امیدوارکننده‌ترین راه‌حل برای جلوگیری از انتشار بی‌دی و دی‌اِس‌اِی‌اِل، منبع کامل تجارت دوزیستان در سطح جهانی است.