آریا بانو - خراسان / به بهانه پربازدید شدن توئیت یک دکتر درباره مردی که به اختلال وسواس مبتلا بوده، از دلایل عذاب‌آور بودن آن گفتیم
یک دکتر در توئیتی که توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کرد، نوشت: «یک مرد اختلال وسواس 48 ساله ویزیت کردم. می‌گفت اگر دکمه‌های پیراهنم رو از پایین به بالا ببندم، عزیزام می میرند و جالب این که هر دکمه رو به نیت نمردن یک نفر می‌بست! چه رنجی می‌کشه کسی که وسواس داره...». من هم جملاتی را در اتاق درمانم از بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری–عملی(وسواسی-اجباری) شنیده‌ام که شاید با آن چه شما از وسواس در ذهن‌تان دارید، متفاوت باشد،به طور مثال: «اگر در هر 10 گام راه رفتن یک بار به عقب نگاه نکنم، اتفاق بدی برایم می‌افتد؛ اگر کلمات خاصی را در ذهنم تکرار نکنم، افکار پریشان به ذهنم نفوذ می‌کند؛ اگر هر کلمه از کتاب را چهار بار نخوانم در امتحان قبول نخواهم شد؛ اگر دستانم را کمتر از 11 بار بشویم کاملا تمیز نشده‌اند و حتما غذایی که می‌پزم اعضای
خانواده را بیمار خواهد کرد و ... ». اما این اختلال چیست و چرا این‌قدر عذاب‌آور می‌شود؟
چرا وسواسی‌ها چنین کارهایی می‌کنند؟
اختلال وسواس فکری-عملی، همان‌طور که از نامش پیداست، از افکار و رفتارهای وسواسی تشکیل شده است. فرد در موقعیت‌های خاصی که به آن‌ها برانگیزان‌های وسواس می‌گوییم، درگیر یک سری افکار تکراری(یا تصاویر یا امیال تکراری) و آزاردهنده می‌شود. این افکار باعث ایجاد هیجانات منفی مانند اضطراب و بی‌قراری می‌شود؛ بنابراین فرد تلاش می‌کند این افکار را نادیده بگیرد یا سرکوب کند و در نهایت فرد برای خنثی کردن یا خلاصی از این افکار و احساسات منفی یا برای پیشگیری از وقوع اتفاقات ترسناک، یک سری رفتارها و آیین‌های وسواسی را انجام می‌دهد. این رفتارها حالتی اجباری دارد و انگار بیمار تا این ها را انجام ندهد، آرام نمی‌شود.
تلاشی برای بهبود که باعث تشدید وسواس می‌شود
این رفتارها برای اعضای
خانواده آزاردهنده است، اما رنجی که خود فرد مبتلا تحمل می کند گاهی واقعا وصف شدنی نیست. بیمار وسواسی تلاش می‌کند جهان و اتفاقات را برای خودش قابل پیش بینی و کنترل کند تا از شر اضطراب خلاص شود، غافل از این که خود این تلاش‌ها باعث تداوم و تشدید وسواس‌ها می‌شود.
تکنیک‌های درمان اختلال وسواس
خوشبختانه درمان‌های روان شناختی و دارویی اثربخشی برای اختلال وسواس وجود دارد. یکی از موثرترین درمان‌ها، درمان شناختی-رفتاری است که به‌طور خلاصه، در آن به فرد کمک می‌شود با موقعیت‌های برانگیزاننده وسواس مواجه شود و به مرور زمان و با انواع تکنیک‌ها یاد بگیرد که رفتار وسواسی را انجام ندهد. این تکنیک‌ها، اگر به‌طور اصولی و توسط درمانگر متخصص اجرا شود، به مرور باعث کاهش افکار و رفتارهای وسواسی و اضطراب ناشی از آن می‌شود.
نویسنده : دکتر پرستو امیری| متخصص روان‌شناسی سلامت