جنجال‌ها بر سر واردات واکسن کرونا از روسیه

آریا بانو - باشگاه خبرنگاران / با اعلام خبر واردات واکسن کرونا از روسیه به ایران برخی متخصصان اعلام کردند که این واکسن را نمی زنند و این موضوع حواشی بسیاری به دنبال داشت.
چند روز پیش خبر واردات واکسن اسپوتنیک وی روسیه به ایران از طرف مسئولان سیاسی کشور منتشر شد. ظریف وزیر امور خارجه هفتم بهمن ماه در نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف همتای روس خود گفت: واکسن روسی اسپوتنیک وی روز گذشته در ایران ثبت و از سوی مقامات بهداشتی ایران تایید شد و امیدواریم به زودی بتوانیم این واکسن را هم خریداری کنیم و هم از طریق موسسات مربوطه ایران و روسیه، تولید مشترک آن را داشته باشیم.
خرید دو میلیون دوز واکسن کرونا از روسیه یک روز پس از خبر تامین واکسن کرونا از طرف وزیر امور خارجه در روسیه واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور گفت: آقای ظریف در سفر به روسیه به موضوع خرید واکسن پرداخته است، سفیرمان در روسیه هم روی قرارداد مذاکره می‌کند. قرارداد خرید دومیلیون دوز واکسن کرونا از روسیه در مرحله نهایی است.
وی ادامه داد: واکسن روسی سه ماهه به دست ما می‌رسد که محموله اول در 22 بهمن و محموله‎‌های بعدی‌ در فوریه وارد خواهند شد و در بهمن ماه واکسیناسیون را بر اساس همان اولویت بندی ستاد ملی مقابله با کرونا برای گروه های پر خطر شروع می‌کنیم.

مجوز مصرف اضطراری واکسن اسپوتنیک در ایران با وجود اعلام خبرها از طرف مسئولان سیاسی برای واردات واکسن روسیه، وزارت بهداشت از روز سه شنبه تا پنج شنبه عصر هیچ واکنشی به موضوع نشان نداد و در نهایت عصر پنج شنبه خبر تایید واکسن روسی از طرف وزارت بهداشت منتشر شد.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو با اعلام مجوز مصرف اضطراری واکسن روسی گفت: در بیست و چهارمین جلسه کمیسیون قانونی تشخیص (صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک) سازمان غذا و دارو، مجوز مصرف اضطراری واکسن Sputnik V محصول شرکت گامالیا کشور روسیه در فرم محلول فریزشده و ویال‌های تک دوز/5 دوز در ایران صادر شد.
الکساندر گینزبورگ رئیس مرکز ویروس شناسی گاملیا وابسته به وزارت بهداشت روسیه اعلام کرد که واکسن اسپوتنیک بدن را تا دو سال دربرابر بیماری کرونا ایمن می کند.
واکنش‌ها به واردات واکسن کرونا به ایران تایید واکسن کرونای روسی در ایران حسابی سر و صدا به پا کرد و برخی واکنش ها را به دنبال داشت تا جایی که واکنش ها به واردات واکسن روسی همچنان ادامه دارد.
واردات واکسن کرونا از روسیه مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت و واکنش‌های آنها را درپی داشته است.
یکی از کاربران نوشته است: « پوتین ساخت واکسن کرونا در روسیه رو رسما اعلام کرد یعنی ممکنه؟ باور کنیم؟»
دیگری نوشت:« حالا که پوتین گفته واکسن کرونا رو پیدا کردیم، یوقت جوگیر نشید دیگه ماسک نزنید! اولا آمریکا هم چندباری گفته ما ساختیم ولی خبری ازش نشده دوما برای تکمیل مراحل آزمایش‌های انسانی و مشخص شدن عوارض دارو، یکسال دیگه طول میکشه تا به بازار بیاد! »
کاربران دیگر نوشته اند:« روسیه یا روی حیوانات آزمایش نکرده و یا روی انسانها آزمایش نکرده یا قبل از همه‌گیری کرونا شروع به ساختن واکسن کرده یا اصلا واکسنش رو از قبل داشته. چجوری میشه شش ماهه واکسن ساخت؟»، « پوتین میگه واکسن روسی را دخترم امتحان کرده! مثل فروشنده‌ها، هر جنسی را بپرسی این خوبه بلافاصله میگن؛ آره مامانم از این استفاده میکنه؛ آبجی خودم از همینا میپوشه؛ برای خانمم از این بردم »، « به صورت رسمی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مدعی شده واکسن قطعی کرونا در روسیه ساخته شده و حتی دخترشم واکسن رو زده. ایشالا هر چه زودتر این کابوس بشریت تموم بشه.»، «واکسن روسی کرونا!؟ تا پوتین نزنه قبول نیست»
نخستین واکنش جنجالی به واردات واکسن کرونا را مینو محرز مسئول تیم نظارت بر فاز مطالعات بالینی واکسن کوو ایران برکت داشت.
با انتشار خبر محرز مبنی بر اینکه واکسن روسی را نمی زنم، موج رسانه ای در فضای مجازی راه افتاد.
محرز: واکسن کرونای روسی نمی زنم محرز تهیه و واردات واکسن کرونای روسی توسط دولت را از شانس بد مردم ایران دانست و گفت:.به هیچ عنوان از این انتخاب راضی نیستم زیرا تاکنون هیچ اطلاعاتی از این واکسن منتشر نشده است.
وی افزود: واکسن کرونا باید دارای استاندارد‌های جهانی باشد، از نظر ما واکسنی استاندارد است که مورد تایید یکی از منابع بین‌المللی باشد که یکی از آنها سازمان بهداشت جهانی و دیگری سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپاست.
واکسن روسیه تاییدیه هیچ کشوری را ندارد محرز تاکید کرد: واکسن روسیه تاییدیه هیچ کشوری را ندارد. معلوم نیست از چه زمانی تاکنون سازمان غذا و داروی کشور جزو منابع بین‌المللی شده‌اند؟ سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تایید کند که پیش از آن، دارو یا واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد.
این خبر واکنش کابران فضای مجازی، سخنگوی سازمان غذا و دارو و برخی متخصصان را به دنبال داشت.

دکتر محرز شأنی برای واکسن های خارجی کرونا ندارد سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به اظهارات مینو محرز درباره واکسن کرونا گفت: ایشان مسئولیت و شأنی در بررسی اطلاعات واکسن های کرونا ندارد و مسئول کارآزمایی یک واکسن کرونا در ایران است و نتایج تحقیقات این واکسن هم باید به سازمان غذا و دارو ارائه شود و پس از ارسال مستندات و اطلاعات، کمیسیون تشخیص صلاحیت ساخت و ورود دارو و مواد بیولوژیک سازمان غذا و دارو بررسی های لازم را انجام می دهد.
تایید اسپوتنیک V در بیش از 14 کشور سخنگوی سازمان غذا و دارو با اشاره به برخی اظهارات مبنی بر اینکه واکسن کرونا در هیچ کشوری تایید نشده است، گفت: واکسن اسپوتنیک V در بیش از 14 کشور مجوز مصرف اضطراری دریافت کرده است، واکسن اسپوتنیک وی علاوه بر ایران و روسیه، تاکنون در الجزایر، آرژانتین، امارات متحده عربی، بولیوی، مجارستان، مکزیک، پاکستان، صربستان، پاراگوئه، بلاروس، گینه و ونزوئلا ثبت شده است و در مصر، آذربایجان و هند و... نیزمراحل نهایی خود را طی می‌کند.
جهانپور از تولید مشترک واکسن کرونا با همکاری روسیه خبر داد و گفت: تفاهم های لازم برای انتقال دانش فنی واکسن کرونای اسپوتنیک V و تولید مشترک آن در کشور صورت گرفته است ومجوز مصرف اضطراری اسپوتنیک V در کشورمان در ادامه مسیر تفاهم ها برای انتقال فناوری و تولید مشترک است و به این ترتیب همکاری مشترک بیوتکنولوژی و صنعت واکسن سازی ایران و فدراسیون روسیه با تولید واکسن کرونا دنبال می شود.
سازمان جهانی بهداشت» (WHO) هم در بیانیه ای اعلام کرده است که در حال انجام رایزنی‌هایی‌ با نهاد روسی تولیدکننده واکسن «اسپوتنیک» در خصوص قرار دادن این واکسن در فهرست ویژه موسوم به «محصولات مورد استفاده در شرایط اضطراری» است. 
در ادامه این بیانیه آمده است: «WHO با "مرکز پژوهشی همه‌گیرشناسی و میکروبیولوژی گاملیا" در تماس بوده و این مرکز تمایل خودش را برای تقاضای قرار گرفتن در فهرست اضطراری WHO ابراز کرده است و ما چشم به راه دریافت داده‌های آنها در خصوص واکسن اسپوتنیک هستیم. چنانچه محصولی که خواستار ارزیابی برای قرار گرفتن در این لیست شده ملاک‌های لازم را برآورده کند، سازمان جهانی بهداشت نتایج را در سطح گسترده منتشر خواهیم کرد.
رئیس کمیسیون بهداشت: واکسن روسی نمی زنم در ادامه حواشی واکسن کرونای روسی به مجلس شورای اسلامی کشیده شد و حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم گفت که او هم واکسن روسی نمی‌زند.
شهریاری بیان کرد: درباره هر واکسن خارجی نظر من این است که بعد از واردات، ابتدا خود مسئولان واکسن را بزنند و در صورتی که این واکسن مشکلی نداشت برای عموم مردم استفاده شود چراکه وقتی از انجام مراحل کامل کارآزمایی بالینی واکسن اطمینان نداریم قرار نیست روی مردم ما آزمایش شود.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تاکید کرد: وزارت بهداشت طبق قانون برنامه توسعه و سیاست‌های ابلاغی رهبری متولی سلامت است و وظیفه دارد هر دارو یا واکسنی را که قرار است استفاده شود با دقت بررسی و آن را تضمین کند. واکسن سیاسی نیست و نباید بر این اساس درباره امنیت و تایید آن قضاوت کرد.

واکنش مجمع عمومی نظام پزشکی به واردات واکسن روسی اعضای مجمع عمومی سازمان نظام‌پزشکی در نامه ای به رئیس جمهور نگرانی خود را نسبت به نحوه انتخاب، تایید و خرید واکسن موسوم به اسپوتنیک ساخت کشور روسیه اعلام کردند.
در این نامه آمده است: «در شرایطی که بیماری کرونا خانواده‌های بسیاری را سوگوار کرده و ما را در ماتم همقطاران خود سیه پوش نموده است. خرید این واکسن که تاییدیه های حداقلی جهانی را طی نکرده و اثر بخشی وبی خطر بودن آن در کشور تولید کننده را نیز با ابهام و اعتراض مواجه است به دلایل زیر غیر موجه و خطر آفرین می‌دانیم و به حکم وظیفه انسانی و شرعی خود خدمت شما یاد آور می شویم.
اطلاعات شفافی از مراحل تحقیق و ساخت این واکسن در دسترس نیست. واکسن اسپنوتیک توسط هیچ یک از منابع معتبر جهانی تایید نشده است و اثر بخشی و بی خطری آن توسط مجامع جهانی و حتی شخصیت‌های علمی ستاد کرونا مورد تشکیک قرار گرفته است، مدارک و مستندات و دلایل تایید این واکسن دراختیار صاحب‌نظران جامعه پزشکی قرار نگرفته است و به نظر می‌رسد در خرید این واکسن ملاحظات دیپلماتیک مانع از ارزیابی استاندارد واکسن شده است. 
جامعه پزشکی کشور پس از یکسال تلاش ، چشم انتظار تدبیر و اقدامی عاجل برای واکسیناسیون سراسری با واکسنی معتبر است که روند علمی ومعقول تایید و تهیه را طی کرده باشد وانتظار دارد که با در نظر گرفتن جمیع شرایط نسبت به خریداری بهترین واکسن های موجود دنیا از شرکت های چند ملیتی اقدام گردد».
واکسن کرونای روسی ایمنی خوبی ایجاد می کند با وجوود برخی انتقادات همچنان برخی متخصصان از ایمنی واثربخشی واکسن روسی سخن می گویند و آن را توصیه می کنند.
پیام طبرسی عضو تیم کارآزمایی بالینی واکسن کوو برکت ایران گفت: واکسن اسپوتیک روسیه نتایج خوبی داشته است ومنتظر هستیم که نتایج مطالعات بالینی سه آن منتشر شود و باید توجه داشت که این واکسن بر پایه وکتور ویروسی است و ایمنی مطلوبی ایجاد کرده و نتایج مطالعه اولیه آن هم در نشریه لانست چاپ شده است.
عضو تیم کارآزمایی بالینی واکسن کوو برکت ایران ادامه داد: در برخی کشورها مورد استفاده قرار گرفته و ایمن بوده است و ایران هم پس از تکمیل فاز سه مطالعاتی واکسن را وارد خواهد کرد و برنامه اصلی ایران و روسیه تولید مشترک واکسن اسپوتنیک بوده و این واکسن به نظرم برای استفاده مناسب است.
باتوجه به نظرهای موافق و مخالف متخصصان و با توجه به اینکه سازمان غذا و دارو متولی نظارت بر واردات واکسن هاست، بهتر است تا اطلاعات کارآزمایی بالینی واکسن اسپوتنیک روسیه منتشر شود یا در اختیار متخصصان حوزه قرار گیرد چرا که شفاف سازی به اعتماد اذهان عمومی به طور حتم کمک خواهد کرد.