بزرگنمايي:

آریا بانو-

«مرتضی مکی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درخصوص نشست امروز کمیسیون مشترک برجام در وین گفت: نشست امروز کمیسیون مشترک برجام نخستین رویارویی ایران با اعضای 1+4 پس از روی کار آمدن و شکل‌گیری دولت جو بایدن در آمریکا است. حضور هیات آمریکایی در وین هم موجب اهمیت مضاعف این دور از مذاکرات شده است.

وی ادامه داد: پس از سه ماه از آغاز به کار بایدن در کاخ سفید و ابراز دیدگاه‌های مختلف در مورد توافق هسته‌ای از سوی مقامات ارشد این کشور، ایران و آمریکا تصمیم گرفتند در مورد احیای برجام و بازگشت طرفین به آن هرچند به شکل غیر مستقیم رایزنی کنند زیرا مسئولان ایرانی تاکید کرده‌اند حاضر به انجام مذاکره مستقیم با آمریکا تا قبل از لغو تحریم‌ها نیستند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت: تا پیش از این، اینکه چه کسی گام نخست را برای احیای برجام بردارد و تعهداتش براساس برجام را انجام دهد، به مهمترین مانع برای احیای این توافق تبدیل شده و بن بستی را شکل داده بود. اکنون به نظر می‌رسد طرفین توانسته‌اند با انجام گفت‌وگوهای فنی، زمینه برای عبور از این مانع فراهم کنند.

گذشت زمان به ضرر آمریکا است

مکی درباره علل بروز انعطاف در طرفین تصریح کرد: نزدیک شدن به زمان پایان توافق سه ماهه ایران و آژانس، نزدیک شدن به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران، امضای سند همکاری‌های جامع راهبردی میان تهران و پکن، مسائل منطقه‌ای و... متغیرهایی هستند که موجب انعطاف طرفین شده است. البته وزن همه این مولفه‌ها یکسان نیستند و وزن هر کدام متفاوت است.

وی با بیان اینکه انعطاف ایجاد شده در آمریکا بیشتر از انعطاف ایجاد شده در طرف ایرانی است، خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها به این رهیافت رسیده‌اند که بیش از این نمی‌توانند با زمان بازی کنند چراکه گذشت زمان به ضرر آنها است و تنها به ضرر ایران نیست. با گذشت زمان، توان هسته‌ای ایران هم بیشتر می‌شود. مثلا ایران به تازگی اعلام کرده 50 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 20 درصد دارد و این چیزی نیست که مورد خوشایند آمریکایی‌ها باشد.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه تعلل بیشتر برای احیای برجام از جانب آمریکا، موجب می‌شود توافق هسته‌ای رمق کمتری داشته باشد و نفس‌های آخر خود را بکشد، ابراز داشت: نفس این نشست با توجه به مواضع انعطافی طرفین و ابراز خوش‌بینی مقامات روسی و اروپایی یک گام رو به جلو است و محک جدی برای سنجیدن عزم و اراده‌های طرف‌های مختلف در مورد برجام است.

گشایش در کوتاه‌مدت دور از ذهن است

مکی در عین حال گفت: اینکه انتظار داشته باشیم نشست امروز کمیسیون مشترک برجام در عمل موجب گشایش در لغو تحریم‌ها و برگشت ایران به تعهداتش می‌شود، با توجه به مسیر سخت و پیچیده برجام در کوتاه‌مدت، کمی دور از ذهن است و به همین خاطر نباید انتظار تحول جدی در این عرصه داشته باشیم.

وی با تاکید بر ضرورت دستیابی به یک توافق فنی برای احیای برجام میان ایران و آمریکا بیان کرد: اگر طرفین بخواهند اقدام جدی برای احیای برجام انجام دهند، این مسئله نیازمند دستیابی به یک جدول زمان‌بندی اقدامات است که مشخص شود هرکس در چه بازه‌ای چه اقدامی را انجام می‌دهد. رسیدن به این توافق فنی یک نقطه عطف و جدی در احیای برجام محسوب می‌شود.

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل درباره برنامه لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا هم یادآور شد: اینکه آمریکایی‌ها تمامی تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را یکجا لغو کنند، دور از ذهن است. هرچند مقامات دولت بایدن نسبت به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران اشتراک نظر دارند ولی در مورد نحوه برخورد با آن وحدت نظر وجود ندارد و آنها نمی‌خواهند این اهرم فشار به راحتی از دست بدهند.

به گفته مکی، تحریم‌های اعمال شده علیه ایران به زعم آمریکایی‌ها مهمترین و موثرترین برگه برنده و ابزار فشار بر ایران برای دادن امتیازات بیشتر درخصوص مسائل موشکی و منطقه‌ای است و به همین خاطر، از دست دادن آن از سوی آمریکایی‌ها به طور کامل، دور از ذهن است.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد ایران و آمریکا در بهترین حالت در کوتاه مدت بتوانند در مورد خواسته‌های حداقلی‌ به توافق برسند، عنوان کرد: آن توافق می‌تواند به این شکل باشد که آمریکا تحریم‌های نفتی را علیه ایران لغو کند تا تهران بتواند نفت خود را فروخته و پول آن را دریافت کند و از طرفی، ایران هم به برخی از تعهدات خود مانند اجرای پروتکل الحاقی و توقف غنی‌سازی 20 درصد اقدام کند.