آریا بانو - روزنامه جوان / کم نیستند بانوان ایرانی‌ای که در عرصه‌های جهانی علم و فناوری خوش درخشیده و شهرتی جهانی یافته‌اند. زنانی که برخی در غول‌های علم و فناوری دنیا و برخی دیگر در عرصه‌های علمی و گاهی حتی در عرصه‌های سیاسی و کسب کرسی‌های سیاسی برای خودشان نام و نشانی دارند. همه ما هراز‌چندگاهی با این افراد و چهره‌ها مواجه شده و در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بار‌ها و بار‌ها نام آن‌ها را شنیده و تصاویرشان را دیده‌ایم؛ بانوانی که البته خیلی‌های‌شان محجبه نیستند و شاید این سؤال را در ذهن بسیاری از زنان و دختران ما ایجاد کنند که آیا زنان محجبه ایرانی به جایگاه‌های بالای علمی و اجتماعی نرسیده‌اند و آیا حجاب مانع این رشد و تعالی بوده است؟ سؤالاتی که با جست‌وجویی دقیق‌تر می‌توان به پاسخ آن پی برد.
واقعیت این است که بسیاری از بانوان محجبه در سراسر دنیا توانسته‌اند بر قله‌های علم و دانش و ورزش و فرهنگ بایستند و موفق باشند؛ بانوانی که جریان مسلط رسانه‌ای از معرفی آن‌ها در سطح گسترده مانع شده و اجازه نداده است این افراد به عنوان الگو‌هایی دست‌یافتنی به زنان و دختران در سطح جهان معرفی شوند. در عوض جریان مسلط رسانه‌ای وقتی می‌خواهد الگویی از زنان موفق را به دنیا معرفی کند سراغ بازیگران و چهره‌های هالیوودی می‌رود و با بهره‌گیری از عناصر نور، صدا و تصویر می‌کوشد تا وانموده‌ای از زندگی این زنان را به عنوان نمونه‌ای از زنان خوشحال و خوشبخت به جامعه ارائه کند، این در حالی است که در ورای نقاب زنان خوشبخت هالیوودی با چهره‌هایی در‌هم‌شکسته و زنانی خسته مواجهیم که سال‌هاست به واسطه ظاهر بزک‌شده‌شان مورد انواع و اقسام سوءاستفاده‌ها قرار گرفته‌اند. شاهد این مدعا رسانه‌ای‌شدن سوءرفتار‌های کارگردانان مرد و چهره‌های شاخص هالیوودی و محکومیت آن‌ها به سوءاستفاده‌های جنسی و تجاوز و مسائلی از این دست است که هر از چند گاه شاهد آن هستیم و حتی به جنبش‌هایی همچون «می‌تو» ختم می‌شود. بگذریم از اینکه این جنبش هم مانند سایر رخداد‌های غربی پشت پرده‌های خودش را دارد و به دنبال اهدافی از‌پیش‌تعیین‌شده است.
جراحی مغز با حجاب
دکتر سهیلا سامی از بانوان جوانی است که توانسته در رشته جراحی مغز و اعصاب از دانشگاه Golf Medical فارغ التحصیل شود. این دختر ایران زمین یکی از شاگردان استاد نامدار ایرانی پروفسور سمیعی است. دکتر سهیلا سامی سال1368 در تهران به دنیا آمد. پدرش دکتر امیرحسین سامی‌الدبونی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق است و همین موضوع باعث علاقه سهیلا به رشته پزشکی و ادامه راه پدر شد. وی فارغ‌التحصیل پزشکی عمومی از Golf Medical University امارات‌متحده‌عربی است و برای گذراندن دوره رزیدنتی جراحی مغز و اعصاب، راهی مؤسسه بین‌المللی علوم مغز و اعصاب آلمان شد تا زیر نظر پروفسور سمیعی، این دوره را طی کند.

دکتر سامی در این باره می‌گوید: «از زمانی که کودک بودم، می‌خواستم راه پدرم را دنبال کنم و زمانی که توسط پروفسور سمیعی پذیرفته شدم، بی‌درنگ مطالعه در حوزه مغز و اعصاب را آغاز کردم. در این راه با پزشکان جدیدی که در این حوزه موفق بودند، دیدار کردم. با توجه به اینکه علوم اعصاب یکی از رشته‌های وسوسه‌انگیز برای افرادی است که از نظر هوش، استعداد، توانایی ذهنی و جسمی آماده هستند، من به این مرحله با انگیزه زیادی نگاه کردم. جراحی مغز و اعصاب رشته بسیار سختی است و تفاوتی میان زنان و مردان ندارد، بنابراین می‌توان این رشته را اقیانوسی بی‌کران نامید که هر روز باید چندین مورد جدید از آن بیاموزیم، بنابراین ممکن است این رشته برای برخی زنان سخت باشد، البته در برخی موارد ظرافت زنان می‌تواند امتیاز آن‌ها باشد.»
دکتر سهیلا سامی با وجود اینکه جراح جوانی است، تاکنون بیش از 800عمل جراحی مغز و اعصاب را به تنهایی با موفقیت انجام داده و در 3 هزارو 500 جراحی نیز به عنوان دستیار و جراح حضور داشته است.
عمل تومور‌های مغزی، ستون فقرات، شکستگی مهره‌های ستون فقرات و تنگی کانال نخاعی از جمله عمل‌های جراحی است که توسط این جراح نخبه جوان ایرانی انجام می‌شود.
دکتر سامی در مورد اولین جراحی خود چنین می‌گوید: «با توجه به اینکه ما جراحی‌های زیادی داریم که برخی از آن‌ها ساده هستند، اولین جراحی را به یاد ندارم، اما زمانی که اولین جراحی پیچیده مغز را انجام دادم، به خاطر می‌آورم. بسیار خوشحال بودم و احساس خوبی داشتم، زیرا به توانایی خود پی برده بودم. افراد زیادی هستند که وارد این حوزه می‌شوند، اما پس از چند سال متوجه ناتوانی خود می‌شوند و بلافاصله این حوزه را ترک می‌کنند.»
یکی از نکات قابل توجه درباره این بانوی جراح ایرانی این است که در هیچ یک از تصاویر منتشر شده از دکتر سامی او را بدون حجاب نمی‌بینیم، چه در اتاق عمل و حین جراحی و چه خارج از اتاق عمل.
وی در مصاحبه‌ای درباره چرایی محجبه بودن خود با تأکید بر اینکه من با انتخاب و آگاهی حجاب را برگزیدم، گفته است: «به عقیده من میزان انتخاب پوشش به فرد بستگی دارد و من هم همان طوری که در آلمان پوشش دارم، به همان میزان در ایران پوشش دارم.»
دکتر سامی همچنین در پاسخ به این سؤال که رعایت حجاب برای شما محدودیتی ایجاد کرده است؟ اینگونه توضیح داده است: «حجاب در زمینه جراحی برای من محدودیتی ایجاد نکرده و حتی در اتاق عمل که یک محیط کاملاً استریل است و مدام باید دست‌های خود را شست و در کنار همکاران آقا و خانم کار کرد، تاکنون هیچ مشکلی برای من ایجاد نشده است، البته بر این باور نیستم که با حجاب می‌توان همه کار‌ها را انجام داد، ولی اینگونه هم نیست که نتوان فعالیت اجتماعی، ورزشی یا دیگر موارد را انجام داد بلکه من با حجاب خود علاوه بر کار و درس در کشور خارجی به فعالیت‌های ورزشی نیز ادامه می‌دهم.»
یکی از 40 استاد برتر زیر 40 سال
مریم کوچکی‌نژاد هم یکی دیگر از چهره‌های برتر علمی است که وجهه‌ای جهانی دارد. این دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف سال 2020 در میان 40استاد برتر جوان زیر 40 سال در دنیا در رشته مدیریت انتخاب شد. این انتخاب بر اساس رده‌بندی سایت (Poets & Quants) انجام شد.
در ماه مارس هر سال یک کمیته از افراد متخصص مسئولیت انتخاب لیست 40 نفر نهایی برای معرفی استادان جوان برتر رشته مدیریت را بر عهده دارد. معیار انتخاب بر اساس مهارت‌های تدریس و کیفیت مقالات تحقیقاتی استادان است. مطابق آمار وب‌سایت برای رقابت سال2020 بیش از 2 هزار کاندیداتوری برای 160 استاد رشته مدیریت از سراسر دنیا داشته‌اند که از این میان 40استاد به عنوان لیست نهایی انتخاب شد.

مریم کوچکی‌نژاد دانش‌آموخته رشته کارشناسی و کارشناسی ارشد فیزیک در دانشگاه صنعتی شریف بوده و علاقه‌مند به رشته رفتار سازمانی و روانشناسی است. الهام‌بخش وی در این مسیر دکتر فیض‌بخش در دانشگاه صنعتی شریف بوده است.
وی دکترای رفتار سازمانی را از دانشگاه یوتا و پسادکترا را در مرکز Edmond J. Safra دانشگاه هاروارد دریافت کرده و در سال 2014 به دانشگاه نورت وسترن پیوسته است؛ جایی که در آن تحقیقات تأثیرگذاری در مورد رفتار انسان انجام داده و در حال حاضر دانشیار دانشکده مدیریت این دانشگاه است.
تمرکز اصلی تحقیقات وی در زمینه درک ماهیت پویای تصمیم‌گیری‌های اخلاقی و چگونگی تجربه روانی افراد از نظر روان‌شناسی در برخورد‌های اخلاقی روزمره است.
یافته‌های وی علاوه بر اینکه در بسیاری از مجلات پژوهشی دانشگاهی به چشم می‌خورد، در رسانه‌های مهم از جمله نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال و هافینگتون‌پست به نمایش درآمده است.
خانم دکتر کوچکی‌نژاد هم یک بانوی محجبه است؛ بانویی ایرانی که در رشته تخصصی خود در دنیا شناخته شده است. چنین فردی وقتی با حجاب در مجامع عمومی ظاهر می‌شود، در عمل پرچمی را برای تبلیغ اسلام بالا گرفته است؛ پرچمی که بی‌هیچ توضیح اضافه‌ای گویای جایگاه زن در اسلام است و تأکید می‌کند دین مبین اسلام و مسئله حجاب هیچ مانعی بر سر فعالیت‌های اجتماعی زنان و دست یافتن آن‌ها به بالاترین قله‌های دانش و تکنولوژی ایجاد نمی‌کند.
قدر مسلم زنان محجبه‌ای که با وجود حجاب‌شان توانسته‌اند به قله‌های دانش، ورزش و تعالی دست یابند، به همین‌ها محدود نمی‌شوند و در سطوح مختلف بانوان بسیاری را داریم که با وجود حجاب اسلامی توانسته‌اند در رشته و حرفه خودشان خوش بدرخشند و حتی در سطوح جهانی شناخته‌شده باشند.
با تمام اینها، اما یک سؤال همچنان باقی است چرا بانوان، چرا دانشمندان زن جوان محجبه ما شناخته شده نیستند؟!
زنان محجبه موفق غیرایرانی
دانشمند برجسته ناسا

تهانی عامر، زنی مسلمان با پوششی اسلامی از برجسته‌ترین دانشمندان ناساست. او در مناطق حاشیه‌نشین قاهره به دنیا آمد، در 17سالگی ازدواج کرد و در همان نوجوانی دست تقدیر او را به امریکا کشاند. تهانی در حالی سر کلاس‌های ریاضیات در امریکا می‌نشست که حتی یک کلمه از زبان انگلیسی بلد نبود، اما به برکت لطفی که خدا به او کرده بود و هوشی سرشار نصیبش ساخته بود، خیلی زود به شاگرد برتر کلاس و در نهایت یک‌مهندس ایده‌آل تبدیل شد. او کار خود را با ورود به ناسا ادامه داد و هم‌اکنون از دانشمندان برجسته این شرکت فضایی است. تهانی عامر در یادداشت کوتاهی که در سایت ناسا درباره زندگینامه خود نوشته است، بیان می‌کند: «همواره سه اصل را در زندگی مهم دانسته‌ام: رضایت خدا، آموزش و تحصیل که کلید بهره‌گیری از فرصت‌هاست و نهایتاً خدمت به مردم با مهربانی و مهرورزی. هر هفته برنامه‌های آموزشی مرتبط با تحصیل و تخصصم در ناسا را به صورت داوطلبانه برای علاقه‌مندان به انجام می‌رسانم و در کنار همه این‌ها بخشی از وقت خود را صرف آموزش‌های مذهبی و زبان عربی به کودکان و جوانان مسلمان در مسجد می‌کنم.»
دختر مسلمان؛ کارآفرینی موفق در امریکا

«لیلا علاوا» دختر مسلمان سوریه‌ای- دانمارکی، بنیانگذار و مدیر شرکت تمپست (The Tempest) است که از سال2013 در حوزه فناوری فعالیت خود را آغاز کرده و اکنون یکی از سریع‌ترین رشد‌ها را در این حوزه در جهان داشته است. خانواده او در شش سالگی از دانمارک به ایالات‌متحده مهاجرت کردند، اما لیلا از سال دوم دبستان به علت اینکه همکلاسی‌هایش او را به خاطر مسلمان بودن مسخره می‌کردند، در خانه درس خواند. او که در موضوعاتی مربوط به پیشداوری و قضاوت نادرست جامعه امریکا نسبت به اقلیت‌ها و معضلات پیش روی زنان در حوزه علوم تحقیقاتی انجام داده، در سال2012 در رشته مطالعات روانشناسی فارغ‌التحصیل شد. علاوا که در حوزه رسانه و فناوری از کارآفرینان موفق ایالات‌متحده است، روزانه میلیون‌ها نفر را با ده‌ها هزار کارشناس زن در موضوعات مختلف مرتبط می‌کند. وی با حضور مستمر خود در شبکه‌های مختلف رادیویی- تلویزیونی سعی کرده است دیدگاه‌های نادرست جامعه را درباره اقلیت‌ها و زنان تغییر دهد.
ابتهاج محمد؛ قهرمان امریکایی

«ابتهاج محمد» ورزشکار امریکایی رشته شمشیرزنی سابر احتمالاً نامش تا ابد در تاریخ می‌ماند. او اولین زنی خواهد بود که در تاریخ امریکا با حجاب اسلامی پای به المپیک خواهد گذاشت. وی موفق به دریافت عنوان قهرمانی در بازی‌های چندگانه «پان امریکن» شده است. این شمشیرزن 30ساله به عنوان نماینده ایالات‌متحده در بازی‌های المپیک تابستانه سال2016 میلادی در شهر ریودوژانیرو حضور یافت؛ اتفاقی که برای اولین بار رخ داد و همین، نامش را در ذهن‌ها جاودانه کرد.