سفر به تهران قدیم؛ کشتی با خرس در خیابان‌های تهران/ تصاویر

سفر به تهران قدیم؛ کشتی با خرس در خیابان‌های تهران/ تصاویر گوناگون

بزرگنمايي:

آریا بانو - روزگاری نه چندان دور، گذرهای تهران محل کاسبی معرکه‌گیرهایی بود که هر کدام توانایی‌هایی خاص داشتند؛ یکی با مارگیری پول در می‌آورد، یکی با خرس گلاویز می‌شد و دیگری هم با زنجیر پاره کردن و برخی نیز با مجموعه‌ای از این ترفندها و توانایی‌ها.

روزگاری نه چندان دور، گذرهای تهران محل کاسبی معرکه‌گیرهایی بود که هر کدام توانایی‌هایی خاص داشتند؛ یکی با مارگیری پول در می‌آورد، یکی با خرس گلاویز می‌شد و دیگری هم با زنجیر پاره کردن و برخی نیز با مجموعه‌ای از این ترفندها و توانایی‌ها.
«علیرضا زمانی» تهران‌پژوه در این‌باره می‌گوید: «معرکه‌گیرها در تهران قدیم پاتوق مشخصی نداشتند. هرچند بیشتر در گذرهای شلوغ و پررفت و آمد که احتمال جمع شدن مردم بیشتر بود بساط خود را پهن می‌کردند. تماشای معرکه‌گیری هم رایگان بود، اما معرکه‌گیر تلاش می‌کرد با شگفت‌زده کردن مردم آنها را راضی کند که در هنگام اجرای نمایش مبلغی به عنوان هدیه به او بدهند.
از دوران قاجار تا دوران پهلوی اول و دوم کار و بار معرکه‌گیرها سکه بود تا اینکه به تدریج با ورود سرگرمی‌های بیشتر، حضور معرکه‌گیرها که حتی تا دهه‌های 60 و 70 هم در برخی محله‌های تهران بساط پهن می‌کردند کمرنگ شد.
تهران معرکه‌گیرهای معروفی هم داشت که برخی از آنها میان مردم به شهرت رسیده بودند. در دهه 30 و 40 «خلیل عقاب» که بعدها پس از سفر به انگلیس و آشنایی با سیرک‌های انگلیسی نخستین سیرک تهران و ایران را راه‌اندازی کرد، یکی از معروف‌ترین معرکه‌گیرهای تهران بود که زور بازویش برای اعمالی چون پاره کردن زنجیر و... استفاده می‌کرد.
اگرچه معرکه‌گیرهای محل مشخصی برای فعالیت نداشتند و برای درآمد بیشتر نمایش خود را در گذرها و محله‌های مختلف اجرا می‌کردند، اما برخی نیز مانند خلیل عقاب که بیشتر در نظام آباد دیده می‌شد پاتوق مشخصی داشتد و علاوه بر اجرای نمایش در محله‌های مختلف در یک محله بیش از دیگر محله‌های شهر بساط پهن می‌کردند.»