آریا بانو - مشاوره ادامه تحصیل در سن بالا
یکی از مهم ترین بخش های زندگی هر فرد آموزش و رشد بیشتر می باشد. بسیاری از ما روزانه مطالعه آزاد و یادگیری را در برنامه خود داریم اما ممکن است افرادی در سنین بالا با اهداف مختلفی قصد ادامه تحصیل به صورت حرفه ای و جدی تر داشته باشند که در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.
درباره ادامه تحصیل در سنین بالا
بسیاری از افراد و مخصوصا جوانان با دیدن افراد میانسال یا سن بالاتری که در مسیر ادامه تحصیل گام برداشته اند تعجب می کنند و این سوال را می پرسند که ادامه تحصیل در چنین سنی به چه دردی می خورد؟! این درحالی است که بسیاری از افراد پس از گذراندن سی سالگی به فکر ایجاد تغییرات زیاد یا دنبال کردن اهدافی جدی می افتند.

اگر شما نیز قصد چنین اقدامی را دارید اما درباره آن نگران هستید بگذارید همین الان خیالتان را راحت کنیم چرا که ادامه تحصیل در این دوره می تواند مزایای بسیاری نیز داشته باشد که به کمک شما می آید. 
دلایل ادامه تحصیل در سنین بالا
ممکن است افراد با دلایل مختلفی قصد داشته باشند به ادامه تحصیل بپردازند. مهم نیست که چقدر از زندگی اتان گذشته است شما می توانید در هر زمانی از زندگی به یادگیری بپردازید. در ادامه برخی از انگیزه های افراد از ادامه تحصیل در سنین بالا را بررسی می کنیم
• دنبال کردن علایق
دلایل بسیاری وجود دارد که ممکن است افراد را از مسیر اصلی و مورد علاقه آنها جدا کند. مسائل خانوادگی، مشکلات مالی و بسیاری دلایل دیگر وجود دارند که عده ای با توجه به آنها مجبور می شوند از تحصیل انصراف داده و قدمی موثر در جهت بهبود وضعیت خود داشته باشند.

اگر شما نیز سال ها پیش با دلایل مختلفی از ادامه تحصیل منصرف شدید اما درحال حاضر فکر می کنید که زندگی تان دلنشین نیست می توانید با ادامه تحصیل به اهداف و رویاهای خود نزدیک تر شوید.
• کارمندان نیازمند به مدارک تحصیلی
کارمندان از جمله افرادی هستند که ممکن است پس از گذشت سن و ورود به میانسالی نیاز داشته باشند که به ادامه تحصیل بپردازند تا بتوانند در کار خود ترفیع بگیرند یا به بخش های دیگری منتقل شوند. همچنین عده ای از افراد هستند که جهت افزایش حقوق بازنشستگی اقدام به گرفتن مدارک بالاتر و ادامه تحصیل در سنین بالا می پردازند. 

• ادامه تحصیل برای تغییر شغل
در مواردی ممکن است افراد شغل خود را دوست نداشته باشند و در آخر به این نتیجه برسند که بهترین راه حل ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه و دنبال کردن اهداف اصلی است. بدین ترتیب اگر شما نیز احساس می کنید باید شغل و حرفه خود را تغییر دهید اما دانش لازم برای شروع کاری جدید را ندارید بهتر است با برنامه ریزی اصولی مراحل را طی کنید تا به موفقیت برسید.
مراحل ادامه تحصیل در سنین بالا
ادامه تحصیل در سنین بالا تفاوت هایی با زمان نوجوانی و جوانی دارد و مراحل آن عبارتند از:‌
1. مشخص کردن هدف
همانطور که می دانید پیش از هر اقدامی شما باید هدف خود را مشخص کنید. برای مثال تحصیل در یک رشته دیگر یا ادامه تحصیل و گرفتن مدارک بالاتر می تواند هدف شما باشد

2. یافتن دلایل ادامه تحصیل
پس از آن باید دلایل خود از ادامه تحصیل را مشخص کرده و به خوبی بررسی کنید. شاید کمبودی در زندگی خود احساس می کنید و ذهن ناخوداگاه به این نتیجه رسیده است که می توانید آن را از طریق ادامه تحصیل برطرف کنید اما بهتر است پیش از هر اقدامی افکار خود و دلایل تان برای ادامه تحصیل را روی کاغذ بنویسید و آنها را بررسی کرده و به طور منطقی راجع به آنها فکر کنید؛ چرا که ادامه تحصیل نیازمند صرف منابع بسیاری از جمله وقت، انرژی، سرمایه و... می باشد.
سختی های مسیر خود را نیز در نظر داشته باشید؛ ممکن است لازم باشد از تفریح یا خواب خود نیز برای این هدف کم کنید و با خرج کردن درست منابع مالی زندگی تان را به خوبی پیش ببرید.
3. برنامه ریزی
پس از اینکه از تصمیم خود مطمئن شدید حالا باید برای آن برنامه ریزی کنید. یکی از نکات جالبی که برای ادامه تحصیل در سنین بالا وجود دارد این است که باید چشم اندازی طولانی مدت یا به عبارتی جاودان از هدف خود داشته باشید (چرا که تا کنون فرصت امتحان کردن چیزهای مختلف و کسب تجربه را داشته اید) و در سریع ترین زمان ممکن آنها را عملی کنید؛ البته این بدین معنی نیست که در پیش بردن کارها عجله کنید، همین که وقتتان را تلف نکنید و روی موضوع تمرکز داشته باشید کافی است!
بهتر است یک برنامه ریزی منطقی برای مشخص کردن زمان های مطالعه، کار، مدیریت منابع مالی، تفریح ها و... در نظر داشته باشید تا بتوانید چنین موقعیتی را با بهترین حالت ممکن سپری کنید.
4. بررسی مسیر و تدوین استراتژی
همانطور که گفته شد ممکن است ادامه تحصیل در سنین بالا کمی دشوار باشد مخصوصا اگر متاهل باشید تامین مخارج خانواده یا ساعت کاری زیاد و... می تواند دشواری هایی برایتان ایجاد کند. به همین دلیل باید مسیر خود را به خوبی بشناسید و استراتژی های مناسبی برای حل کردن این چالش ها در نظر بگیرید.
برای مثال مدیریت درست مالی، کم کردن مقداری از زمان خواب، کم کردن بخشی از تایم کاری و موارد بسیاری که با توجه به شرایط زندگی هر فرد وجود دارند که می تواند از آنها استفاده کند.
5. مقایسه دستاوردها و هزینه ها
هرچیزی بهایی دارد و شما برای بدست آوردن دانش جدید با ادامه تحصیل باید هزینه هایی بپردازید که می تواند شامل وقت، انرژی یا هزینه مالی و... باشد. با این حال در آخرین مرحله باید تمامی مزایا و معایب این کار را برای خود بسنجید و تصمیم بگیرید که ادامه تحصیل در این سن برایتان مناسب است یا نه. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید
- تحصیل در رشته پزشکی پس از چهل سالگی
اگرچه هیچوقت برای انجام کاری دیر نیست اما چنین اقدامی برای برخی از اهداف نامناسب به شمار می رود؛ برای مثال به این نکته توجه کنید که تحصیل با هدف افزایش درامد و کار کردن در این رشته حدودا 10 الی دوازده سال برای پزشکی عمومی و چیزی در حدود بیست سال برای گرفتن تخصص زمان می برد.

زدن مطب و شروع کسب تجربه در شصت سالگی با اهدافی چون کسب درامد منطقی به نظر نمی رسد؛ با این حال اگر همیشه به پزشکی علاقه داشتید و دوست ندارید در شصت سالگی حسرت بخورید می توانید تمام تلاشتان را بکنید و به تحصیل در این رشته بپردازید تا حداقل به پزشکی عمومی برسید.
همچنین در مواقعی می توانید کمی مسیرتان را منحرف کنید؛ برای مثال یکی از شاخه های پیراپزشکی، داروسازی یا دندانپزشکی و... که در مدت زمان های کوتاه تری قابل آموختن هستند نیز می توانند هدفی مناسب باشند.
بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت هیچوقت برای انجام کاری دیر نیست اما برای تمامی اهداف همیشه وقت نداریم پس اگر هدفی بلند مدت یا علاقه خاصی دارید از همین امروز آن را دنبال کنید.
مزایا و چالش های تحصیل در سنین بالا
تحصیل در میان سالگی یا کهن سالی می تواند چالش های متفاوتی ایجاد کند اما بارها دانشجویان مختلفی حتی در سنین بالای شصت سال نیز دیده شده اند که با پشتکار و اراده ای قوی به تحصیل پرداخته اند. از جمله چالش های که برای تحصیل در سنین بالا وجود دارد می توان به کمبود وقت یا زیاد بودن دغدغه ها، ایجاد مسائل مالی و... اشاره کرد که بسیاری از آنها مسائل حادی نیستند.
همچنین توجه داشته باشید که برخی از پژوهشگران به این نتیجه رسیدند، روند تکاملی مغز می تواند تا سنین 26 الی 30 سالگی طول بکشد. این یعنی تا قبل از این زمان ما با ذهنی کنجکاوتر، بازیگوش و غیر مطمئن روبرو هستیم اما بالا رفتن سن باعث می شود بتوانیم درک بهتری از جهان و دید روشن تری از خودمان داشته باشیم که در بسیاری از تصمیم گیری ها، پشتکار و اهداف تاثیر گذار هستند.

همچنین کامل شدن مغز باعث می شود درکی بهتر و عمیق از مطالب و موضوعات مختلف داشته باشیم؛ برای مثال اگر کتابی را در بیست سالگی بخوانید و پس از ده سال آن را بازخوانی کنید متوجه تفاوت زیادی که در درک آن موقع داشتید می شود و این یکی از زیباترین ویژگی های بشر است چرا که ما می توانیم هر روز نسبت به گذشته تغییر کرده و به ورژن کامل تری از خودمان تبدیل شویم.
بیشتر شدن تجربه هایی که از زندگی کسب شده اند در کنار کم شدن روحیه سرکشی و کنجکاوی و مشخص شدن اهداف باعث می شود میانسال و بزرگسالانی که به تحصیل می پردازند پشتکار بیشتری برای رسیدن به آرزوها و اهدافشان داشته باشند و در این مسیر سخت تلاش کنند.

جمع بندی
ادامه تحصیل در سن بالا می تواند با دلایل و انگیزه های مختلفی انجام شود اما شما باید دلایلی که باعث این انتخاب شده اند را بررسی کرده، دستاوردها و هزینه های آن را بسنجید و سپس با دیدی کامل تر تصمیم گیری کنید. اما در این مسیر از تغییر نترسید و این نکته را در نظر داشته باشید که بسیاری از افراد موفق پس از سی سالگی اقدام به ایجاد اثری ماندگار، تحصیل یا دنبال کردن هدف و علایق خود پرداخته اند.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته