آریا بانو - آلکسی تایمیا( alexithymia) یا نارسایی هیجانی نوعی ساختار شخصیتی است که ویژگی اصلی آن ناتوانی در تشخیص و نامگذاری احساسات خویش و افراد دیگر است و اغلب بعنوان جنبه ای از یک اختلال روانی دیگر شناخته می شود.
الکسی تیمیا یا الکسی تایمیا یک مشکل روحی و روانی است که تا به حال در خصوص آن صحبت نشده است، ولی شیوع زیادی در بین مردم دارد که بهتر است با این بیماری روحی بیشتر اشنا شوید.
خصوصیت های اصلی شخص مبتلا به الکسی تیمیا عبارتند از:
- اختلال در اگاهی عاطفی
- مشکل در ارتباطات اجتماعی
- مشکل در برقراری رابطه با اشخاص دیگر
به علاوه افرادی که به الکسی تایمیا مبتلا هستند در تشخیص عواطف و احساسات دیگران و قدر دانی از آنها نیز مشکل دارند که این مسئله منجر به داشتن روابطی سرد و بی تاثیر می شود.

اکسی تیمیا دو نوع است:
الکسی تیمیا وضعیتی که علل خاصی دارد و اغلب موقت است. اختلال استرس بعد از سانحه که به دلیل تجربه یک رویداد ناگوار بروز می کند، مثالی است که معمولاً منجر به بروز الکسی تیمیا وضعیتی می شود.
الکسی تیمیا شخصیتی که جزء خصوصیت های شخصیتی شخص به حساب می آید و معمولاً ارثی است. الکسی تیمیا شخصیتی معمولاً از همان دوران کودکی با شخص همراه است و یا به علت اتفاقاتی که در ابتدای دوران کودکی رخ داده، به طورمثال نادیده گرفتن کودک یا مورد سوء استفاده قرار گرفتن ، شخص به این مشکل دچار می شود.
علایم اختلال آلکسی تایمیا
این اختلال برای نخستین بار در دهه ی 1970 بعنوان یک مشکل روانی و فردی مطرح شد. بسیاری از متخصصین حوزه ی روان شناسی معتقد هستند که شیوع این اختلال در بین مردان بیش از زنان است.
در افرادی که مبتلا به آلکسی تایمیا هستند میتوان موردهای زیر را مشاهده کرد:
- عدم قابلیت در کنترل تکانه ها و هیجانات و درک احساسات
- عصبانیت ناگهانی
- بی تفاوتی نسبت به احساسات افراد دیگر
- مشکل داشتن در بیان احساسات
- عدم قابلیت در بیان درست احساسات
- سعی بیش از حد برای فهم عواطف و احساسات افراد دیگر
- حساسیت بالا نسبت به صدا ها، بی حس شدن بدن و مشاهده شدن توسط دیگران
- عدم داشتن توانایی مطلوب در بیان و یا درک بسیاری از احساسات
آلکسی تایمیا تنها به ناتوانی در درک احساسات یا بیان آنها ختم نمی شود، بلکه مشکلات عاطفی و روانی بسیاری هم در پی خواهد داشت، علاوه بر این این اختلال منجر به نا امید ی فرد مبتلا از زندگی و همچنین اطرافیان وی از درمان وی خواهد شد.

الکسی تایمیا و سلامت ذهن
در بسیاری از موارد الکسی تایمیا میتواند با پیدایش یک مشکل ذهنی نشان داده شود و برای اینکه علامت های آنرا تشخیص دهیم، باید تلاش کنیم که ارزیابی بر روی سلامت ذهن فرد داشته باشیم و آلکسی تایمیا بیشتر در افرادی مشاهده می شود که علامت های زیر را دارا باشند:
- بیماری افسردگی
- اختلالات در خوردن
- استعمال دخانیات
- اسیب دیدگی های خاص مغزی 
- اختلال استرس و اضطراب
درمان بیماری الکسی تایمیا
الکسی تایمیا رفتاری درمان کلی دارد و متخصص در زمان ارزیابی با شخص صحبت می کند و از وی سؤال هایی را می پرسد و تست های روانشناسی را از وی می گیرد و بر اساس نتایج به دست آمده میتوان نظر بهتری را در خصوص فرد داد و معلوم کرد که آیا شخص به مشکلات ذهنی مبتلاست یا خیر.
درمان آلکسی تایمیا گاهی وقت ها فراتر از مشاوره و صحبت درمانی میرود و افرادی که چنین مشکلی دارند، اغلب در تمرکز کردن و نام گذاری احساسات خویش دچار مشکل هستند و هوش عاطفی و ظرفیت عاطفی این اشخاص بسیار کم است و گاهی وقت ها در تشخیص احساسات شان دچار مشکل هستند.

درمان آلکسی تیمیا
از آن جا که آلکسی تایمیا اغلب با دیگر وضعیت مرتبط با سلامت روان همراه است، درمان هایی مثل اموزش مهارت های اجتماعی و تغییر سبک زندگی که مشکلات دیگر شخص را رفع می کند، گاهی وقت ها میتواند به بهبود نارسایی هیجانی هم منجر شود. در افرادی که یاد می گیرند عواطف را بشناسند، توصیف کنند و عکس العمل نشان دهند، علایم تا حد زیادی کاهش یافته و مشکلات کمتری در رابطه بین فردی تجربه می کنند.
ولی بطور کلی گزینه های درمانی برای آلکسی تایمیا اغلب با مشاوره معمولی یا گفتاردرمانی بسیار متفاوت است. اصولا متخصص سلامت روان برای درمان این اشخاص بر روی نام گذاری و ارزیابی طیف وسیعی از احساسات تمرکز می کند. همچنین روش های زیر میتواند به رشد هوش هیجانی و پرورش مهارت آشنایی و درک احساسات سطحی و عمقی این اشخاص کمک کند:
- گروه درمانی
- یادداشت برداری روزانه
- درمان مبتنی بر مهارت
- انجام کار های هنری خلاقانه
- روش های مختلف ارامش و ریلکسیشن
- خواندن قصه های احساسی
با این حال درمان این اختلال سخت است. تحقیقات کمی در خصوص این که آیا حقیقتا میتوان از این مشکل رهایی یافت، وجود دارد. ولی این که چطور به نارسایی هیجانی مبتلا شده باشید روی قابل درمان بودن یا نبودن آن تأثیر می گذارد. به طورمثال چنانچه در نتیجه افسردگی یا PTSD آنرا تجربه نموده اید ، به احتمال زیاد قابل درمان است( به خوبی درمان دیگر مشکلات مرتبط با سلامت روان که با آنها دست و پنجه نرم می کنید)، ولی برای دیگران، آلکسی تایمیا میتواند در طول زمان به یک خصوصیت پایدار تبدیل شود.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته