آریا بانو - 12 نکته برای آموزش به دانش آموزان نحوه پرسیدن سوال در کلاس
برای خیلی از افراد سوال پرسیدن سرکلاس کاری سخت است، از طرفی این موضوع می تواند مدرکی بر درک داشن آموز از مطلب ارائه شده باشد. برای پرسیدن سوال خوب در زمان مناسب نکاتی وجود دارد که به فرد کمک می کند راحت تر با این موضوع کنار بیاید و جواب مناسبی نیز دریافت کند.
نکات مهم در زمان پرسیدن سوال:
پرسیدن سوال خوب یکی از عوامل مهم در برقراری ارتباطی موثر و کارآمد است، هنگامی که سوالی درست در موقعیتی مناسب مطرح شود، علاوه بر رفع اشکال در موضوع مورد نظر می تواند مهارت ها ارتباطی را تقویت کند، در این صورت اطلاعات بهتری جمع آوری می شود، فرد بیشتر یاد می گیرد، ارتباط قوی تری برقرار می کند همچنین می تواند این ارتباط شکل گرفته را به شکلی صحیح مدیریت کند و در نهایت به دیگران انتقال دهد.
رعایت نکات زیر می تواند به فرد کمک کند به بهترین نحو سوال خود را بپرسد و پاسخ مناسبی را نیز دریافت کند، این نکات شامل:
استفاده از کلمات قابل فهم در سوال:
بعد از پرسیدن هر سوالی از فهم طرف مقابل مطمئن شوید، مخاطب باید تمامی کلمات ما را درک کرده باشد و هیچ نقطه مبهمی در ذهن او درباره سوال ایجاد نشود.
جلب توجه معلم:
اولین اصلی که باید در طرح سوال مد نظر قرار داد این است که بهترین زمان را برای پرسیدن پیدا کنیم. اغلب معلمان بازه طرح سوال را در انتهای کلاس قرار می دهند، در این موقعیت اگر سوالی در ذهن دارید آن را به خاطر بسپارید و در انتهای کلاس مطرح کنید، در این صورت معلم بهتر می تواند پاسخ دهد و مشکل را برطرف کند. اگر معلمتان فرصت سوال پرسیدن را فراهم نمی کند بهتر است زمانی که درس نمی دهد سوال خود را بپرسید.
مودبانه سوال بپرسید:
هر سوالی که درباره امور درسی وجود دارد باید با لحنی مناسب و کلمات مودبانه پرسیده شود، در این صورت جوابی متناسب نیز دریافت می شود.

دست خود را بالا ببرید:
موضوع دیگری که در رابطه با طرح سوال اهمیت دارد؛ دانستن آداب آن و به نسبت احترام به آنها است. آدابی برای سوال پرسیدن سر کلاس وجود دارد که باید رعایت شود؛ یکی از این آداب دست بلند کردن است که روشی معمول به حساب می آید و از طریق آن مدرس متوجه می شود شما سوالی دارید، این روش سبب می شود که سوال شما باعث قطع روند تدریس نشود همچنین افراد حاضر نیز با دقت به سوال شما گوش می دهند.
با بلند کردن دست معلم متوجه درخواست شما می شود البته باید توجه کرد؛ نباید برای جلب توجه مدرس دست خود را تکان دهید این کار سبب پرت شدن حواس افراد حاضر در کلاس و مدرس می شود در نتیجه در کار تدریس او اختلال ایجاد می کند. 
در صورتی که مدرس متوجه درخواست شما نشود بهترین واکنش این است که مودبانه از استاد بخواهید فرصتی برای پرسیدن سوال به شما بدهد. جملاتی که می توانید از آن ها استفاده کنید شامل کلماتی از قبیل؛ ببخشید استاد یا اجازه می دهید و... است سپس باید منتظر بمانید تا مدرس به شما اجازه دهد سوال را مطرح کنید.
گاهی ممکن است معلم ترجیح دهد در حین تدریس سوالی پرسیده نشود چون ممکن است در ادامه روند تدریس سوالی که پرسیده اید برطرف شود، بنابراین بهتر است در پرسیدن سوال عجله نکنید.
سوالاتی مطرح کنید که انگیزه پاسخ داشته باشند:
ممکن است در جمع افرادی وجود داشته باشند که سوالاتی مطرح کنند که هیچ انگیزه ای برای پاسخگویی به آنها وجود نداشته باشد. در این صورت با استقبال از طرف مدرس مواجه نمی شوند. در این موقعیت همه افراد حاضر به یکدیگر نگاه می کنند انگار که فرد حرف زشتی در کلاس زده است، مشکل در این موقعیت اینجا است که فرد جو را به خوبی نمی شناسد و سوال خوبی ارائه نکرده.
برای مثال یک کنفرانس را در نظر بگیرید که مهمانان زیادی در آن حاضر شده اند، اولین سخنران معروف و متخصص است و به کار خود تسلط دارد، سخنران دوم ناشناخته است اما رزومه قوی دارد و چندین کتاب نوشته است، بعد از از اینکه مجری او را به روی سن دعوت می کند و او صحبت خود را این گونه آعاز می کند؛ کیا شعر دوست دارند؟ عمو زنجیر باف بله و.. مسلما افراد حاضر در همایش پاسخی به این سوال مطرح شده نمی دهند و مشخص است که فرد هیچ درکی از موقعیتی که در آن هست، ندارد. درصورتی که می خواهید با جمع هماهنگ شوید؛ سوالی بپرسید که مدرس تمایل پاسخ دادن به آن را داشته باشد.

سوالات مفید و به درد بخور بپرسید:
یکی دیگر از اصولی که برای طرح سوال وجود دارد، سوالاتی است که واقعا مفید هستند و شما پاسخی برای آن نمی یابید. گاهی ممکن است شما پاسخ سوال خود را بدانید و نیازی به پرسیدن آن نباشد، پس دقت داشته باشید که توانایی پاسخ دادن به آن را دارید یا خیر. گاهی نیز ممکن است با مروری کوتاه بر آنچه یادداشت شده به پاسخ برسید، در این صورت علاوه بر اینکه کار اشتباهی انجام نمی دهید، شما را در مطالعه قوی تر می کند.
نگرانی خود را کمتر کنید:
خیلی از افراد در طول زندگی خود خجالت را تجربه می کنند گاهی نیز افراد به شکل ذاتی خجالتی هستند، اما باید در محیط های آموزشی سوالات را به عنوان وسیله ای برای یادگیری قرار دهید، حتی اگر پاسخ بسیار ساده باشد، همین که شما سوالی دارید نشان دهند توجه و دقت شما به مطالب است، از طرفی هنگامی که شما سوالی را که دارید مطرح کنید بقیه نیز می توانند به خودشان جرات پرسیدن دهند.

از دخالت در سوال پرسیدن دیگران خودداری کنید:
ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که در حال طرح سوال هستید و یک فرد با دخالت خود سعی در جلب توجه دارد، البته این موضوع در مخاطبان سن پایین دیده می شود و بزرگسالان معمولا این عادت بد را کنار می گذارند، در این موقعیت شما باید خیلی مودبانه و حرفه ای از دیگران درخواست کنید در این موضوع دخالتی نداشته باشند.
سوالات را با صدای رسا بپرسید:
باید توجه داشته باشید به گونه ای سوال بپرسید که مدرس و اطرافیان به خوبی متوجه کلمات و جمله شما شوند، در این صورت دیگر نیازی به تکرار نیست، در اینجا باید توجه کرد منظور از صدای رسا فریاد زدن نیست بلکه لحنی منطقی و واضح است.
خلاصه کردن سوالات:
هنگامی که قصد دارید سوالی بپرسید لازم نیست حاشیه بروید و صحبت های بی مورد کنید، خیلی زود سراغ اصل مطلب بروید و مقدمه چینی نکنید، در این صورت مدرس خیلی راحتتر و بهتر می تواند سوالات را پاسخ دهد و زمانی اضافه از کلاس گرفته نمی شود. اگر در ابتدای سوالات خود یک کلمه پرسشی معمول قرار دهید بهتر می توانید سوال را بپرسید.

سوالات کلی نپرسید:
مطالبی که در کلاس درس ارائه می شود کلی نیستند و در هر جلسه مدرس تلاش دارد بحث جدید را تدریس کند، بنابراین شما نیز سعی کنید از پرسیدن سوالات کلی اجتناب کنید و سوالاتی بپرسید که مجزا و مخصوص یک بخش باشند. در صورتی که از سوالات مخصوص هر بخش استفاده کنید و از سوالات عمومی و کلی خودداری کنید مطالب دقیق تری به دست خواهید آورد، از طرفی می توانید به مدرس نیز کمک کنید.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته