آریا بانو - عادت مکیدن شست در کودکانی که با آنان طبیعی و عادی رفتار می شود، زود برطرف می شود
مکیدن شست و مشابه آن نظیر مکیدن انگشتان پا در شیر خواری رایج است. شروع عادت مکیدن شست در کودکان از 4 ــ 3 ماهگی است و بلافاصله پس از تولد چنین عادتی در وی شکل نمی گیرد.
کودک از 6 ماهگی به بعد استقلال داشتن را احساس می کند و مکیدن انگشت باعث می شود که او احساس امنیت بیشتری کند اگر محبت ها و توجه لازم شما موجب شود که کودک توجه به محیط اطراف خود داشته باشد و با امکانات تازه ای که او را با دنیای جدید پیوند می دهدآشنا شود ، به تدریج کمتر به مکیدن شست روی می آورد و کم کم آن را ترک می کند.
مکیدن انگشت در چند ماهگی کودک کاری بامزه به نظر می رسد. اما با گذشت زمان و بزرگتر شدن کودک، این مسئله یک عادت بد به شمار می آید و باید هرچه زودتر این عادت غلط را از بین ببریم. یکی از مهم ترین عوارض مکیدن انگشت ، تاثیر آن بر روی سلامت دندان هاست.
مکیدن شست و مشابه آن نظیر مکیدن انگشتان پا در شیر خواری رایج است. شروع عادت مکیدن شست در کودکان از 4 ــ 3 ماهگی است و بلافاصله پس از تولد چنین عادتی در وی شکل نمی گیرد. کودک در سنین شیر خواری اغلب پس از غذا خوردن شست خود را مک میزند برخی از کودکان به محض اینکه پستانک یا سینه مادر را از دهانش بیرون بیاورند به این کار مبادرت می ورزند .
مکیدن شست یکی از اعمال سازشی اولیه است که کودک به وسیله آن خود را خوشحال می کند ولی اگر بعد از دوره شیرخواری و بخصوص در سالهای قبل از مدرسه ادامه داشته باشد نشانه اختلال در رفتار و بروز عادتی بد در کودک است.
عوامل به وجود آورنده یا تشدید کننده عادت مکیدن انگشت شست :
عوامل طبیعی
_ زیاد بودن فاصله زمانی میان دو وعده شیرخوردن نوزاد که سبب گرسنه ماندن او بشود
_ وقتی که نوزاد به سرعت از پستان٬ یا شیشه شیر بخورد و یا مادر با بی حوصلگی مدت شیرخوردن کودک را کوتاه کند. ( ارضاء نشدن غریزه مکیدن)
_تغییر بی موقع رژیم غذایی کودک که قاعدتآ با تغییر وسایل غذا خوردن او همراه است٬ زیرا در حالی که کودک هنوز آمادگی را برای ترک پستان یا پستانک به دست نیاورده٬ شما او را از لذت مکیدن محروم می کنید.
محرومیتهای عاطفی :
ـ زمانی که شرایط جدید خانوادگی از میزان توجه مادر به کودک می کاهد؛ مثلآ تولد نوزاد جدید سبب می شود که کودک برای جلب نظر اطرافیان٬ بخصوص مادر چنین کند و این عمل کم کم در او تبدیل به عادت شود.
ـ کشمکش میان والدین و کودک برای ترک این عادت سبب تشدید آن می شود.
ـ وقتی که کودک خود را تنها و مطرود حس می کند و مجبور است مدت زمان طولانی بی حرکت بنشیند٬ چون وسیله بازی و سرگرمی ندارد٬ انگشت خود را می مکد.
ـ حسادت باعث ایجاد یا تشدید این عادت می شود.
اثر عادت مکیدن شست در کودکان
عادت مکیدن شست در کودکانی که با آنان طبیعی و عادی رفتار می شود و مشکل عاطفی و فیزیکی ندارند خیلی زود برطرف می شود. ولی در صورت برخورد نادرست با این عادت به تدریج در کودک گسترش می یابد. و کودک دیگر به مکیدن شست قناعت نکرده و بخصوص هنگام خواب شروع به مکیدن ملحفه یا وسایل دیگر می کند. و یا حتی ساعتها کودک به نقطه ای خیره شده و این کار را ادامه می دهد.
عوارض ناشى از مکیدن انگشت در کودکان
 مکیدن انگشت بعد از 6 سالگى مى تواند مشکلات جدى در زمینه دندان ها، لثه و آرواره به وجود آورد. مک زدن هاى با فشار کودک به شست یا انگشتش در طول روز و شب، موجب جلو آمدگى دندان ها و ناهنجارى هاى استخوان فک او مى شود. دندان هاى ردیف بالا به سمت بیرون کشیده مى شوند و دندان هاى ردیف پائین نیز به سمت داخل دهان کج مى شوند.

مکیدن شست و مکیدن انگشتان پا در شیر خواری رایج است
درمان مکیدن انگشت در کودکان
 هیچ گاه سعى نکنید براى ترک عادت کودک بر او فشار آورید، زیرا ممکن است موجب تقویت و تشدید عادت در او شود.
 - به کودک کمک کنید تا روش هاى مقابله با تنش ها و فشارهاى روانى را یاد بگیرد، مثلاً با شما صحبت کند، به ورزش بپردازد، با دوستش صحبت کند و...
-اگر دوستانش در مهد کودک یا مدرسه یک بار او را در این حالت ببینند و مورد تمسخر او را قرار دهند کودک نا خوداگاه نسبت به این عمل اکراه پیدا می‌کند.
 - سعى کنید دست هاى کودک را به نوعى مشغول نگه دارید. (نقاشى بکشد، کاردستى بسازد، مجسمه هاى سفالى درست کند و....)
- می‌توانید با او وارد بازی شوید. یک تقویم یک ماهه روی یخچال خود بگذارید و روزهایی که او را در حین این عمل ندیده‌اید را علامت‌گذاری کنید. در پایان ماه به‌خاطر پیشرفتش به او جایزه دهید.
- شنیدن داستانى شیرین، ماجرایى افسانه اى و خاطره اى از دوران کودکى، موجب تسلى و آرامش خاطر کودک هنگام خواب مى شود.
- اگر در انجام این کار از خودش پیشرفت کمی نشان داد، او را سرزنش نکنید. احساس ناتوانی در وی خود باعث ادامه دادن این کار می شود.
- تماس بدنى (مثل نوازش کردن) موجب آرامش، امنیت و آسودگى کودک مى شود و او را از اضطراب و نگرانى رها مى سازد. سعى نکنید با مسخره کردن و شرمنده کردن کودک او را مجبور به ترک عادت کنید، زیرا این گونه رفتارها موجب خودکم بینى و احساس بى ارزشى در کودک مى شود.
- سعى کنید عواملى را که موجب آزار روحى کودک مى شود، از بین ببرید.
- زمانى که کودک انگشتش را مى مکد، با او بازى نکنید، او را بغل نگیرید و به او توجه نکنید. اما زمانى که انگشتش را از دهانش درآورد، به او توجه کنید و او را نوازش کنید.
-هر چه سن بچه‌ها بالاتر می‌رود و در جمع دوستان خود قرار می‌گیرند، از ترس مسخره شدن توسط دوستان‌شان این کار را کمتر انجام می‌دهند تا کم‌کم از سر آنها می‌افتد.
- زمانى که کودک انگشتش را مى مکد، او را جلوى آیینه ببرید.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته
منبع:
تبیان
مرکز سلامت سایدا