آریا بانو

آخرين مطالب

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام مقالات

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام
  بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / سید علی میرافضلی از یافتن رباعی‌ای از خیام خبر داد که تاکنون در هیچ متن دیگری به نام خیام دیده نشده و در این باره‌ گفته است: « با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد.»
سید علی میرافضلی، شاعر و رباعی‌پژوه در کانال چهار خطی (رباعی فارسی، به روایت: سید علی میرافضلی) در این‌باره نوشته است: 
«دوست پژوهشگرم جناب حسین کیا مرا به دستنویس کهنی از محاسن الکلام مرغینانی رهنمون شدند که در ظَهر آن، دو بیت عربی و یک رباعی به اسم خیّام درج شده است. دستنویس مذکور به شمارۀ 159 در کتابخانۀ حاجی بشیرآقا (ایوب) ترکیه نگه‌داری می‌شود. بخش اول این نسخه حاوی محاسن الکلام در علم بدیع به زبان عربی است و در صفحۀ عنوان از تصنیفات الشیخ الامام ابوالحسن نصر بن الحسن المرغینانی رحمه الله دانسته شده است. این ابوالحسن نصر مرغینانی از ادبای اوایل قرن پنجم هجری بوده است و رادویانی در ترجمان البلاغه و رشید وطواط در حدایق السحر از کتاب او بهره بُرده‌اند. بخش دوم دستنویس، جلوه الالفاظ منسوب به ادیب نظام‌الدین ابراهیم مؤذنی است.

در ورق آخر، یادداشتی است که طبق آن تألیف کتاب مذکور در ربیع الاول سال 453 ق به پایان رسیده است. در همین ورق، یادداشت مقابله‌ای دیده می‌شود که نشان می‌دهد کتاب در اواسط قرن هفتم کتابت شده است: قوبل مع نسخه مصحّحه فی شهرالله الاصب رجب عمّت برکته الواقع فی سنه اثنی خمسین ستمائه.
باری در ظهر این دستنویس کهن، اشعاری به فارسی و عربی درج شده که چهار بیت آن به نام «عمر خیّام» است:
عمر خیّام
تدینُ لی الدنیا بل السبعه العلی
بل الأفق الأقصی إذا جاش خاطری
أصوم عن الفحشاء جَهراً وخُفیهً
عفافی و إفطاری بتقدیس فاطری
وله
ای بندۀ امر نافذت آهن و موم
منقاد تو را طبایع و چرخ و نجوم
این نکته نمی‌شود کسی را معلوم
ظلم از تو روا نیّ و ... مظلوم
دوبیت عربی، بخشی از قطعه‌ای است که شهرزوری آن را در نزههالارواح، با اختلافاتی در کلمات، از سروده‌های خیّام دانسته است(چاپ ترکیه، 739). اما رباعی فارسی تا کنون در هیچ متن دیگری به نام خیّام دیده نشده و نویافته تلقی می‌شود. با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد. متأسفانه به دلیل فرسودگی نسخه، کلمه‌ای در مصراع چهارم خوانده نمی‌شود. این رباعی را در منابعی که داشتم نیافتم و تمکیل آن میسّر نیامد. نسخه، متعلّق به یک فرد فارسی زبان بوده و در هوامش بعضی اوراق، ابیات و اشعاری به فارسی دیده می‌شود که به قدمت صفحۀ نخست نیست.
محاسن الکلام مرغینانی یک نوبت به اهتمام استاد محمد فشارکی در اصفهان به چاپ رسیده و تا آنجا که می‌دانم نسخۀ کهن بشیرآقا در دسترس مصحّح نبوده است. از دوست فاضلم جناب شیخ الحکمایی برای خواندن تاریخ مقابلۀ نسخه سپاسگزارم. ‏..

لینک کوتاه:
https://www.aryabanoo.ir/Fa/News/1206722/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

نانو کورکومین به درمان بیماری‌های عصبی کمک می‌کند

خوزستان پرچم‌دار کشتی ایران در المپیک

میلان علاقه‌ای به جذب متس هوملس ندارد

ناپولی آب پاکی را روی دست نمایندگان کواراتسخلیا ریخت

حمله باورنکردنی هافبک برزیلی به مدیررسانه!

غیبت نگران کننده ستاره در تمرینات اسپانیا

انتقاد از ساوتگیت؛ این تیم خوب تمرین نکرده!

ساوت گیت: بازی سختی داشتیم، صربستان حریف قدرتمندی بود

بلینگام: برای قهرمانی آمده‌ایم

نویدکیا در آستانه ثبت یک رکورد خاص

سشوار ؛ ماجرای طراحی یک وسیله بسیار کاربردی که دوره ای نگران پختن سر توسط آن بودند/ عکس

سبک دکوراسیون مجلل و مدرن خانه ترلان پروانه در بهترین جای تهران / چه قاب عکس های زیبایی داره

دلنوشته احساسی پویان گنجی برای پسرش در روز جهانی پدر / روز جهانی پدر مبارک

دکوراسیون شیک و دلباز خانه سارا صوفیایی با نمای ابدی / ترکیبی از زیبایی، هنر و طراحی مدرن برای فضایی خیره‌کننده

خبر مهم برای بازنشستگان / زمان افزایش 40 درصدی حقوق بازنشستگان اعلام شد

ویدیوی جدید و پربازدید از رقص لری و جالب علیرضا بیرانوند در عروسی خواهرش

توضیحات مسعود پزشکیان نامزد انتخابات ریاست جمهوری درباره اموال و خانواده اش / همسرم 30 سال پیش فوت کرد

دلایل بی احترامی به معلم

واسعی: بردن سپاهان در تاریخ ثبت می‌شود

کلهر: اوسمار‌ به خودش ظلم کرد

ژست خداحافظی آقای گل در نقش جهان

تبدیل شدن ورزشگاه فوتبال آمریکایی به استخر شنای انتخابی المپیک

معرفی 30 مربی خارجی به مدیران پرسپولیس

غول‌کشی در جام حذفی تبعات دارد!

سپاهان این هواداران را در آزادی می‌خواهد!

رضایی:کسی باید از میانگین سنی انتقاد کند که فوتبال را بفهمد

عزت‌اللهی یک فصل دیگر در الاهلی

خوشتیپی خیره‌کننده هامون سهیلی، پسر بزرگ گلوریا هاردی در پیش‌دبستانی / استایل شیک و جذاب کوچولوی مشهور!

مه‌لقا باقری در لحظات دل‌انگیز اولین روزهای پیش‌دبستانی / آغاز یک سفر شیرین و دوست‌داشتنی

انتظار تیم‌های لیگ برتری برای شروع نقل و انتقالات

رامین رضاییان آقای پاس گل فصل ایران!

چگونه از یبوست جلوگیری کنیم؟

افراد بالای 40 سال حتما این 8 غذا را بخورند

این ویتامین مانع ابتلا به سرطان می‌شود

ناراحتی خداداد از شوخی بخش فان یورو

تمجید هری کین از بلینگام؛ او باورنکردنی است!

تادیچ: می‌توانستیم به انگلیس ضربه بزنیم

نحس است؛ لینه‌کر شعار معروف انگلیس را ممنوع کرد

معرفی برترین‌های فوتسال در هتل المپیک

دشان: کروس یک غول تمام عیار است!

حساب بلینگام با ستاره صربستان صاف شد

کری برای آلمان! ورزشگاه را مال خودمان می‌کنیم!

پیش بازی دیدار اتریش - فرانسه

بلینگام بهترین بازیکن دیدار انگلیس - صربستان شد

نتایج کامل روز سوم و برنامه روز چهارم یورو 2024

ضربه سر هری کین به تیر دروازه صربستان برخورد کرد

شبیه‌سازی بازی اسپانیا و کرواسی در یورو 2024

شوت ولاهوویچ با واکنش دیدنی پیکفورد به کرنر رفت

نجات دروازه توسط هری کین که مانع از گلزنی صرب ها شد

گل‌ها و پاس‌گل‌های کیه‌زا در فصل 2023/24