آریا بانو - ایرنا / استاندار تهران از حضور 800 هزار اتباع خارجی غیرمجاز در این استان خبر داد و گفت: با توجه به پایان یافتن مهلت قانونی این مهاجران، حضور این افراد غیرقانونی محسوب شده در صورت مشاهده بازداشت و به کشور خود بازگردانده می‌شوند.
محمدصادق معتمدیان در گفت وگویی به پرسش‌هایی درباره بخشی از چالش‌های استان تهران با محورهای ناترازی انرژی، وضعیت بحرانی آب، مصرف برق ادارات و برنامه‌های مقابله با خاموشی‌ها، طراحی مدل توسعه میان‌مدت برای هر شهرستان، پیگیری جدی اجرای قانون هوای پاک، اختصاص 70 هزار میلیارد تومان اعتبار در سفر ریاست جمهوری و ساماندهی اتباع پاسخ داد.
ناترازی انرژی به دلیل کم‌آبی، صرف 42 درصد منابع آبی تهران در بخش آب شرب، مذاکره با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای احداث پنج هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر، تصویب 70 هزار میلیارد تومان اعتبار برای توسعه استان، اجرا نشدن قانون هوای پاک، تدوین اولویت اشتغال و اسکان مهاجران مجاز و ساماندهی اتباع غیرمجاز، وجود 800 هزار نفر از اتباع در تهران و کمبود 13 هزار کلاس درس از مهمترین موضوعات مطرح شده توسط استاندار تهران است که مشروح این مصاحبه در پی آمده است.
بازار 
موضوع ناترازی انرژی در استان تهران
ایرنا: با توجه فصل گرم تابستان، ناترازی‌های انرژی به‌ویژه در استان تهران چه مشکلاتی را ایجاد کرده است، مهمترین اقداماتی برای مدیریت این وضعیت چیست؟
معتمدیان: شاید مهمترین موضوع امروز در بحث ناترازی‌ها، به ویژه در استان تهران، موضوع کم‌آبی است. چند سالی است که به دلیل تغییرات اقلیمی، کشور درگیر خشکسالی شده و امسال پنجمین سال خشکسالی در این استان است. کاهش بارندگی نسبت به دوره بلندمدت (56 ساله) حدود 45 درصد و نسبت به کوتاه‌مدت (یک ساله) حدود 25 درصد بوده است. سال گذشته هم شرایط ترسالی نداشتیم.
از سوی دیگر ضمن افزایش دما، بارش برف بسیار کمتر از سال‌های قبل بود که این مساله باعث کاهش ذخیره‌سازی و تغذیه سفره‌های زیرزمینی شده است. تا حدود یک دهه قبل 70 درصد آب شرب تهران از سدها و 30 درصد از سفره‌های زیرزمینی تامین می‌شد، اما اکنون این نسبت برعکس شده و 30 درصد از سدها و 70 درصد از منابع زیرزمینی تامین می‌شود. این برداشت بی‌رویه باعث آسیب به آبخوان‌ها و افزایش فرونشست زمین در مناطق مختلف استان شده است.
تهران تنها استانی است که 42 درصد از منابع تولیدی آب این استان صرف آب شرب می‌شود، در حالی که این عدد در سایر استان‌ها هشت درصد بوده و دلیل اصلی هم تراکم بالای جمعیتی استان است.
در کنار این موضوع، 63 درصد از شهروندان تهرانی (حدود 250 لیتر در روز) یعنی تا 2 برابر الگوی مصرف آب دارند. در بلندمدت مطالعات لازم برای انتقال آب از خارج استان انجام شده و پروژه‌ها در دستور کار قرار دارد. در میان‌مدت، پروژه‌های انتقال آب که سال‌ها پیش آغاز شده بودند با دستور رییس‌جمهور به صورت سه شیفته پیگیری می‌شود و در کوتاه‌مدت هم بر مشارکت مردم و آموزش مصرف بهینه تمرکز شده و در همین راستا از رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، خبرگزاری‌ها و صداوسیما برای افزایش آگاهی مردم استفاده می‌شود.
دلایل ناترازی برق متعدد است که به کاهش بارندگی و خروج نیروگاه‌های برق‌آبی از مدار، نیاز به نوسازی نیروگاه‌ها و افزایش مصرف ناشی از افزایش زودهنگام دما بستگی دارد، هر درجه افزایش دما، 150 مگاوات افزایش بار مصرف برق در تهران ایجاد می‌کند.
مدیریت ناترازی برق از طریق کمیته‌ای به ریاست وزیر کشور دنبال می‌شود و تمرکز ما بر صرفه‌جویی، مدیریت مشترکان پرمصرف و استفاده از ظرفیت‌های قانونی برای عبور از پیک تابستان است.
یکی از سیاست‌های جدی دولت چهاردهم استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی است.
استان تهران با بیش از 300 روز آفتابی، ظرفیت بالایی برای احداث نیروگاه خورشیدی دارد.
سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای 2 هزار مگاواتی با ساتبا امضا شد و تاکنون 800 مگاوات از این ظرفیت با مشارکت صنایع و شهرک‌های صنعتی عملیاتی شده است.
مذاکرات با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای احداث پنج هزار مگاوات دیگر نیز در دست انجام است.
اجرای برنامه توسعه‌ای میان‌مدت برای هر شهرستان
ایرنا: یکی از محورهای مورد توجه مدیریت استان در ماه‌های گذشته، سفرهای شهرستانی و بررسی میدانی مسائل استان بوده، هدف و نتیجه این سفرها چه بوده است؟
معتمدیان: در این مدت توفیق حضور در 10 شهرستان استان تهران را داشته‌ایم، این سفرها بدون مقدمه انجام نمی‌شود، بلکه تیم‌های کارشناسی و مدیریتی از ستاد استانداری به شهرستان اعزام می‌شوند، نظام مسایل را احصا می‌کنند و در جلسات تخصصی، مدل توسعه‌ای برای هر منطقه تدوین می‌شود.
در نهایت شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان با محوریت همان شهرستان و با حضور مسوولان محلی، نمایندگان مجلس و مدیران کل استان برگزار می‌شود، خروجی آن یک برنامه توسعه‌ای میان‌مدت برای شهرستان است که بر مبنای اولویت‌های محلی ابلاغ خواهد شد تا تمام دستگاه‌ها ملزم به اجرای آن شوند.
تاکنون در 10 شهرستان استان به صورت میدانی حضور یافته‌ایم. قبل از هر سفر تیم‌های مدیریتی و کارشناسی برای احصای نظام مسایل شهرستان به منطقه اعزام می‌شوند.
سپس با همکاری دستگاه‌های استانی، برنامه توسعه شهرستان طراحی شده و در جلسه شورای برنامه ریزی استان با حضور نمایندگان، مسوولان محلی و مقامات ملی تصویب می‌شود، این ریل‌گذاری توسعه، مبنای عملکرد دستگاه‌های اجرایی در سطح شهرستان و استان قرار می‌گیرد.
دستاوردهای سفر رییس جمهوری برای توسعه استان
ایرنا: در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهور به تهران، چه دستاوردهایی برای توسعه استان حاصل شد؟
معتمدیان: در ماه مبارک رمضان، رییس جمهور و شماری از وزرا از 13 شهرستان استان بازدید کردند در این بازدیدها شناخت دقیق‌تری از ظرفیت‌ها و چالش‌های شهرستان‌ها حاصل شد، در پایان این سفرها، جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان با حضور رئیس‌جمهور و وزرا در محل استانداری تهران برگزار شد.
شهرستان‌های ری و شمیرانات و همچنین شهر تهران هنوز میزبان سفر ریاست جمهوری نشده‌اند که در برنامه‌های آینده دولت قرار دارد.
نتیجه این جلسات تصویب 70 هزار میلیارد تومان اعتبار برای توسعه استان بود، 35 هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات بانکی برای واحدهای اقتصادی و 35 هزار میلیارد تومان برای پروژه‌های عمرانی از جمله راه‌ها، تصفیه‌خانه‌ها، مدارس، مراکز بهداشتی، مدیریت شهری و زیرساخت‌های روستایی اختصاص یافت.
اتمام پروژه های عمرانی نیمه تمام
ایرنا: پروژه‌های عمرانی استان به چه شیوه‌ای دنبال می‌شود و اولویت در این زمینه چیست؟
معتمدیان: مهمترین اولویت در حوزه عمرانی، اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام است، بسیاری از این پروژه‌ها در حوزه آموزش، سلامت و زیرساخت‌های شهری باقی مانده است و با این اعتبارات تلاش برای به سرانجام رساندن آنها انجام می‌شود.
آلودگی هوا اولویت اصلی استان
ایرنا: در حوزه آلودگی هوا و حمل‌ونقل عمومی که از دغدغه‌های جدی مردم تهران است، چه برنامه‌ای در دستور کار است؟
معتمدیان: حمل ونقل عمومی در حوزه مسئولیت شهرداری تهران است، اما دولت و وزارت کشور از آن حمایت و نظارت می‌کنند. اما موضوع آلودگی هوا یکی از اولویت‌های اساسی در استان است.
قانون هوای پاک در سال 96 تصویب شده اما هنوز به طور کامل اجرایی نشده و شاخص‌های آلایندگی در برخی سال‌ها حتی افزایش یافته است، برای پیگیری این موضوع، کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا به ریاست معاون اجرایی رییس‌جمهور فعال شده و جلسات منظم تشکیل شده است.
یکی از تصمیمات مهم این کارگروه، اجرای طرح پایلوت ساماندهی موتورسیکلت‌ها با محوریت استانداری تهران است، به‌زودی جزییات نحوه اجرای این طرح به اطلاع مردم خواهد رسید. آلودگی بالای این وسایل نقلیه و تعداد بالای آنها در شهر، نیازمند اقدام فوری و قاطع است.
ساماندهی اتباع بر اساس تدوین اطلس اسکان و اشتغال
ایرنا: با توجه به وضعیت جمعیتی استان تهران و حضور اتباع خارجی، تدابیر مدیریت استان برای ساماندهی مهاجران غیرمجاز در چند ماه گذشته چه بوده و چه برنامه‌هایی برای آینده دارید؟
معتمدیان: سیاست‌های ما در این زمینه بر اساس سیاست‌های کلان دولت و وزارت کشور به‌عنوان متولی ساماندهی اتباع خارجی تنظیم شده است، از سال گذشته دو محور اساسی را دنبال کرده‌ایم؛ محور نخست، ساماندهی اتباع مجاز است که شامل تدوین اطلس اسکان و اشتغال در استان تهران می‌شود.
اگر مهاجری به صورت رسمی در استان اقامت دارد، باید اقامت و اشتغال وی بر اساس نیازهایی باشد که از سوی ما احصا شده است. تعیین اولویت‌های اشتغال و اسکان در دست تدوین است و با همکاری وزارت کشور و وزارت کار به‌زودی نهایی خواهد شد.
دومین محور ما طرد اتباع و مهاجران غیرقانونی است، این افراد یا به صورت قاچاق وارد کشور شده‌اند یا با ویزای قانونی وارد شده و پس از پایان اعتبار، اقامت غیرقانونی یافته‌اند.
ما دو رویکرد را دنبال می‌کنیم، نخست، بازگشت داوطلبانه از طریق طرح «خودمعرفی» و اردوگاه‌هایی که در اختیار داریم. دوم، برخورد قانونی با کسانی که تمایلی به همکاری ندارند، این افراد از سوی پلیس و با همکاری دیگر دستگاه‌ها شناسایی شده و طبق قانون، به کشورهای خود بازگردانده می‌شوند.
سال گذشته حدود 300 هزار نفر از مهاجران غیرمجاز در کشور شناسایی و بازگردانده شدند امسال نیز از ابتدای سال با جدیت، شناسایی و طرد این افراد در دستور کار قرار دارد. جمعیت مهاجران غیرمجاز کشور حدود 2 میلیون نفر برآورد می‌شود که از این میان نزدیک به 800 هزار نفر در استان تهران هستند.
17 خرداد ماه جاری آخرین مهلت قانونی برای تعیین تکلیف این افراد بود و پس از آن حضور آنها غیرقانونی تلقی می‌شود و در صورت مشاهده، دستگیر و به کشورشان بازگردانده خواهند شد.
ایرنا: آیا با کارگاه‌هایی که از اتباع غیرمجاز استفاده می‌کنند، برخورد می‌شود؟
معتمدیان: قانون در این زمینه به طور کامل شفاف است، اطلس مهاجرتی که تدوین می‌شود باید بومی‌سازی شده و در سطح استان اجرایی شود. بر اساس ظرفیت‌های قانونی با کارفرمایانی که اقدام به بکارگیری مهاجران غیرمجاز می‌کنند برخورد می‌شود.
هم جریمه نقدی و هم مجازات حبس برای آنها در نظر گرفته شده است. بنابراین نه تنها با مهاجران غیرمجاز، بلکه با افراد یا مجموعه‌هایی که به هر دلیلی با این روند همکاری داشته باشند نیز برخورد خواهد شد.
وضعیت سرانه‌های آموزشی، سرمایه‌گذاری و سفرهای شهرستانی
ایرنا: یکی از چالش‌های مهم استان تهران کمبود فضای آموزشی است، چه برنامه‌ای برای جبران کمبود کلاس‌های درس در استان در دستور کار دارید؟
معتمدیان: بر اساس برآوردهای انجام شده، استان تهران به بیش از 13 هزار کلاس درس جدید نیاز دارد، با توجه به رویکرد جدی دولت سیزدهم و تاکید شخص رئیس‌جمهور، ما نیز در سطح استان ورود جدی داشتیم.
در گام اول، نیازها را احصا کردیم و با اولویت‌بندی شهرستان‌هایی که کمترین سرانه آموزشی را دارند، نقشه راه اجرایی تدوین شد. به‌طور نمونه در چند شهرستان عملیات اجرایی احداث مدارس آغاز شده است. از ظرفیت‌های مختلفی از جمله منابع دولتی با حمایت وزیر آموزش و پرورش، افزایش قابل توجه اعتبارات استانی در سال گذشته و سال جاری و نیز ظرفیت خیرین و مسوولیت‌های اجتماعی استفاده شده است.
استان تهران به‌عنوان قطب صنعتی و اقتصادی کشور، ظرفیت مهمی در بخش مسوولیت اجتماعی دارد، 29 درصد تولید ناخالص داخلی کشور متعلق به تهران است و بسیاری از واحدهای اقتصادی بزرگ در این استان فعالیت می‌کنند. همکاری مناسبی میان دستگاه‌های اجرایی، خیران، شهرداری‌ها و بخش خصوصی برای ساخت مدارس شکل گرفته و امیدواریم تا پایان دولت بخش عمده‌ای از کمبود سرانه آموزشی رفع شود.
سرمایه‌گذاری در تهران متفاوت از سایر استان‌ها
ایرنا: با توجه به ظرفیت اقتصادی استان تهران، چه سیاست‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی دارید؟
معتمدیان: نوع سرمایه‌گذاری در تهران متفاوت از سایر استان‌هاست، تهران دومین استان کم مساحت کشور است و تراکم بالای واحدهای صنعتی در آن وجود دارد برخلاف بسیاری از استان‌ها که رشد اقتصادی آنها با رکود مواجه بوده، تهران در 10 سال گذشته رشد اقتصادی بالایی داشته است، اما این رشد بیشتر از محل افزایش بهره‌وری بوده نه سرمایه‌گذاری جدید.
ما در تلاش هستیم نرخ بهره‌وری را در واحدهای موجود بالا ببریم. بخش زیادی از واحدهای صنعتی تهران در خارج از شهرک‌های صنعتی و تحت عنوان «لکه‌های صنعتی» احداث شده که اکنون در حال ساماندهی و نوسازی است.
با توجه به محدودیت شعاع 120 کیلومتری، سرمایه‌گذاری جدید باید خارج از این محدوده صورت گیرد مگر در حوزه‌هایی مانند چرخه ارزش موادغذایی یا شرکت‌های دانش‌بنیان. اکنون بیش از 52 درصد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در تهران مستقر است و 70 درصد نخبگان کشور در این استان زندگی می‌کنند، این پشتوانه علمی، تهران را به پیشران حوزه دانش‌بنیان و توسعه اقتصادی تبدیل کرده است.
بازدیدهای میدانی از واحدهای صنعتی در حمایت از تولید
ایرنا: چه اقداماتی برای حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری در دستور کار قرار دارد؟
معتمدیان: دو برنامه مهم با جدیت دنبال می‌شود نخست بازدیدهای میدانی از واحدهای تولیدی استان تحت عنوان یکشنبه‌های حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری است در این بازدیدها تیم‌های کارشناسی ما از قبل مشکلات واحدهای اقتصادی را احصا می‌کنند و جلسه ستاد تسهیل ورفع موانع تولید در محل همان واحد برگزار می‌شود.
مشکلات عمده در حوزه تامین تسهیلات، سرمایه در گردش، بدهی‌های مالیاتی و مسائل مربوط به بیمه است، در همان جلسه تصمیمات لازم اتخاذ و ابلاغ می‌شود تا فرایند حل مشکل تسریع شود.
ساماندهی موتورسیکلت‌سواران در استان تهران
ایرنا: در جلسات اخیر کارگروه کاهش آلودگی هوا مرتبط با تهران، چه موضوعاتی مطرح شد و چه تصمیماتی اتخاذ شد؟
معتمدیان: سه تا چهار جلسه در سطح ملی با محور مسائل استان تهران برگزار شد در این جلسات ضمن طرح موضوعات مهم، تصمیمات خوبی نیز اتخاذ شد. یکی از مصوبات مهم این جلسات اجرای پایلوت ساماندهی موتورسیکلت‌ها بود.
با توجه به تعداد بالای موتورسیکلت‌ها در تهران، مصرف سوخت بالای آنها، میزان بالای آلایندگی و سایر مشکلات، این موضوع به عنوان یک اولویت در دستور کار قرار گرفت. طرحی با محوریت استانداری تهران و با همکاری دستگاه‌های مرتبط اجرایی خواهد شد، جزییات نحوه اجرای آن در حال نهایی شدن است و به‌زودی به اطلاع مردم استان خواهیم رساند.