آریا بانو - ایسنا /بر اساس یک نظرسنجی، دانشمندان احساس می‌کنند فشار برای انتشار مقالات افزایش یافته، اما زمان و منابع موجود برای انجام پژوهش‌های لازم کمتر شده است.
شرکت Elsevier افراد را از 113 کشور بین ماه‌های اوت تا سپتامبر مورد بررسی قرار داده تا دیدگاه پژوهشگران نسبت به چشم‌انداز در حال تغییر تحقیقات را ارزیابی کند. حدود 68 درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند فشار برای انتشار پژوهش‌هایشان نسبت به دو تا سه سال گذشته بیشتر شده و تنها 45 درصد موافق بودند که زمان کافی برای پژوهش دارند.
بازار ![]()
نگرانی دیگر عدم اطمینان درباره تأمین بودجه است. فقط 33 درصد از پاسخ‌دهندگان انتظار داشتند بودجه در زمینه کاری‌شان طی دو تا سه سال آینده افزایش یابد. این نسبت در آمریکای شمالی به تنها 11 درصد کاهش یافته است که منعکس‌کننده کاهش بی‌سابقه بودجه تحقیقات در ایالات متحده در سال جاری است.
کلودیا سوئموتو، پژوهشگر سالمندی در دانشکده پزشکی دانشگاه سائوپائولو در برزیل، می‌گوید: به عنوان پژوهشگری در برزیل، کاملا با یافته‌های این نظرسنجی همذات‌پنداری می‌کنم، به ویژه فشار فزاینده برای انتشار مقالات با وجود زمان و منابع محدود.
وی افزود: تقاضا برای تولید علمی در سال‌های اخیر واقعا افزایش یافته، اما فرصت‌های تامین بودجه و دسترسی به نیروی انسانی واجد شرایط در برزیل و سایر کشورهای با درآمد پایین و متوسط محدود باقی مانده است.
سوئموتو می‌گوید این عدم تعادل بین تقاضای بالا و منابع محدود اغلب پژوهشگران را مجبور می‌کند با منابع کمتر کار بیشتری انجام دهند که می‌تواند بر کیفیت و نوآوری تحقیقات تاثیر بگذارد. نظرات پژوهشگران در بخشی از نظرسنجی نشان می‌دهد که کمبود زمان به عواملی مانند افزایش وظایف اداری و آموزشی و تلاش برای شناسایی و تامین بودجه مربوط می‌شود.
به همین دلیل، برخی پژوهشگران از اینکه 45 درصد از دانشمندان احساس می‌کنند زمان کافی برای انجام کارهایشان دارند، شگفت‌زده می‌شوند. آناستازیا بورشفسکی، مهندس در دانشگاه خرونینگن هلند، می‌گوید: از اینکه 45 درصد از دانشمندان احساس می‌کنند زمان کافی برای پژوهش دارند، شگفت‌زده‌ام. من کسی را نمی‌شناسم که چنین احساسی داشته باشد.
کدام پژوهشگران قصد مهاجرت دارند؟
نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که نزدیک به 30 درصد از پاسخ‌دهندگان قصد دارند طی دو سال آینده برای پیشرفت شغلی به کشور دیگری مهاجرت کنند.
جاکو وان لون، ستاره‌شناس در دانشگاه کیل انگلستان، می‌گوید: دانشمندان به دلیل پویایی بازار کار، عادت به جابجایی بین کشورها دارند، اما اکنون سیاست هم تاثیر قوی دارد.
حدود 40 درصد از پژوهشگران ایالات متحده احتمالا مهاجرت را در نظر دارند که این نشان از افزایش 16 درصدی نسبت به نظرسنجی مشابه در 2022 دارد، در حالی که تنها 13 درصد از پژوهشگران چین چنین قصدی دارند که نشان از کاهش 22 درصدی نسبت به سال 2022 دارد. چین شرایط را برای ماندن دانشمندان چینی جذاب‌تر کرده، در حالی که دولت آمریکا رفتار بی‌سابقه خصمانه‌ای نسبت به دانشمندان داشته، به ویژه در موضوعاتی که نظر دولت متفاوت است و در دسته تنوع و شمول قرار دارد. وان لون افزود: پس از نظر من، آمار تمایل به مهاجرت شگفت‌آور نیست.
نسبت بالای پژوهشگران آمریکایی که قصد مهاجرت دارند، داده‌های نظرسنجی نیچر در ماه مارس را تایید می‌کند که نشان داد 75 درصد از 1600 دانشمند آمریکایی پس از انتخاب رئیس‌جمهور دونالد ترامپ به فکر مهاجرت به خارج بودند و بسیاری به دنبال فرصت‌های شغلی در اروپا و کانادا بودند.
در نظرسنجی، بزرگترین انگیزه‌های افراد برای مهاجرت شامل تعادل بهتر بین کار و زندگی، بودجه بیشتر و آزادی بیشتر برای پیگیری علایق پژوهشی ذکر شده است. کانادا، آلمان و ایالات متحده به عنوان برترین انتخاب‌ها در سطح جهانی معرفی شده‌اند.
استفاده از هوش مصنوعی در پژوهش
بخش عمده‌ای از نظرسنجی Elsevier بر استفاده روزافزون از ابزارهای هوش مصنوعی در علم متمرکز بود. حدود 58 درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند، در حالی که این نسبت در 2024 برابر 37 درصد بود. با این حال، تنها 32 درصد از افراد معتقدند مؤسسه‌شان حکمرانی خوبی بر هوش مصنوعی دارد و فقط 27 درصد می‌گویند آموزش کافی برای استفاده از هوش مصنوعی دیده‌اند.
حدود 58 درصد از پژوهشگران معتقدند ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند در زمان صرفه‌جویی کنند، چه در یافتن و خلاصه کردن پژوهش‌ها، انجام مرور مقالات، تحلیل داده‌های پژوهشی یا کمک به تهیه پیش‌نویس طرح‌ها و مقالات علمی.
سوئموتو می‌گوید: در حالی که ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند تحلیل داده‌ها، نوشتن و ایده‌پردازی را به‌طور قابل توجهی سرعت دهند، از نظر من هنوز از نظر منبع و کیفیت اطلاعاتی که ارائه می‌دهند، قابل اعتماد نیستند. هوش مصنوعی می‌تواند تحول‌آفرین باشد، اما تنها وقتی که به‌صورت انتقادی و مسئولانه استفاده شود و در دست پژوهشگران باتجربه‌ای باشد که بتوانند نتایج را ارزیابی و تفسیر کنند.