آریا بانو - مجله دلگرم / جنگل الیت، منطقه ای بکر و کمتر شناخته شده در استان مازندران، اخیراً به دلیل آتش سوزی گسترده در کانون توجه قرار گرفته است. در این گزارش به معرفی موقعیت جغرافیایی، قدمت میلیون ساله و آخرین وضعیت آن پس از حادثه آتش سوزی می پردازیم.
جنگل الیت کجاست؟ وضعیت الیت در این روزها چگونه است؟
اگر در روزهای اخیر شبکه های اجتماعی یا خبرگزاری ها را دنبال کرده باشید، حتماً نام «جنگل الیت» را زیاد شنیده اید. بسیاری می پرسند جنگل الیت کجاست و چرا این منطقه ناگهان تبدیل به یکی از داغ ترین موضوعات خبری و محیط زیستی شده است. جنگل الیت یکی از مناطق کمتر شناخته شده اما فوق العاده زیبا در استان مازندران است که به دلیل طبیعت خاص، مناظر کوهستانی و پوشش جنگلی متراکم همیشه مقصدی محبوب برای طبیعت گردان بوده. اما آتش سوزی اخیر باعث شد این جنگل بکر بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد.
الیت کجاست؟
بازار
اگرچه الیت در محدوده مرزن آباد چالوس قرار دارد، اما از نظر پوشش گیاهی و قدمت، بخشی از همان نوار جنگل های هیرکانی است که از گلستان تا گیلان امتداد دارند. به همین دلیل بسیاری از گردشگران، جنگل الیت را از نظر زیبایی با جنگل های هیرکانی رامسر مقایسه می کنند، هرچند از نظر جغرافیایی، این دو دقیقاً در یک محدوده نیستند.
یکی از ویژگی های مهم جنگل الیت، شیب تند، مسیرهای صخره ای و پوشش گیاهی متراکم آن است. همین ساختار طبیعی باعث شده که هم جذابیت زیادی برای گردشگران داشته باشد و هم هنگام وقوع آتش سوزی، عملیات اطفا دشوار شود.
جنگل الیت که در روزهای گذشته درگیر آتش سوزی بود، اکنون طبق گزارش های رسمی تا حد زیادی تحت کنترل قرار گرفته است. تیم های اطفای حریق اعلام کرده اند که شعله های اصلی مهار شده و آتش سوزی گسترده متوقف شده است. با وجود این که حریق اصلی خاموش شده، هنوز بخش هایی از زمین دچار کُنده سوزی است و نیروهای حفاظت منابع طبیعی در حال انجام عملیات لکه گیری و پایش هستند تا از بروز شعله های پنهان جلوگیری شود. این مرحله معمولاً چند روز طول می کشد و اهمیت زیادی برای جلوگیری از گسترش دوباره آتش دارد.
براساس برآوردهای اولیه، مساحت آسیب دیده حدود هشت تا ده هکتار گزارش شده است، البته این مقدار در مقایسه با وسعت کل جنگل الیت بسیار محدود است و خوشبختانه بخش عمده ای از جنگل همچنان سالم باقی مانده است. نیروهای محلی، یگان حفاظت محیط زیست و داوطلبان طبیعت دوست طی روزهای اخیر در محل حضور داشته اند تا روند کنترل آتش و بررسی وضعیت پوشش گیاهی را سرعت ببخشند. ارزیابی های فعلی نشان می دهد که شرایط منطقه به سمت ثبات پیش می رود اما بازگشت کامل جنگل به وضعیت قبل از آتش سوزی نیازمند زمان و مراقبت مداوم است.
در حال حاضر دسترسی به برخی قسمت ها امکان پذیر است اما توصیه می شود گردشگران قبل از سفر به جنگل الیت، آخرین اطلاعیه های محیط زیست و منابع طبیعی را بررسی کنند. همچنین رعایت اصول مهمی مانند اجتناب از روشن کردن آتش، دقت در خاموش کردن زغال و سیگار، و جمع آوری زباله اهمیت بیشتری نسبت به همیشه دارد، زیرا پوشش گیاهی هنوز در حالت حساس پس از حادثه قرار دارد.
جنگل الیت یکی از ارزشمندترین بخش های جنگل های هیرکانی است و حادثه اخیر یادآور شد که حفاظت از چنین مناطقی تنها با همکاری مسئولان، گردشگران و مردم محلی امکان پذیر است. با مدیریت مناسب و رفتار مسئولانه می توان امیدوار بود که این جنگل بکر دوباره به شرایط طبیعی خود بازگردد و همچنان مقصدی محبوب برای طبیعت دوستان باقی بماند.
جزئیات آتش سوزی اخیر جنگل الیت
طبق گزارش های منتشرشده، آتش سوزی از چند نقطه آغاز شد و به سرعت در لایه های خشک زیرین جنگل گسترش یافت. نیروهای امدادی در چند روز گذشته در تلاش برای مهار آن بوده اند. عملیات اطفا هم به صورت زمینی و هم هوایی انجام شده و ده ها نیروی متخصص به همراه داوطلبان محلی در این اقدامات مشارکت داشته اند.
یکی از چالش های این حریق، ماهیت پنهان آتش در بخش های عمیق خاک و زیر شاخه های پوسیده بود. این نوع از آتش سوزی معمولاً خطرناک تر است، زیرا حتی وقتی شعله ظاهری خاموش می شود، گرمای زیرین ممکن است دوباره به شعله تبدیل شود. به همین دلیل عملیات لکه گیری و پایش مداوم ادامه دارد.
چه میزان از جنگل آسیب دیده است؟
براساس گزارش ها چندین هکتار از جنگل آسیب دیده اند. با اینکه بخش قابل توجهی از منطقه دست نخورده باقی مانده، اما همین مقدار خسارت هم اهمیت حفاظت از این جنگل ارزشمند را یادآوری می کند. در چنین شرایطی، نقش گردشگران بسیار کلیدی است؛ زیرا بخش زیادی از آتش سوزی های جنگلی به دلیل سهل انگاری انسانی رخ می دهد.
آیا بازدید از جنگل الیت هنوز امکان پذیر است؟
در حال حاضر بهتر است علاقه مندان سفر به این منطقه، آخرین خبرها و هشدارهای سازمان منابع طبیعی را بررسی کنند. اگرچه بخش عمده ای از آتش سوزی کنترل شده، اما برخی مسیرها ممکن است محدودیت موقت داشته باشند.
اما به طور کلی، پس از پایان کامل عملیات، بازدید از الیت بار دیگر ممکن خواهد بود و طبیعت در مدت زمانی نه چندان طولانی بخشی از زیبایی خود را بازسازی می کند.
قدمت جنگل های الیت
وقتی پرسیده می شود جنگل الیت کجاست بسیاری نمی دانند که این منطقه تنها یک مقصد گردشگری معمولی نیست، بلکه بخشی از جنگل هایی است که قدمتی میلیون ساله دارند. قدمت جنگل های الیت به دوره هایی بازمی گردد که زمین هنوز شکل امروزی خود را نداشت و اقلیم شمال ایران در حال تغییر بود. این جنگل ها در واقع بخشی از مجموعه ارزشمند جنگل های هیرکانی هستند؛ جنگل هایی که به عنوان یکی از قدیمی ترین زیست بوم های جهان شناخته می شوند و سابقه آن ها به بیش از ۳۰ تا ۵۰ میلیون سال پیش نسبت داده شده است.
همین قدمت بالا باعث شده جنگل الیت نه تنها از نظر زیبایی طبیعی، بلکه از نظر علمی و اکولوژیک نیز اهمیت بسیار زیادی داشته باشد. تنوع گونه های گیاهی و جانوری این منطقه نتیجه همین تاریخ طولانی است؛ پوششی از درختان پهن برگ، گونه های مقاوم در برابر رطوبت و گیاهانی که به شکل کم نظیری در این منطقه باقی مانده اند. امروزه پژوهشگران معتقدند که چنین جنگل هایی نمونه ای زنده از دوران های بسیار کهن زمین هستند و حفاظت از آن ها اهمیت جهانی دارد. بنابراین جنگل الیت فقط یک مقصد آرام و سرسبز نیست، بلکه بخشی از میراث طبیعی میلیون ساله ای است که باید با دقت از آن مراقبت شود