بزرگنمايي:

آریا بانو - سیناپرس / بی اشتهایی و کاهش شدید وزن یکی از بزرگترین مشکلات بیماران مبتلا به بدخیمی‌های پیشرفته است. در برخی بیماری‌های مزمن زمینه‌ای مانند سرطان، ایدز، آرتریت روماتوئید و ... یک سندرم پیچیده به نام «کاشکسی» (cachexia) ایجاد می‌شود که طی آن به دلیل یک پاسخ التهابی، بی‌اشتهایی یا کاهش مصرف مواد مغذی، همراه با خستگی و کاهش قدرت عضلانی اتفاق می‌افتد.
این سندرم می‌تواند اثرات مهمی در درمان، کیفیت زندگی و درصد بقای بیماران مبتلا به سرطان داشته باشد. مدیریت بی‌اشتهایی و ضعف ناشی از سرطان بسیار مهم است و روش‌های درمانی بسیاری برای مدیریت این مشکل پیشنهاد شده است، ولی تنها تعداد کمی از داروها برای حل آن استفاده می‌شود.
در برخی مطالعات، داروهای گیاهی نتایج امیدوارکننده‌ای داشته‌اند. به عنوان مثال در برخی مطالعات حیوانی، تاثیرات ضد التهابی گیاهان شنبلیله و کاسنی منتشر شده است. با توجه به این تاثیرات، از نظر تئوری ممکن است این مکانیسم‌های ضد التهابی در پیشگیری و مدیریت بی‌اشتهایی ناشی از سرطان موثر باشند.
بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه، اثربخشی ترکیب گیاهی حاوی شنبلیله، رازیه و کاسنی را در کنار داروی «مجسترول استات» بررسی کردند. داروی مجسترول استات؛ داروی استاندارد توصیه‌شده برای درمان بی‌اشتهایی ناشی از سرطان است.
این مطالعه، یک کارآزمایی تصادفی دو سوکور بود که بر روی 47 بیمار بالغ دارای بدخیمی پیشرفته انجام شد. این بیماران در طی دو ماه دچار بی‌اشتهایی و کاهش وزن شده و به بیمارستان مراجعه کرده بودند. بی‌اشتهایی این بیماران با دوزهای بالای داروی مجسترول استات مدیریت می‌شد. برای بررسی تاثیر این ترکیب گیاهی، بیماران به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول یک قرص خوراکی از ترکیب سه گیاه شنبلیله، رازیانه و کاسنی را سه بار در روز به مدت دو ماه مصرف می‌کردند. گروه دوم نیز در همین مدت قرص دارونما را دریافت می‌کردند. در مدت مطالعه تغییرات وزنی، شاخص‌های بدنی و معیارهای کیفیت زندگی این بیماران، پیگیری و مورد بررسی قرار گرفت.
در این کارآزمایی بالینی؛ بیمارانی که از این ترکیب گیاهی استفاده کرده بودند، میانگین افزایش وزن 1.5 کیلوگرمی را تجربه کردند؛ در حالی که بیماران گروه دارونما میانگین کاهش وزن 0.6 کیلوگرمی داشتند. همچنین شاخص‌های تن‌سنجی بیماران نیز به طور قابل توجهی بهبود یافت. معیارهای دیگر نیز مانند کیفیت زندگی و ... نیز در گروهی که از این ترکیب گیاهی استفاده کرده بودند، به طور قابل توجهی نسبت به گروه دارونما بهبود یافت.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که تجویز ترکیب گیاهی حاوی شنبلیله، رازیانه و کاسنی، تاثیرات مفید قابل توجهی در افزایش وزن، بهبود اشتها و کیفیت زندگی بیماران دچار کاشکسی و بی‌اشتهایی ناشی از سرطان ایجاد می‌کند. همچنین مشخص شد که این ترکیب گیاهی پس از هشت هفته پیگیری هیچ گونه سمیت و یا عارضه قابل توجهی نداشته است.
پژوهشگران این مطالعه، با توجه به نتایح به دست‌آمده می‌گویند که به نظر می‌رسد ترکیب گیاهی شنبلیله، رازیانه، کاسنی می‌تواند به عنوان یک درمان کمکی برای بیماران مبتلا به کاشکسی و بی‌اشتهایی ناشی از سرطان مؤثر باشد؛ ولی با این وجود، مطالعات بیشتر با حجم نمونه بزرگ‌تر و دوره‌های پیگیری طولانی‌تر، ضروری است.
در انجام این تحقیق امیررضا فامیل دردشتی، علی حاجی غلامی، شیرین‌السادات بدری، افسانه یکدانه و آزاده مقدس؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «تاثیر ترکیب گیاهی شنبلیله، رازیانه و کاسنی در درمان بی اشتهایی/کاشکسی ناشی از سرطان: یک مطالعه شبه‌تجربی» در مجله بین‌المللی مدیریت سرطان؛ زیر نظر مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده است.