آریا بانو - بیماری اوتیسم یا درخودماندگی، یک اختلال رشدی است که بر روی روابط اجتماعی فرد تاثیر میگذارد. این بیماری با علائمی همچون رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی، رفتارهای تکراری و گفتار و ارتباط کلامی مختل همراه است. اوتیسم در اوایل کودکی شکل گرفته و تا بزرگسالی ادامه مییابد. اوتیسم در بزرگسالی، منجربه مشکلاتی در روابط اجتماعی فرد در مدرسه و یا در محل کار شده و موجب میشود فرد توانایی کافی برای خوب صحبت کردن و برقراری ارتباط را نداشته باشد. در این مطلب به بررسی جوانب مختلف اوتیسم در بزرگسالی خواهیم پرداخت.
اوتیسم در بزرگسالی
در گذشته محققان بر این باور بودند که اوتیسم یک بیماری واحد با دامنه وسیعی از علل و علائم است. با اینکه امروزه، عوامل ژنتیکی را یکی از علل اساسی بیماری اوتیسم میدانند، ولی باید گفت که دلیل ابتلا به بیماری اوتیسم هنوز به طور قطع شناخته نشده است. تحقیقات بر روی
کودکان اوتیسم نشان میدهد که تأثیر اوتیسم در
کودکان نظیر اختلال در برقراری روابط اجتماعی و مهارتهای ارتباطی این
کودکان تا دورههای بزرگسالی باقی خواهد ماند و این امکان وجود دارد که روانپزشکان حوزه بزرگسالان با شماری از بیماران مبتلا به اوتیسم تشخیص داده نشده، رو به رو شوند. علاوه بر این، در سنین
نوجوانی و بزرگسالی بیماران اوتیسم نشانهها و اختلالات روانپزشکی بیشتری مشاهده شده است و احتمال آن بیشتر است که این افراد به عنوان افراد وسواسی، منزوی، اسکیزوفرن، عقب مانده ذهنی یا افراد با آسیب مغزی محسوب شوند.
تشخیص اوتیسم در بزرگسالی
بیماری اوتیسم در
کودکان به سادگی تشخیص داده میشود. این اختلال معمولاً زمانی تشخیص داده میشود که والدین نگران ناشنوایی کودک میشوند؛ کودک هنوز صحبت نمیکند، به آغوش والدین یا دیگران نمیرود و از واکنش عاطفی به دیگران خودداری میکند. از طرفی تحقیقات نشان میدهند که اثر این بیماری در اجتماعی شدن و گسترش مهارتهای ارتباطی تا زمان بزرگسالی
کودکان نیز باقی خواهد ماند. علاوه بر این، شمار زیادی از این
کودکان در دوره
نوجوانی و بزرگسالی به علائم و اختلالات روانپزشکی دیگری نیز مبتلا میشوند.
اما تشخیص اختلال اوتیسم در بزرگسالی بسیار دشوارتر از سنین کودکی است و غالباً برای تشخیص آن، سه مورد؛ ارتباطات اجتماعی، هوش اجتماعی و تفکر و استدلال این افراد مورد ارزیابی قرار میگیرد. در مجموع بزرگسالان مبتلا به بیماری اوتیسم دارای ویژگیهای خاصی هستند که با مشاهده این ویژگیها در افراد، اوتیسم در آنها تشخیص داده میشود. در قسمتهای بعدی به تعدادی از این علائم اشاره خواهد شد.
روش نوین تشخیص
تعدادی از محققان دانشگاه کینگ لندن، اسکن مغزی سریعی را ارائه دادهاند که قادر است با 90 درصد دقت، اوتیسم در بزرگسالی را در زمانی حدود 15 دقیقه تشخیص دهد. دانشمندان دانشگاه کینگ از اسکن ام آ ر آی برای تصویر برداری از ماده خاکستری مغز بهره بردهاند و سپس از یک روش تصویر برداری مجزا جهت تبدیل این تصاویر اسکن شده به تصاویر سه بعدی استفاده میکنند تا الگوریتمهای رایانهای ساختار، شکل و ضخامت این ماده را مورد بررسی قرار دهند. این اندازه گیریهای پیچیده با بهره گیری از رایانه میتواند به سرعت نشانگرهای زیست شناختی را برای بررسی اینکه آیا فردی اختلال طیف اوتیسم دارد یا خیر نشان دهد. به بیان این محققان این دستاورد مهمی در علم است که دانشمندان امیدوار هستند در آینده به غربالگری برای اوتیسم در
کودکان منجر شود.
علائم و نشانههای اوتیسم در بزرگسالی
اوتیسم در بزرگسالی با علائم و نشانههایی در فرد همراه است که در زیر تعدادی از این نشانهها را مورد بررسی قرار میدهیم.
فرد اوتیستیک در انجام فعالیتها به صورت گروهی با مشکلات زیادی رو به رو میشود. میزان گفتگوهای این افراد با دیگران بسیار کم و کوتاه است. در درک کردن و تحلیل کنایهها با مشکل رو به رو هستند. در پردازشهای حسی و پاسخگویی مناسب به محرکهای خارجی در فرد اختلال وجود دارد. در انتخاب کردن مطلب یا موضوعی برای گفتگو در
اجتماع مشکل دارند. به صورت تقریبی 40 درصد از مبتلایان به اوتیسم، هیچ وقت حرفزدن را یاد نمیگیرند. از این رو، در
صورتی که فرد بزرگسالی نتواند به درستی حرفزدن خود را
مدیریت کند، احتمال دارد به اوتیسم مبتلا باشد. این افراد نمیتوانند به درستی با دیگران همدلی کنند و در به اشتراکگذاری احساسات خود مشکل دارند.
این افراد کلمه به کلمه صحبت میکنند. در بیان نیازهای خود با مشکل رو به رو هستند. در فهمیدن زبان بدن اشارهها و درک حالات چهره مشکل دارند. انگیزهای برای برقراری ارتباطات اجتماعی ندارند. دایرهی علایق این افراد محدود است، ولی در بعضی از زمینهها نظیر هوانوردی، مهندسی، ریشهشناسی لغات یا تاریخ اطلاعات زیادی دارند. بیماران مبتلا به اوتیسم، احتمالا دوستان زیادی نداشته باشند و به کارهای اجتماعی نمیپردازند. در
صورتی که جریان عادی و معمولی زندگی دچار ازهمگسیختگی شود دچار اضطراب شدید میشوند. درسازماندهی زندگی خود، تعیین هدف و ایجاد طرحهایی برای آینده مشکل دارند. همانطور که اشاره شد، هسته مرکزی بیماری اوتیسم، اختلال در برقراری ارتباط است که در افراد مبتلا به اوتیسم به خوبی دیده میشود. گاهی اوقات، رفتارهای خود آزاری و پرخاشگری نیز در این افراد مشاهده میشود.
آنان احتمالا به یک برنامه ثابت در هر روز پایبند هستند. بزرگسالان مبتلا به اوتیسم قادر نخواهند بود که از عادتهای روزمرهی خود دست بردارند. آنها به چیزهای آشنا علاقهمند هستند. در این بیماران حرکتهای تکراری مانند دست زدن، پریدن، پاسخهای غیر معمول به افراد، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در برابر انواع تغییرات نیز به
چشم میخورد. یکی دیگر از نشانههای اوتیسم در بزرگسالی این است که مبتلایان به این اختلال ممکن است در زمینههایی خاص به شدت برتر و آگاه باشند. این توانمندی میتواند در زمینههای مختلفی مانند ریاضی، تاریخ یا
موسیقی و غیره باشد. این افراد ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیتهای غیرعادی داشته باشند.
زندگی عاطفی و اجتماعی بزرگسالان مبتلا به اوتیسم
قابل ذکر است که میزان پایینی از بزرگسالان مبتلا به بیماری اوتیسم،
ازدواج میکنند، بچه دار میشوند و در مناطق شهری زندگی میکنند. تعداد زیادی از افرادی که با بیماران اوتیسم زندگی میکنند اذعان دارند که زندگی با افراد مبتلا به اوتیسم مانند زندگی با افراد
سالم است. امروزه دانشمندان بر این باورند که افراد اوتیستیک طول عمر طبیعی دارند.
گروهی از بیماران مبتلا به اختلال اوتیسم قادر هستند به صورت مستقل زندگی کنند، گروهی دیگر از این افراد زندگی نیمه مستقل دارند و گروهی دیگر از این بیماران قادر نیستند که مشکلات اساسی زندگی را خودشان برطرف کنند.
رابطه جنسی و زندگی
زناشویی بیماران اوتیستیک
داشتن روابط احساسی و جنسی بخش اعظمی از رشد و
سلامت انسانها محسوب میشود. تمایلات جنسی، مسئلهای فراتر از آمیزش جنسی است. تمایلات جنسی به این معناست که فرد در مورد رشد و تحول بدن خود چه احساسی دارد، چگونه احساسهای صمیمانه را درک میکند و جذب دیگران میشود یا دیگران به او جذب میشوند، چگونه درگیر یک رابطه عاطفی میشود و به آن تداوم میبخشد و در نهایت رفتارهای جنسی و صمیمانه را شکل میدهد.
بزرگسالان مبتلا به بیماری اوتیسم، گاهی ممکن است درک درست و پختهای از معیارهای جنسی نداشته باشد؛ درحالیکه این افراد مانند سایر هم سن و سالهای خود علاقهمند به برقراری رابطه جنسی با جنس مخالف هستند. مهارتهای مورد نیازی که غالباً برای برقراری رابطه احساسی مورد نیاز است، سبب میشود تا بیشتر آنها را از داشتن یک رابطهی صمیمی اجتناب کنند. آنها معمولاً در ارتباط با قوانین نانوشتهی روابط دوستانه به مشکل بر خواهند خورد. از این رو اغلب این افراد رابطه جنسی و
ازدواج را در طول زندگی خود تجربه نخواهند کرد.
باید دقت داشت که
ازدواج یک فرد مبتلا به اوتیسم با فردی
سالم یا دیگر بیمار اوتیسم امکانپذیر است ولی این
ازدواج مملو از مشکلها و تعارضهای ارتباطی و عاطفی خواهد بود. اینگونه چالشها به صورت قطعی بر عملکرد فرد در زندگی روزمره و خارج از محیط
خانواده نظیر شرایط شغلی نیز تأثیر خواهد داشت؛ به خصوص در
صورتی که یکی از زوجها
سالم و دیگری به اوتیسم مبتلا باشد. البته این موضوع تنها مربوط به زوجها نمیشود، بلکه حضور یک فرد مبتلا به اوتیسم در
خانواده به تنهایی چالشهای گوناگونی را به همراه خواهد داشت.
تاثیر اوتیسم بر روی اشتغال
گروهی از افراد بزرگسالی که مبتلا به اوتیسم هستند، قادر خواهند بود که مدارج دانشگاهی داشته و به صورت مستقل کار کنند. این افراد بسته به میزان مشکلاتشان، باید تحت نظارت دیگران (اعضای
خانواده یا مراکز مربوطه) مشغول به کار شوند. درصد کمی از بزرگسالان مبتلا به اوتیسم قادر هستند شغلهای خاص و بدون نظارت دیگران را به عهده بگیرند. این در حالی است که این افراد در انجام این مشاغل، مهارتهای کمتری در مقایسه با سایرین خواهند داشت.
سه نوع اشتغال به کار برای افراد مبتلا به اوتیسم بیان شده است:
اشتغال رقابتی (بیشترین استقلال را به بیمار اوتیسم میدهد و هیچ حمایتی از این فرد انجام نمیشود. او حتی قادر خواهد بود که کار خود را
مدیریت کند. حتی ممکن است در مشاغلی که نیازمند توجه به جزئیات است و البته نیازی به تعاملات اجتماعی پیچیده نیست مانند علم کامپیوتر موفق باشد.) اشتغال پشتیبانی شده اشتغال حمایتی یا ایمن
درمان اوتیسم در بزرگسالی
درمان کامل و اختصاصی برای اوتیسم وجود ندارد، ولی ترکیبی از درمانهای خانگی و آموزشی میتواند به بهبود آن کمک کند. این درمانها شامل رویکردهای مختلفی مانند دارودرمانی، گفتاردرمانی، اصلاح تغذیه، افزایش مهارتهای ارتباطی،
موسیقی درمانی و بهبود عملکرد شناختی است. این درمانها به کم کردن رفتارهای غیرعادی در این افراد کمک میکنند. در زیر به تعدادی از روشهای درمانی اشاره خواهد شد.
1. آموزشهای خاص برای بهبود بیماری اوتیسم
آموزش دادن به این افراد وابسته به زمان خاصی نیست و تمامی آنان میتوانند به صورت مداوم تحت آموزشهای گوناگون برای بهبود اوتیسم قرار بگیرند. مبتلایان به اوتیسم باید تحت آموزشهایی قرار داشته باشند که به آنها برای رفع نیازهایشان کمک کند. این آموزشها غالباً توسط متخصصان این زمینه ارائه میشود و میتواند در بلند مدت تاثیرات زیادی در بهبود این اختلال داشته باشد.
2. بهبود مهارتهای اجتماعی
یکی از مشکلات بیماران اوتیسم عدم توانایی در مهارتهای اجتماعی به خصوص صحبت کردن است. برای این افراد درمانهایی طراحی میشود که به رفع مشکلات زبانی و ارتباطی آنان کمک کند.
3.
دارو درمانی
هنوز داروی به خصوصی برای درمان بیماری اوتیسم ساخته نشده است، ولی تعدادی از داروها به کاهش علائم اختلال اوتیسم کمک میکند. به عنوان مثال از داروهایی که برای رفع مشکلات خواب، اضطراب، بیش فعالی و سایر داروهایی که برای رفع مشکلات رفتاری شناخته شده هستند، برای کم کردن بعضی از علائم اوتیسم استفاده میشود. تعدادی از این داروها ممکن است باعث آسیب رساندن به بیمار مبتلا به اوتیسم شود، از این رو پیش از مصرف این داروها باید با
پزشک متخصص مشورت کرد.
4. کاردرمانی و گفتار درمانی
این نوع درمانها به فرد کمک میکند تا مهارتهای عملکردی خود را تقویت کند. کاردرمانی، درمانهای حرکتی و گفتاردرمانی همه به فرد کمک میکند تا بتواند نیازهای خود را بهتر برطرف کرده و علائمش بهبود یابد.
5. رفتاردرمانی
ترفندهای گوناگونی برای کاهش رفتارهای غیرعادی و ناخوشایند و بهبود رفتارهای مثبت برای افراد مبتلا به اوتیسم وجود دارد. در این روش درمانی با بهره گیری از این ترفندها، میزان رفتارهای غیر عادی افراد مبتلا به اوتیسم را کاهش میدهند.
علم در خدمت کاهش علائم اوتیسم
فیزیوتراپیستها و کاردرمانگرها با افراد بزرگسال مبتلا به اختلال اوتیسم برای موفقیت در زندگی روزانه کار میکنند. آنها فرصتهای اجتماعی و حرکتی برای افراد اوتیستیک محیا کرده و کمک میکنند تا مهارتهای فیزیکی خود را پرورش دهند. متخصصان این زمینه با تک تک بیماران اوتیسم کار میکنند تا به وی یاری دهند، آمادگی جسمی، عملکردی و حرکتی خود را بهبود بخشد. بدین طریق این بیماران قادر خواهند بود شغلی داشته باشند، عملکردی موفق در خانه از خود بروز دهند و از فعالیتهای اوقات فراغت خود لذت ببرد.
اکثر مطالعات و پژوهشهایی که در زمینه بیماری اوتیسم انجام شده است بر روی تشخیص علائم بیماری اوتیسم و درمان آن در
کودکان متمرکز است، ولی تحقیقات گوناگون نشان میدهد که بیماری اوتیسم در بزرگسالی نیز قادر است زندگی این افراد را تحت تأثیر خود قرار بدهد. بزرگسالانی که مبتلا به اختلال اوتیسم هستند، به ندرت به سراغ مواردی مانند آموزشهای عالی، یافتن شغل یا پیشرفت در زندگی خود میروند. دانشمندان در تلاشاند تا تأثیر برنامههای آموزشی بر روی دانش آموزان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم را مورد ارزیابی قرار دهند و به تبع آن به این افراد یاری دهند، زندگی مستقلی داشته باشند.
شما نیز اگر تجربهای در زمینه اوتیسم در بزرگسالی و یا زندگی با این افراد دارید، آن را برای ما ارسال نمایید.