آریا بانو - درباره بی اشتهایی عصبی چه میدانید؟
بی اشتهایی عصبی ، مشکلی عمده در مورد غذا نیست، بلکه روشی ناسالم جهت تلاش و کوشش در غلبه بر مشکلات احساسی است که ما در این بخش به آن پرداخته ایم.
بی اشتهایی عصبی چیست؟
بی اشتهایی عصبی یک اختلال عصبی و تغذیه ای است که در آن فرد بیمار بسیار بیش از میزانی که برای سن و قد او مناسب باشد، وزن کم می کند. وزن این اشخاص معادل یا کم تر از 85 درصدِ وزن یک انسان سالم است.
این افراد حتی چنانچه BMI( شاخص توده بدنی) بسیار پایینی هم داشته باشند، به علت ترس از چاق بودن یا چاق شدن ، عمدا غذای خود را محدود می کنند. همینطور امکان دارد این اشخاص برای کاهش وزن به ورزش های مکرر، استفاده از ملین ها و استفراغ روی بیاورند که اغلب این علایم میتواند نشان دهنده ی اختلالی دیگر به نام پرخوری عصبی( بولیمیا) هم باشد. همچنین گاهی افراد به دلیل اضطراب غذایی ، نگران عواقب غذا بر بدن خود هستند که منجر به اجتناب از غذا خوردن می شود.

علائم بی اشتهایی عصبی
علایم فیزیکی
علایم فیزیکی بی اشتهایی عصبی شامل:
- ریزش مو
- کاهش وزن شدید یا عدم افزایش وزن( ان طور که انتظار میرود )
- ظاهری لاغر
- تعداد غیرطبیعی پلاکت های خون
- خستگی مفرط
- بی خوابی( که رابطه مستقیم با کاهش یا افزایش وزن دارد)
- سرگیجه یا غش کردن
- آبی و کبود شدن انگشتان
- شکنندگی، کم پشتی و ریزش موها
- موهای نرم و پرز مانند که روی بدن را می پوشانند.
- عقب افتادن قائدگی
- یبوست و درد در ناحیه شکم
- خشکی یا زردی پوست
- عدم تحمل سرما
- ضربان قلب نامنظم
- فشار خون پائین
- کمبود آب بدن
- تورم بازوها یا پاها
- فرسایش دندان ها یا پینه بستن بند انگشتان که از اثرات استفراغ است.
بیمارانی که از آنورکسیای پرخوری و پس دادن رنج می برند، شبیه به بیماران بولیمیا یا همان پرخوری عصبی می باشند. با این تفاوت که بیماران بی اشتهایی عصبی، دچار کاهش وزن شدید میشوند در حالیکه بیماران پرخوری عصبی( بولیمیا) معمولاً وزن های طبیعی یا حتی اضافه وزن دارند.

علایم رفتاری و احساسی
پر خوردی و برگرداندن غذا- بی اشتهایی عصبی
علایم رفتاری بی اشتهایی عصبی شامل تلاش برای کاهش وزن از طرق زیر است:
- محدودیت شدید غذایی از طریق رژیم های سریع یا روزه
- انجام ورزش های شدید
- پرخوری و مجبور کردن خود به استفراغ کردن برای دفع کالری های دریافتی که میتواند شامل استفاده از ملین ها، انما( تنقیه)، موادغذایی رژیمی و محصولات گیاهی شود.
علایم رفتاری و احساسی بی اشتهایی عصبی عبارت است از:
- سروکار داشتن با غذا، که در بعضی مواقع شامل آشپزی برای دیگران و لب نزدن به آن می باشد.
- صرف نظر از خوردن غذا یا حذف وعده های غذایی به صورت مکرر
- انکار گرسنگی یا بهانه آوردن برای نخوردن غذا

دلیل بی اشتهایی عصبی
دلیل دقیق بی اشتهایی عصبی معلوم نیست، ولی متخصصان بر این باورند که عوامل مختلفی در این عارضه دخیل هستند.
عوامل روانشناختی
بسیاری از اشخاص مبتلا بی اشتهایی عصبی دارند، از یکسری خصوصیت های شخصیتی مشترک برخوردارند که امکان دارد عامل ایجاد بیماری باشند؛ به عنوان مثال :
- تمایل به افسردگی و اضطراب
- مشکل داشتن برای مقابله با استرس
- نگرانی بی اندازه و ترس شدید نسبت به آینده
- کمال گرایی- تعیین اهداف و استانداردهای سختگیرانه و دشوار
- پرهیز از احساساتی شدن
- داشتن حس وسواس، افکار و انگیزه های ناخواسته که شخص را مجبور به انجام رفتارهای خاص می کنند
- همینطور، بعضی از اشخاص مبتلا به بی اشتهایی عصبی دچار ترس( فوبیا) از چاقی می شوند.
عوامل محیطی
- بلوغ یکی از عواملی است که در بروز بی اشتهایی عصبی نقش دارد. تغییرات هورمونی و استرس، اضطراب و اعتماد به نفس پائین در دوران بلوغ به بی اشتهایی عصبی ربط داده می شوند.
- فرهنگ غربی هم نقش بسزایی دارد.
- دختران و به میزان کم تر پسران دائماً در معرض تبلیغات رسانه ای هستند که نشان میدهند لاغر بودن به معنای زیبایی است.
- مجله ها و روزنامه هم دایماً به اشخاص معروف می پردازند و افزایش وزن و داشتن سلولیت را بعنوان یک نقص معرفی می کنند.
دیگر عوامل محیطی که امکان دارد در بی اشتهایی نقش داشته باشند، عبارتند از:
- فشار و استرس در مدرسه، بر اثر امتحانات یا ازار و اذیت، به ویژه چنانچه کسی وزن و هیکل شخص را مسخره کند
- مشاغل و سرگرمی هایی که در آن ها لاغر بودن بعنوان یک وضعیت ایده‌ال معرفی می شود، مثل رقص یا ورزش حرفه ای
- یک اتفاق استرس زا، مثل از دست دادن شغل، پایان دادن به رابطه یا غم از دست دادن عزیزان
- روابط خانوادگی دشوار
- سوء استفاده جسمی یا جنسی

درمان بی اشتهایی عصبی
درک این مسئله که اختلالات این چنینی، یک شبه درمان نمی شوند بسیار اهمیت دارد. هر قدمی که در این مسیر برداشته می شود، پیروزی کوچکی است که در نهایت شما را به سمت بهبودی کامل می برد؛ پس صبور باشید.
در این مسیر، از یک متخصص تغذیه، یک مشاور و برنامه های هدف گذاری کمک بگیرید. لیستی از اقداماتی که برای بازگرداندن بدن و ذهنتان به حالت عادی نیاز است، تهیه کنید.
برنامه غذایی سالمی تنظیم کنید تا به وزن متوسط خود بازگردید و سعی کنید رابطه بهتری با غذاها برقرار کنید.
همزمان با درمان های جسمی بهتر است از درمان های روانشناختی برای ادامه ی روند درمان و موفقیت آن کمک بگیرید. می توانید در این راه به روانشناس مراجعه کنید تا بتوانید مشکلاتتان را با وی در میان گذاشته و حمایت شوید. سعی کنید بیشتر به فعالیت هایی بپردازید که به شما احساس شادی یا مفید بودن می دهند.
بی اشتهایی عصبی انتخاب یک روش برای زندگی نیست بلکه یک بیماری است که آرام آرام قابلیت های فیزیکی و ذهنی تان را مختل می کند. رفتار های خود را زیر نظر بگیرید و آنها را بدون بهانه بپذیرید. به خودتان اجازه ی بروز احساساتی که قبلا از آن شرم داشتید، بدهید. تا زمانی که از تاریکی بیرون نیایید، نوری ظاهر نمی شود. زندگی سالم در انتظارتان است و تنها برداشتن یک قدم برای شروع کافی است.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته