بزرگنمايي:

آریا بانو - براساس پیش‌بینی‌های انجام شده در سال 1420 نزدیک به 20 درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می دهند.

با تکیه بر پیش‌بینی جمعیت‌شناس‌ها باید انتظار داشت که در سال 1430درست زمانی که متولدان دهه شصتی به دوران پیری قدم می‌گذارند، نزدیک به 30درصد جمعیت ایران را سالمندان بالای 65سال تشکیل دهند.
همانقدر که موی دهه شصتی‌های پرجمعیت ایرانی در حال سفیدشدن است و کم کم چروک‌های عمیق بر صورتشان می‌نشیند، همانقدر هم موی سر ایران در حال سفیدشدن است و در سال 1430 گرد پیری موهای این کشور را سفید می‌کند؛ پیری‌ای که نمی‌توان با بوتاکس و رنگ‌کردن مو و لمینت‌کردن دندان جلویش را گرفت و آن را انکار کرد. انفجار جمعیت در دهه 60 و همچنین سیر نزولی فرزندآوری در دهه اخیر موجب شده است تا نگاه به آینده جمعیتی هراس‌آور باشد؛ چرا که از سال 1420 بخش قابل توجهی از جمعیت ایران به سمت سالمندی حرکت خواهد کرد اما خبری از جوانی جمعیت نیست.
جمعیت سالمند چه زمانی معضل می‌شود؟
زمانی که بیش از 7درصد جمعیت کشور بالای 65سال باشند، اعلام می‌شود که آن کشور وارد مرحله سالخوردگی جمعیت شده است. شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس در توضیح شرایطی که سالمندی می‌تواند برای یک کشور مشکل‌ساز شود، گفت:« بحث سالمندی به تنهایی معضل نیست، مشکل زمانی رخ می‌دهد که سهم جمعیت فعال جامعه و بازدهی کم شود و نیاز به حمایت‌های بهداشتی و مالی از سالمندان افزایش پیدا کند.» ژاپن به‌عنوان پیرترین کشور جهان شناخته می‌شود و در دهه اخیر تلاش کرده است تا با استفاده از تکنولوژی در مسیر رفع کمبود نیروی کار حرکت کند و در حوزه بهداشتی نیز توسعه زیرساخت‌ها را برای سالمندان در دستور کار قرار داده است؛ موضوعی که از نظر کاظمی‌پور، باید مورد توجه سیاستگذاران ایران نیز قرار بگیرد؛ «زمانی سالمندی جمعیت دچار مشکل می‌شود که زیرساخت‌ها و روند ارائه خدمات به سالمندان به درستی مدیریت نشده باشد.»
امکانات برای سالمندهای فعلی کافی نیست
سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان چندی پیش اعلام کرد که براساس آمار سال 1400، تعداد سالمندان کل کشور 8میلیون و 863 هزار نفر (43/10‌درصد کل جمعیت) است.
کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس در مورد نبود زیرساخت‌ها برای حمایت از جمعیت کنونی سالمندان ایران، گفت:« مشاهده شرایط بیمارستان‌های کشور نشان می‌دهد که جمعیت محدود سالمندان کنونی کشور با مشکل روبه‌رو هستند. نکته مهم این است که ما هنوز به نقطه اوج سالمندی نرسیده‌ایم اما در حوزه سلامت مشکل داریم.»
به‌گفته این جمعیت‌شناس«براساس پیش‌بینی‌های انجام شده باید منتظر ماند و دید که در سال 1420نزدیک به 20درصد جمعیت ایران را سالمندان تشکیل دهند. روند پیری جمعیت در سال 1430بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود در آن سال نزدیک به 30درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای 65سال تشکیل دهند، اگر روند زاد و ولد همین گونه باشد، ما باید نزدیک به 4دهه را با این پیری جمعیت سپری کنیم.»
راه‌حلی برای عبور از دوران پیری
نبود برنامه‌ریزی مناسب برای سالمندان در حوزه سلامت و اقتصاد، شرایط کمّی نگران‌کننده‌ای را در دهه‌های پیش‌رو رقم خواهد زد، به همین دلیل کارشناسان توسعه زیرساخت‌ها و تکیه بر سیاست‌های سالمندی فعال را پیشنهاد می‌کنند. کاظمی‌پور در این رابطه توضیح داد: ایران باید از سیاست‌های سالمندی فعال استفاده کند، در واقع جوان‌های 30تا40ساله فعلی باید در این دوران از نظر بهداشتی، اقتصادی، آموزشی و سلامت جسمانی تقویت شوند تا چند دهه دیگر ما شاهد حضور یک سالمند سالم باشیم نه یک سالمند ناتوان.
به‌گفته این جمعیت‌شناس«تنها راه برون‌رفت از معضلاتی که در دوران اوج سالمندی، کشور ممکن است با آنها مواجه شود این است که برنامه‌ریزی از اکنون انجام شود نه اینکه 20سال بعد که با جمعیت بالای سالمندان مواجه شدیم، تازه به فکر ایجاد امکانات درمانی و خانه سالمندان بیفتیم. متأسفانه باید گفت امکاناتی که اکنون نیز در اختیار سالمندان قرار دارد، فرسوده شده‌اند و در حال تخریب هستند، پس باید هر چه سریع‌تر به فکر چاره بود.»
در واقع افرادی که دهه‌های 30و 40زندگی خود را سپری می‌کنند با وجود شرایط سخت زندگی باید در کنار بهره‌مندی از بیمه‌های سلامت و شغل مناسب، نیم‌نگاهی به سلامت جسمانی خود داشته باشند تا از این طریق آمادگی ورود به سالمندی را داشته باشند؛ چرا که از نقطه اوج سالمندی جمعیت ایران گریزی نیست.