آریا بانو

آخرين مطالب

گوناگون/ نماد «تک‌چشم» در مصر باستان چه معنایی داشت؟ گوناگون

گوناگون/ نماد «تک‌چشم» در مصر باستان چه معنایی داشت؟
  بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / نماد «چشم حورس» به کرات در تدفین‌های باستانی یافت شده، به‌ویژه روی نوعی طلسم به نام «ودجت». گاهی تصویر چشم حورس روی تابوت‌ها و درون نیایشگاه‌های مقبره نیز دیده می‌شود. 
بر مبنای اسطوره‌شناسی مصری، حورس پسر «اوزیریس» خدای جهان زیرین بود. حورس با عموی خود، شیث (یا سِث) بر سر پادشاهی مصر مبارزه کرد. در این نبرد، شیث چشم چپ حورس را مجروح کرد، اما در نهایت حورس پیروز شد، پادشاهی مصر را به دست آورد و چشم چپش نیز بازگردانده شد. این بازگردانی به‌دست «تحوت» خدایی با سر ibis (اکراس) خدای خرد انجام شد. 
به همین دلیل بود که تصاویر این چشم چپ به نماد قدرتمند «چشم حورس» تبدیل شد. 
کی یاماموتو، مصرشناس دانشگاه تورنتو گفته: «طلسم ودجت یکی از نمادین‌ترین طلسم‌های مصر باستان است. طلسم ودجت با شفا و حفاظت مرتبط است. احتمالاً به همین دلیل است که این نوع طلسم در بسیاری از تدفین‌ها دیده می‌شود و اغلب میان پارچه‌های مومیایی قرار داده شده است.» 
تمدن مصر باستان بیش از 3000 سال دوام آورد و در طول این مدت، کاربردهای چشم حورس نیز تغییراتی داشته است. 
یاماموتو توضیح داده: «در دوره‌های بعدی، یک ودجت بزرگ از موم روی سمت چپ شکم مومیایی قرار داده می‌شد؛ درست جایی که شکاف برای مومیایی‌کردن ایجاد می‌شد تا شفا و حفاظت از این ناحیه‌ی آسیب‌پذیر را تضمین کند.» این سنت در هزاره نخست پیش از میلاد انجام می‌شد. 
پِنی ویلسون، دانشیار باستان‌شناسی دانشگاه دورهام انگلستان گفته: «چشم چنان نشانه‌ی بی‌درنگ قابل‌شناسایی از حفاظت و سلامت بود که به استعاره‌ای برای کمال و تندرستی تبدیل شد.» ویلسون افزود که ارتباط چشم با تندرستی می‌توانست به مفاهیمی همچون آب‌های نیل، تمامیت سرزمین مصر، شفا و هدیه‌های غذایی کامل نیز تعمیم یابد. 
طلسم ودجت با نقش چشم حورس روی آن. این طلسم در فاصله‌ای حدودی بین سال‌های 1070 تا 664 پیش از میلاد ساخته شده و اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود
ژیولا پریسکین، تاریخ‌دان باستان از دانشگاه مجارستان گفته که چشم حورس با افزایش و کاهش نور ماه (هلال تا بدر و بالعکس) هم مرتبط بوده و این نکته شاید به محبوبیت آن افزوده باشد. داستان مجروح‌شدن و بازیابی چشم چپ حورس با تغییرات ماه قیاس می‌شده، به‌ویژه در هزارۀ دوم و اول پیش از میلاد. پریسکین گفته: «با اینکه چشم حورس نمادی پیچیده با معانی گوناگون است و در نقش‌های زیادی ظاهر شده، اما پیوند آن با ماه احتمالاً نقش مهمی در محبوبیتش داشته است.» 
چشم حورس نخستین‌بار چه زمانی پدیدار شد؟
به گفته یاماموتو، طلسم‌های ودجت نخستین‌بار حدود 2200 سال پیش از میلاد ظاهر شدند و همان زمان، چشم حورس نیز روی تابوت‌ها و دیوار نیایشگاه‌های مقبره نقاشی می‌شد: «در این موارد، پژوهشگران باور دارند که این چشم‌ها نه‌تنها حفاظت جادویی برای مردگان فراهم می‌کردند، بلکه به آن‌ها امکان نگریستن به دنیای زندگان را می‌دادند.» 
یاماموتو توضیح می‌دهد که روشن نیست چرا چشم حورس در دوران دودمان ششم ظهور کرد. اما آن زمان، مصریان باستان نوشتن متون مذهبی روی دیوارهای اهرام را آغاز کردند که نشان‌دهنده‌ی آغاز «قانونمندسازی باورهای دینی» آنان است. این امر ممکن است به خلق و گسترش نمادهای مذهبی تازه‌ای مانند چشم حورس منجر شده باشد. 
ویلسون اشاره کرده که ممکن است این نماد با آرایش مذهبی نیز مرتبط باشد: «ما می‌دانیم از دوران‌های ابتدایی، مواد معدنی مانند گالن (سرب طبیعی) و مالاکیت (سنگ سبز رنگ) لوازم آرایشی قدرتمند برای حفاظت چشم بودند. بنابراین، احتمال دارد چشم ودجت تصویری نمادین از چشمی حفاظت‌شده باشد.» 
دلیل خلق آن هر چه که باشد، چشم حورس در نهایت به یکی از نمادهای بارز مصر باستان تبدیل شد. به گفته ویلسون، این نماد چندمنظوره، دارای سبک مصری و بسیار قدرتمند است.

لینک کوتاه:
https://www.aryabanoo.ir/Fa/News/1391162/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پلیس راهور شرح می‌دهد؛ چه خودرویی را نه بخریم و نه سوار شویم؟

29 نفر از جان باختگان حادثه انفجار در بندر شهید رجایی شناسایی شدند

پلیس کرج فاش کرد: زنی شوهر پوادارش را با معشوقه‌اش کشت و زیر خانه‌اش دفن کرد!

آتش سوءظن به جان مرد افتاد؛ دفن دخترش در بیابان

دستگیری پدری که دختر 5 ساله خود را به قتل رسانده بود

کریمه‌ آل‌الله یا حضرت معصومه

تا این دلم تو صحن تو آرومه

هجوم گسترده حشرات در فروشگاه‌های عربستان

انس به دنیا، منشأ وحشت از مرگ است!

وقتی سواد رسانه ای نداریم...

روز دختر، میان آوار و اشک

2 غذای نانی برای پیک نیک روز جمعه

مطالعه در تاریکی به بینایی آسیب می‌رساند؛ افسانه‌ یا حقیقت علمی؟

3 عامل کشنده که قلب شما را نشانه گرفته‌اند!

خانواده‌ای که همه حافظ قرآن‌اند

پرتاب ماهواره‌ای که کارش وزن‌کردن جنگل‌ها است!

انگار که لال شده باشم ؛ شاید هم کور و کر !

دروازه‌بان پرسپولیس در رویای لغزش بیرانوند!

صعود شهرقدسی‌ها به لیگ برتر؛ بازهم قلعه حسن خان

تساوی استقلال خورستان و خیبر در جدال همسایه‌ها

احتمال برگزاری استقلال خوزستان-تراکتور در تبریز!

لیگ یک؛ آبادانی‌ها دوباره در بالای جدول

نساجی در یک قدمی سقوط؛ نیاز به معجزه!

یک مصدوم جدید روی دست ربیعی!

باز هم وی ای آر علیه نساجی!

نساجی لحظه به لحظه نزدیک‌تر به سرنوشت شوم

گل‌محمدی: این اتفاقات در شان فوتبال ایران نیست

امیدواری پرسپولیس به کسب سهمیه؛ علیپور به تنهایی در صدر جدول آقای گلی

«تک‌تیرانداز آمریکایی» راز خود را فاش کرد

ماجراهای علی صادقی و نورالدین شروع شد!

چهره ها/ عکس متفاوت از هومن سیدی در پشت صحنه «وحشی»

دفترخانه ناصر فروخته می‌شود

چهره ها/ سلفی نازنین بیاتی و سمیرا حسن‌ پور در حافظیه شیراز

چهره ها/ قاب صمیمی و جذاب دو بازیگر زن سینمای ایران

سام درخشانی: ما در سینما به تماشاگر فقط یک آدامس می‌دهیم!

96 درصد مسکن کشور توسط مردم ساخته می‌شود

تاکسی‌های برقی با وام میلیاردی و باتری اشانتیون در تهران!

روابط عمومی سامانه شاد بیانیه رسمی صادر کرد

64 هزار لیتر سوخت قاچاق در مرزهای سیستان و بلوچستان کشف شد

هجوم به فروشگاه‌ها از ترس قطع مجدد برق در اروپا

شیرینی خانگی آسان با مغزی شکلات

6 توصیه برای بزرگسالانی که ADHD دارند!

کودکتان را با کارتون «نقاش بزرگ» به خواب دعوت کنید

ابداع چوبی به قدرتمندی فولاد

نوجوانانی که عازم حج هستند این سفرنامه را بخوانند !

آخرین حضور پدر ملوان در سن‌سیروس!

بازدید هاشمی از اردوی تیم ملی تیراندازی با کمان

ضربه فنی بازیکن مس و واکنش دیدنی گندوز

بدشانسی بزرگ شماره 6؛ کنعانی مصدوم شد

تارتار: بازیکنانم کاری به پیشنهاداتشان ندارند