بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /در سال‌های اخیر، توجه به تولید داخلی به‌ویژه در زمینه محصولات پرمصرف خانگی، افزایش یافته است. یکی از این حوزه‌ها، تولید کاغذ دیواری است که جای خالی آن در صنعت داخلی احساس می‌شود.
کاغذ دیواری یکی از محصولات پرکاربرد در دکوراسیون داخلی است که سال‌هاست بخش عمده آن از کشورهای دیگر وارد می‌شود. این واردات، علاوه بر وابستگی به بازار خارجی، با خروج ارز زیادی همراه است. با توجه به مشکلات ارزی ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های وارداتی، نیاز به تولید داخلی این محصول، بیش از پیش احساس می‌شود. اما ساخت کاغذ دیواری استاندارد، نیازمند کاغذ پایه‌ای با کیفیت بالا و قابلیت پوشش‌دهی مناسب است. تولید چنین کاغذهایی تاکنون در داخل کشور به صورت جدی پیگیری نشده و به همین دلیل، صنعتگران در زمینه تولید این محصول با چالش‌های زیادی روبرو بوده‌اند.
از سوی دیگر، کاغذ چاپ و تحریر سفید – که معمولا در تولید کاغذ دیواری استفاده می‌شود – در ایران به‌دلیل مشکلات زیرساختی تولید، کمبود مواد اولیه و فرسودگی ماشین‌آلات، با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنابراین استفاده از این نوع کاغذ در صنعت کاغذ دیواری توجیه اقتصادی ندارد. در همین راستا، این سؤال مطرح شد که آیا می‌توان از کاغذهایی با کیفیت متوسط‌تر و حتی بازیافتی، با به‌کارگیری مواد پوششی مناسب، برای ساخت کاغذ دیواری استفاده کرد؟ چنین راهکاری می‌تواند راهی کم‌هزینه و قابل اجرا برای خودکفایی در تولید این محصول باشد.
در همین زمینه، سید مهدی منظورالاجداد، دارای محقق مهندسی کاغذ از دانشگاه کبک کانادا و مدرس دانشگاه علمی-کاربردی تهران، با همکاری دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشی کاربردی در این خصوص انجام داده است. او و همکارانش بررسی کردند که آیا می‌توان از کاغذهای تولید داخل کشور – به ویژه نمونه‌هایی که از کاغذهای باطله سفید تهیه می‌شوند – به عنوان ماده اولیه در ساخت کاغذ دیواری استفاده کرد یا خیر. این پژوهش با تمرکز بر تولید کاغذ پایه مناسب برای این منظور انجام شد.
برای انجام این تحقیق، ابتدا نمونه‌هایی از کاغذهای تولیدی چند شرکت داخلی تهیه و به آزمایشگاه منتقل شد. سپس در شش مرحله مختلف، آزمایش‌هایی روی این کاغذها انجام شد. این مراحل شامل بررسی کیفیت اولیه کاغذها، ساخت ترکیبات مختلف مواد پوششی با استفاده از موادی مانند نشاسته، لاتکس و پی‌وی‌سی (نوعی پلاستیک پرکاربرد) و سپس اعمال این پوشش‌ها بر روی کاغذهای مختلف بود. در نهایت، نمونه‌هایی از این کاغذهای پوشش‌داده‌شده با طرح چهار رنگ چاپ شدند تا کیفیت نهایی بررسی شود.
نتایج این بررسی‌ها نشان دادند که دو نمونه از کاغذهای تولیدی داخلی، یکی از شرکت کاغذ تبریز و دیگری از شرکت پردیس کاغذ، عملکرد بهتری نسبت به دیگر نمونه‌ها داشتند. در آزمایش‌های مربوط به جذب آب، ضخامت، مقاومت و میزان خاکستر، این دو کاغذ به‌عنوان مناسب‌ترین کاغذهای پایه برای ساخت کاغذ دیواری انتخاب شدند.
همچنین، مشخص شد که افزودن ترکیبات خاص به پوشش‌ها، مانند کربنات کلسیم و اکسید تیتانیوم، می‌تواند میزان سفیدی و کیفیت سطح کاغذ را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
در بخش چاپ نیز نمونه‌هایی که با ترکیب خاصی از پوشش و درصد مشخصی از پی‌وی‌سی تولید شده بودند، نتایج قابل قبولی ارائه دادند. به‌طور خاص، کاغذهای سوپر کرافت راشا و کرافت تبریز، بالاترین کیفیت چاپ را در بین نمونه‌ها داشتند. همچنین مشخص شد که رابطه مستقیمی بین میزان ماده جامد در پوشش و درجه سفیدی نهایی کاغذ وجود دارد.
اطلاعات تکمیلی پژوهش حاکی از آن هستند که برای رسیدن به نتیجه مطلوب، باید ترکیب خاصی از مواد پوششی با غلظت دقیق به‌کار رود. به‌عنوان مثال، بهترین نتیجه از ترکیب کربنات کلسیم، اکسید تیتانیوم و نشاسته به‌دست آمد و غلظت مناسب نشاسته نیز 15 درصد تعیین شد. این ترکیب، علاوه بر ایجاد سطحی صاف و سفید، امکان چاپ طرح‌های رنگی با وضوح بالا را نیز فراهم کرد. همچنین مشخص شد که اگر سفیدی بیشتری مورد نیاز باشد، به‌جای استفاده از کائولن، می‌توان از کربنات کلسیم بهره گرفت.
محققان پیشنهاد داده‌اند که برای آزمایش صنعتی این روش، لازم است حداقل 10 تن از این نوع کاغذ با روش پیشنهادی تولید شود، سپس به‌صورت رول‌های 10 متری در چاپخانه چاپ شده و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد. در ادامه، عملکرد این کاغذها در کاربرد واقعی (مثلاً روی دیوارهای داخلی ساختمان) مورد ارزیابی نهایی قرار گیرد تا در صورت نیاز، اصلاحات لازم انجام شود.
نتایج این پژوهش در فصلنامه «تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران» منتشر شده‌اند. این نشریه علمی تخصصی وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور است و به بررسی پژوهش‌های علمی در حوزه چوب، کاغذ و محصولات مرتبط می‌پردازد.