بزرگنمايي:

آریا بانو - ایرنا / رییس سازمان نهضت سوادآموزی در مورد کاهش درصد باسوادی بین زنان و مردان گفت: براساس برآورد آماری در سال 1400 تفاوت نرخ باسوادی بانوان و مردان به کمتر از 6.1 درصد رسیده است.
شاپور محمدزاده در تشریح اقدامات و دستاوردهای سازمان نهضت سوادآموزی به مناسبت چهل و دومین سال تاسیس نهضت سوادآموزی افزود: در راستای هدف ایجاد عدالت جنسیتی در سوادآموزی، همچنین ضمانت دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه با کیفیت مناسب، با اختصاص حدود 80 درصد از فعالیت های سوادآموزی به دختران و زنان به خصوص در مناطق روستایی موجب شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند.
وی تصریح کرد: به طوری که نتایج سرشماری انجام شده در بین سال‌های 1355 تا 1395 نشان می‌هد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از 23.4 درصد در سال 1355 به حدود 6.8 درصد در سال 1395 کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال 1400 به کمتر از 6.1درصد رسیده است.
محمدزاده به تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور نیز اشاره کرد و گفت: اختصاص حدود 55 درصد از فعالیت های سوادآموزی به مناطق روستایی در 39 سال گذشته، موجب شده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند، به طوری که طبق سرشماری‌های انجام شده، بین سال های 1355 تا 1395 میزان باسوادی مناطق شهری از 65.4 درصد در سال 1355 به 90.8 درصد در سال 1395 افزایش یافته است. در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از 30.5 درصد به 78.5 درصد درصد افزایش نشان می‌دهد.
وی تصریح کرد: به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی با شتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از 34.9 درصد سال 1355 به حدود 12.3 درصد در سال 1395 کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال 1400 به 11 درصد رسیده است.
90.5 درصد جمعیت ایران باسوادند
وی به جمعیت 6 سال و بالاتر کشور با رقم 71 میلیون و 506 هزار و 392 نفر اشاره کرد و افزود: در مجموع 62 میلیون و 666 هزار و 760 نفر این افراد باسواد و هشت میلیون و 795 هزار و 553 نفر نیز فاقد سواد هستند، براساس این آمارها، درصد باسوادی در کشور از 47.5 درصد سال 1355 به 87.6 درصد در سال 1395 رسیده است و در برآورد سال 1400 به عدد 90.5 درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از 42.5 درصد افزایش یافته است.
وی در مورد کل جمعیت 10 تا 49 ساله در ایران نیز اظهار داشت: 51 میلیون و 731 هزار و 334 نفر در این رده سنی هستند که 49 میلیون و 6 هزار و 796 نفر باسواد و 2 میلیون و 692 هزار و 389 نفر بیسواد و 32 هزار و 149 نفر نیز اظهار نشده هستند، درصد باسوادی در این جمعیت حدود 48.8 درصد در سال 1355 بوده است در حالی که طبق سرشماری سال 1395 این رقم به 94.7 درصد و قریب به 46 درصد رشد نشان می دهد و این رقم در برآورد سال 1400 به رقم 97.1 درصد افزایش یافته است.
آمار بیسوادی در رده سنی 10 تا 49 ساله 1.5 میلیون نفر است
وی خاطرنشان کرد: طبق سرشماری سال 1355 خورشیدی، از کل جمعیت 27.1 میلیون نفری 6 ساله به بالا، 14.2 میلیون نفر (52.5 درصد) بی‌سواد بودند اما یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی، به فرمان امام خمینی‌(ره)، در دی‌ماه 1358 نهضت سوادآموزی تاسیس شد. در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال 1363 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت، سازمانی وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش اعلام شد. 
محمدزاده افزود: پس از تاسیس نهضت سوادآموزی تا سال 1365 نزدیک به 11 میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از 47.5 درصد به حدود 61.8 درصد رسید. اما به علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان، قدر مطلق بیسوادی نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود 600 هزار نفر نیز افزایش داشته است.
وی اضافه کرد: با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال 1369 و آموزش بیش از 4.1 میلیون نفر بیسواد مطلق در طول یک دهه، در سال 1375 نرخ باسوادی در ایران به 79.5 درصد رسید(18 درصد افزایش). این افزایش در سرشماری 1385 ، 90 و 1395 به ترتیب به 84.6 درصد ، 84.8 درصد و 87.6 درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال 1400 این رقم به 90.5 درصد افزایش یافته است. اما هنوز جامعه ما با حدود 7.5 میلیون بی‌سواد روبروست اما آمار بیسوادی در گروه هدف سازمان که 49 - 10 ساله ها را شامل می شود حدود 1.5 میلیون نفر است.
اجرای طرحی برای صفر شدن بیسوادی در اولیای دانش‌آموزان
محمدزاده در ادامه تاکید کرد: همچنین با هدف به صفر رساندن بی‌سوادی در بین اولیای دانش‌آموزان از طریق تقویت نقش و مسئولیت مدیر مدرسه، استفاده از ظرفیت و امکانات مدرسه و بهره‌گیری مطلوب از نقش دانش‌آموزان در شناسایی و جذب و آموزش اولیاء تدوین شده و به اجرا در آمده است.
رییس سازمان نهضت سوادآموزی ادامه داد: این طرح از سال 93 تاکنون توانسته است قریب به 544 هزار نفر از والدین بی‌سواد دانش آموزان را در سراسر کشور شناسایی و آموزش دهد و البته این طرح به عنوان یک تجربه ملی موفق توسط یونسکو اعلام و در وبسایت موسسه آموزش مادام العمر UIL درج شد. با توجه به اینکه این طرح در سالهای 93 تا 99 به طور جدی پیگیری و دنبال شد در سال 1400 تا کنون تعداد 19 هزار و 978 نفر از والدین بیسواد را تحت آموزش قرار داده است.
وی در ادامه به طرح سوادآموزی گروه سنی 19-10 ساله اشاره کرد و گفت : این طرح با هدف ارایه آموزش سواد پایه به افراد غیرمحصل این گروه سنی که در سرشماری سال 1395 یا پایگاه اطلاعات ثبتی سطح سواد، بی‌سواد شناخته شده‌ یا فاقد سابقه آموزشی معادل و بالاتر از سوم ابتدایی بودند، به اجرا درآمده است. این طرح از ابتدای شروع به کار خود (سال 1394) تاکنون توانسته است تعداد 96 هزار و 823 فرد بی‌سواد و کم سواد ایرانی و خارجی را در این گروه سنی تحت پوشش داشته باشد.
آموزش 326 هزار نفر از زنان و دختران عشایری
 معاون وزیر آموزش و پرورش به مبحث سواد آموزی عشایر پرداخت و اظهار داشت: با هدف ارتقای شاخص باسوادی و بالابردن سطح آگاهی جامعه عشایری کشور با هماهنگی سازمان امور عشایری ایران در حال اجرا است. این طرح از آغاز به کار خود تاکنون با توانمندسازی هزاران نفر از آموزش‌دهندگان باسواد جامعه عشایری و روستایی توانسته است بیش از 326 هزار نفر از زنان و دختران عشایری را تحت پوشش دوره سوادآموزی برده و آموزش دهد.
محمدزاده همچنین درخصوص راه‌اندازی مراکز یادگیری محلی در راستای تحقق شعار آموزش برای همه نیز تصریح کرد: این موضوع گام مهمی است در کاربردی کردن آموزش بزرگسالان است، در این مراکز علاوه بر آموزش پایه سواد، مهارتهای زندگی، اجتماعی، حقوق شهروندی و شغلی و حرفه‌ای را به افراد سوادآموز ارائه می‌کنند. در سال های 1379 تا 1386 تعداد سه هزار و 512 مرکز یادگیری محلی راه اندازی شد و دوباره براساس مصوبه هیات دولت از سال 1394 با شیوه جدید و به شکل دولتی، غیردولتی و مشارکتی راه‌اندازی شد و در سال 1399 به تعداد 493 مرکز فعال رسید و در سال 1400 این رقم به 510 مرکز در سراسر کشور رسیده که دارای فعالیت های سوادآموزی است.
وی با اشاره به سوادآموزی پایه اضافه کرد: براساس بخشنامه مراکز یادگیری محلی، در هر مرکز حداقل تعداد 75 نفر از بیسوادان و کم سوادان حوزه استحفاظی آن مرکز در دوره های سوادآموزی ثبت نام کرده و آموزش خواندن ، نوشتن و حساب کردن و روخوانی قرآن را تا پایان دوره ابتدایی می گذرانند. در سال 99 قریب به 45 هزار و 887 نفر در این مراکز آموزش دیده اند و این رقم تاکنون در سال 1400 تعداد هشت هزار و 483 نفر است که تا پایان سال مداومت و افزایش خواهد داشت.
محمدزاده به موضوع آموزش مهارت‌های زندگی و توانمندسازی مخاطبان برای ایفای نقش مناسب تر در رویدادهای زندگی براساس هنجارهای ایرانی- اسلامی پرداخت و اظهار داشت: در سال 1396 مجموعه راهنمای آموزش مهارتهای اساسی زندگی و حقوق شهروندی را در چهار موضوع اعتقادی، اجتماعی، فرهنگی، و مهارت های زندگی و 40 عنوان با همکاری دفتر برنامه ریزی و توسعه خدمات آموزشی موسسه آموزش عالی علمی و کاربردی بهزیستی و سازمان نهضت سوادآموزی تدوین شد. 
معاون وزیر آموزش و پرورش به بسته تحولی پیوند سواد و زندگی اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی های سوادآموزان بزرگسال، داشتن مسئولیت های مختلف شغلی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی است، به همین دلیل رغبت به آموزش مهارتی دارند که با به کاربستن آن بتوانند مشکلات آنی و ضروری اجتماعی، خانوادگی یا اقتصادی خود را برطرف کنند؛ لذا لحاظ شدن این خواسته در برنامه آموزشی سبب رغبت سوادآموزان برای حضور در برنامه های سوادآموزی می شود. به همین منظور پروژه «پیوند سواد وزندگی» در راستای جلسات شورای راهبردی سند تحول، مبتنی بر راهکارهای سند و برنامه­ های زیر نظام‌های شش‌گانه به تصویب رسید.
وی خاطرنشان کرد: از مهرماه 1399 تا آبان 1400 با وجود شرایط حاد کرونای و محدودیت‌های مادی در 31 استان کشور به تعداد 131 مرکز در حال انجام است. بر اساس آمار به دست آمده؛ جذب سوادآموز در مراکز یادگیری محلی مجری بسته تحولی «پیوند سواد و زندگی» در مقایسه با مراکز یادگیری محلی عادی به‌ طور متوسط 50 نفر سوادآموز برابر 100 درصد بیشتر بوده است و میزان حضور سوادآموزان در این مراکز نسبت به مراکز عادی 22 درصد بیشتر است.