آریا بانو - رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور از افزایش میانگین سن در اولین ازدواج زنان و مردان کشور به ترتیب به میزان 5.5 و 3.5 سال طی سالهای 1345 تا 1402 خبر داد.

محمدجواد محمودی، سن ازدواج در ایران را یکی از علل مهم تغییرات در وضعیت ساختاری و کارکردی خانواده دانست و افزود: هرچه سن ازدواج کمتر باشد، نشان‌ دهنده پیش‌رسی ازدواج در جامعه است که معمولاً میانگین سن ازدواج بین 15 تا 30 سال در نوسان است.
افزایش میانگین 5.5 و 3.5 ساله سن ازدواج مردان و زنان
وی با استناد به آمارهای به دست آمده از سرشماری­‌های مختلف مرکز آمار ایران و سازمان ثبت احوال، اعلام کرد که میانگین سن در اولین ازدواج نسبت به 55 سال گذشته، به تفکیک برای مردان حدود 3.5 سال و برای زنان 5.5 سال افزایش یافته و بر این اساس، میانگین سن در اولین ازدواج زنان کل کشور در سال 1345 از 18.4 به 24 سال، در سال 1402 افزایش یافته است.
رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور همچنین از افزایش 1.6 سال در میانگین سن در اولین ازدواج مردان خبر داد و گفت: میانگین سن در اولین ازدواج مردان در سال 1402 در کل کشور 28.3 و در سال ١٣٩٠، ٢٦.٧ سال بوده است.

محمودی در ادامه با اشاره به میزان ناخالص ازدواج که شامل نسبت بین ازدواج‌های ثبت شده در یک سال معین و جمعیت میانه همان سال بوده که شاخص مناسبی برای ارزیابی وضعیت تشکیل نهاد خانواده در یک جامعه است، اظهار کرد: این شاخص ازدواج‌های یک جامعه را در زمان مقایسه کرده و نوسانات آن را نشان می‌دهد و تعداد ازدواج را از یک جامعه به جامعه دیگر مقایسه می‌کند.
وی با اشاره تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده طی سال‌های 1345 تا 1402، گفت: در سال 1345، 152 هزار و 411 ازدواج ثبت شد که این رقم با روند صعودی در سال‌ 1355 به 167 هزار و 950 ازدواج، در سال 1365 به 340 هزار و 342 ازدواج،‌ در سال 1375 به 479 هزار و 263 ازدواج، در سال 1385 به 778 هزار و 291 ازدواج و در سال 1389 به 891 هزار و 627 ازدواج یعنی بالاترین میزان خود رسید.
وی افزود: پس از آن اما، از سال 1390 به مرور تعداد ازدواج‌ها کاهش یافت به گونه‌ای که در سال 1390 به 874 هزار و 792 ازدواج، در سال 1391 به 829 هزار و 968 ازدواج، در سال 1392 به 795 هزار و 700 ازدواج، در سال 1393 به 753 هزار و 378 ازدواج، در سال 1394 به 701 هزار و 710 ازدواج،‌ در سال 1395 به 671 هزار و 617 ازدواج، در سال 1396 به 611 هزار و192 ازدواج، در سال 1397 به 555 هزار و 644 ازدواج ، در سال 1398 به 535 هزار و 849 ازدواج، در سال 1399 به 562 هزار و 217 ازدواج، در سال 1400 به 572 هزار و 11 ازدواج، در سال 1401 به 526 هزار و 925 ازدواج و در سال 1402 480 هزار و 868 ازدواج ثبت شده است.
اوج روند افزایشی ازدواج در سال 89
به گفته رئیس موسسه تحقیقات جمعیتی کشور، در واقع تعداد ازدواج‌ها و به تبع آن میــزان ناخالــص ازدواج تا سال‌های قبل از سال 1390 متاثر از ساختار سنی جمعیت و عوامل دیگر، روند افزایشی و در سال 1389 به اوج خود رسیده و پس ‌از آن متاثر از ساختار سنی روند کاهشی داشته است.
محمودی با بیان اینکه در ســال 1402 میــزان ناخالــص ازدواج، 5.76 ازدواج بــه ازای هــر هــزار نفــر بــوده اســت، یادآور شد: این میزان در سال 1389 با 12.31 ازدواج به ازای هر هزار نفر، به اوج خود در چند دهه اخیر رسیده بود. نکته مهم اینکه بر خلاف تصور عامه مردم، کمترین میزان ناخالص ازدواج در طول چند دهه گذشته (4.98 ازدواج به ازای هر هزار نفر) مربوط به قبل از انقلاب و به سال 1355 بر می­‌گردد. افزایش یا کاهش تعداد ازدواج‌ها در طول 30 سال گذشته، کاملاً منطبق با کاهش یا افزایش تعداد افراد 23-18 ساله بوده است. البته از سال 1369 تعداد افراد 23-18 ساله در حال افزایش بوده و تا سال 2010 (1389) ادامه داشته است و این افزایش کاملاً منطبق با افزایش ازدواج‌ها در کشور است. سپس در دوره 2010 تا 2020(1399) تعداد افراد 23-18 ساله کاهش پیدا کرده که همزمان با آن شاهد کاهش تعداد و میزان ناخالص ازدواج مطابق جدول فوق بوده‌­ایم.

پیش‌بینی روند ازدواج و باروری تا سال 1408
وی ادامه داد: در 30 سال گذشته روند افزایش یا کاهش ازدواج‌ها، تابع افزایش یا کاهش تعداد افراد 23-18 ساله بوده و از این رو همانطور که در سال 1399 با افزایش حدود 5 درصدی ازدواج‌ها مواجه شده‌­ایم، به طور طبیعی انتظار می­‌رود، اگر الگوی 30 سال گذشته برقرار باشد، چنین روند افزایشی را (سالی حدود 4 درصد) در ازدواج‌ها در طول سال‌های آینده، تا سال 1408 یا 2030 شاهد باشیم. هرچند آمار تعداد ازدواج‌ها در طول 3 سال گذشته، از این الگو پیروی نکرده است.
تحولات تعداد زنان 49-15 ساله نیز مطابق تعداد افراد 23-18 ساله از سال 2030 میلادی روند کاهشی شدیدی خواهد داشت. به عبارت دیگر تعداد جمعیت زنان در این گروه سنی بارور در ایران از سال 2030 به بعد، به شدت کاهش پیدا می­‌کند و ما از فرصت 12 ساله­‌ای (از سال 2010 تا 2022) که با اوج تعداد زنان در سن باروری مواجه بوده‌­ایم، تا کنون استفاده بهینه نکرده­‌ایم. این درحالیست که فقط 6 سال از این فرصت باقی‌مانده است که متاسفانه فرصت کمی برای برون رفت از چالش در پیش رو است. هرچند در