بزرگنمايي:

آریا بانو - نوع جدید دارو‌های تزریقی که این روز‌ها در فضای مجازی سروصدای بسیاری به پا کرده است، مثل مانجارو در کنار رژیم‎های غذایی می‎تواند مؤثر باشد، اما آنچه که درکشور ما با عنوان این آمپول‎ها به فروش می‎رسد، تقلبی بوده و در خوشبینانه ‎ترین حالت آب مقطر است.

گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی حاکیست، ایران تا 10 سال آینده جزو 9 کشور چاق جهان خواهد بود. در حال حاضر شیوع چاقی در بزرگسالان ایرانی یعنی افراد بالای 16 سال حدود 52 درصد است، یعنی از هر 100 بزرگسال در جامعه حدود 52 نفر اضافه‌وزن و چاقی دارند. در مناطق مختلف آمارها کمی متفاوت است، مثلاً در شهرهای بالای 600 هزار نفر، آمار اضافه‌وزن 60 درصد است.
با شیوع چاقی و اضافه‌وزن، مردم استقبال بیشتری از درمان‎های زودبازده دارند، به طوری که شبکه‌های اجتماعی پرشده از تبلیغات کاهش وزن با دارو، قرص و آمپول که به گفته متخصصان، اکثریت قریب به اتفاق قرص‌های لاغری حاوی مواد مخدر شیشه و آمپول‎ها تقلبی است و شاید در بهترین حالت آب مقطر باشد. بر اساس آخرین آمار سازمان جهانی بهداشت، رتبه ما در چاقی 42 است که فعلاً عدد خوبی است.
دکترعبدالرضا نوروزی، متخصص تغذیه و عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه تا 10 سال آینده جزو 9 کشور چاق جهان خواهیم بود، می‎گوید: «چاقی در تمام دنیا شیوع بسیاری پیدا کرده و کشور ما هم از این مشکل مستثنی نبوده است. شاخص توده بدنی یا همان BMI در افراد با وزن طبیعی باید کمتر از 25 باشد، کسانی که اضافه‌وزن دارند، شاخص توده بدنی آن‌ها بین 25 تا 30 است و اگر بالای 30 باشد فرد وارد مرحله چاقی شده و از نظر پزشکان چاقی بیماری است و باید درمان شود.» 
سالانه 6 درصد به آمار چاقی کودکان اضافه می‎شود
این متخصص تغذیه درباره شیوع چاقی و اضافه‌وزن در کودکان هشدار می‎دهد و می‎گوید: «با بررسی میزان شیوع چاقی میان کودکان ایرانی باید بگویم شرایط خوبی نداریم. اگر افراد زیر 16 سال را در نظر بگیریم، ایران جزو چاق‎ترین کشورها محسوب می‎شود. بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، 19.5 درصد بچه‎ ها دچار چاقی و اضافه وزن هستند که عدد بالایی است. متأسفانه سرعت افزایش آن هم بسیار بالاست، طبق گزارشی که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده است، از سال 1403 تا 1414 یعنی در بازه تقریباً 10 ساله، هر سال 6 درصد به آمار چاقی کودکان اضافه می‎شود.» 
به گفته او، تا 10 سال دیگر آمار چاقی کودکان به 51 درصد می‎رسد و منجر به شیوع چاقی در بزرگسالان هم می‎شود، چرا که در علم تغذیه کودکانی که چاق هستند، بزرگسالان چاق هم خواهند بود. بر اساس این آمار تا چند سال آینده شیوع چاقی در کشور بالای 75 درصد خواهد بود و در سال 1414 رتبه ایران در خصوص چاقی و اضافه‌وزن از 42 به رتبه 9 جهانی می‌رسد.
چاقی بیماری است، اگر درمان را به تأخیر بیندازیم دچار عوارض ناشی از چاقی خواهیم شد که مهم‌ترین آن کبد چرب است. به گفته دکتر نوروزی، حدود 34 درصد از بزرگسالان ایرانی به کبد چرب مبتلا هستند و 99 درصد موارد ابتلا به کبدچرب، چاقی است. مشکلات قلبی_عروقی، قند بالا و مقاومت به انسولین، فشارخون، چربی بالا و… همه اینها دستاورد چاقی در افراد است. حال اگر بخواهیم به درمان چاقی نگاهی بیندازیم روش‎های مختلفی وجود دارد که ستون اصلی کاهش وزن، رژیم غذایی است. 
آمپول‎‌های مانجارو و اوزمپیک در کشور تقلبی هستند
این عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد روش‎های درمانی چاقی می‎گوید: «رژیم‎های غذایی مختلفی وجود دارند و نباید فرد خودسرانه اقدام به گرفتن رژیمی کند که در شبکه ‎های اجتماعی انواع و اقسام آن تبلیغ می‎شود. افراد با مراجعه به کارشناسان تغذیه یا متخصصان می‎توانند برنامه‌ای متناسب با شرایط‎شان دریافت کنند و به صورت علمی و اصولی برای کاهش و تثبیت وزن اقدام کنند. در این میان پزشکان برای کمک به فرد در کاهش اشت‌ها از دارو یا آمپول هم استفاده می‎کنند، تا چربی غذا هضم نشود. ناگفته نماند این داروها حتماً باید از طریق متخصص تجویز شود، مصرف خودسرانه این داروها نه‌تنها منفعت ندارد، حتی می‎تواند مشکل‌ساز شود.» 
او درباره تزریق آمپول‎‌های مانجارو و اوزمپیک که این روزها توسط بعضی از بلاگرها تبلیغ می‌شود، توضیح می‎دهد: «نوع جدید داروهای تزریقی که این روزها در فضای مجازی سروصدای بسیاری به پا کرده است، مثل مانجارو در کنار رژیم‎های غذایی می‎تواند مؤثر باشد، اما آنچه که درکشور ما با عنوان این آمپول‎ها به فروش می‎رسد، تقلبی بوده و در خوشبینانه ‎ترین حالت آب مقطر است.
آمپول‎های اوزمپیک و مانجارو هنوز وارد سیستم دارویی کشور نشده‎اند و آنچه که در سطح شهر به فروش می‎رسد، تقلبی یا واردات قاچاق است که مشخص نیست آیا زنجیره سرد برایشان رعایت شده یا نه. درمان چاقی با آمپولی مثل مانجارو یا اوزمپیک بسیارگران است که اگر فرد بخواهد یک دوره کامل از داروی اصلی استفاده کند، باید حدود 1000 دلار در ماه هزینه کند. قیمت‎هایی که درکشور وجود دارد، نشان می‌دهد این آمپول‌ها تقلبی هستند.» 
قرص لاغری با چاشنی مخدر!
شیب افزایش چاقی و اضافه‌وزن کودکان و بزرگسالان در منطقه خاورمیانه از جمله ایران بیشتر از سایر کشورهاست و همه گروه‎‌های سنی بشدت در معرض ابتلا به چاقی قرار دارند. مردم هم برای خلاصی از وزن اضافه‎ راحت‎ترین راه، یعنی جراحی لاغری را انتخاب می‌‎کنند. دکتر محمدجواد باقری، فلوشیپ فوق‌تخصص جراحی چاقی درباره اینکه عمل‎‌های جراحی چاقی عوارض دارند یا نه، می‌‎گوید: «طبق مطالعاتی که انجام شده، هر عمل جراحی عوارضی دارد اما مسأله اینجاست که فواید جراحی‎‌های چاقی بسیار بیشتر از احتمال عوارض آن است.»
البته جراحی لاغری هم باید با رعایت نکات مهم پزشکی انجام شود. دکتر باقری با اشاره به سه شرط در عمل لاغری می‌‎گوید: «اول اینکه فردی که عمل را انجام می‌‎دهد باید فلوشیپ جراحی چاقی باشد. مورد دوم عمل باید از طریق لاپاراسکوپی انجام شود و شرط سوم هم استفاده از مواد و وسایل استاندارد است. البته نمی‌‎توان گفت کدام عمل برای لاغری عوارض کمتری دارد. اگر جراحی درست و اصولی انجام شود در هر روش می‌‎تواند به سلامت بیمار کمک کند.»
افرادی که دچار چاقی و اضافه‌وزن هستند، همیشه برای دور زدن ورزش و رژیم‎‌های غذایی یا شاید نتیجه نگرفتن از این روش‌ها تن به جراحی لاغری می‌‎دهند، اما دکتر باقری در مورد بازگشت چاقی حتی در افرادی که جراحی انجام داده‎اند، می‌گوید: «در هیچ روشی نمی‌‎توان تضمین کرد چاقی بازنگردد. اگر فرد جراحی لاغری انجام دهد و ملاحظات بعد از عمل را رعایت نکند، احتمال بازگشت چاقی زیاد است. به همین دلیل بیماران بعد از جراحی چاقی باید با تغییر سبک زندگی، کاهش میزان مصرف غذا و افزایش فعالیت بدنی، سوخت‌وساز بدن‎شان کنترل شود.»
چاقی بیماری چند عاملی است، یکی از مهم‌ترین عوامل آن ژنتیک است. نمی‌‎‌‎‎‎‎‌توانیم برای جلوگیری از چاقی، ژنتیک را دستکاری کنیم، اما با علم امروز می‌‎توانیم دستگاه گوارش را دستکاری کنیم تا افرادی که مبتلا به چاقی هستند، بتوانند به وزن متعادل برسند. اما چه کسانی کاندیدای مناسبی برای جراحی هستند؟ دکتر باقری در این‎باره می‌‎گوید: «چاقی در ایران بشدت در حال شیوع است و می‌‎تواند فرد را با انواع و اقسام بیماری‎‌ها درگیرکند، به همین دلیل کاهش وزن یکی از واجبات است که باید با روش درست انجام شود تا به سلامتی آسیب وارد نکند.
جراحی یکی از بهترین گزینه‎هاست اما نه برای همه! افرادی که BMI بالای 35 دارند و نتوانسته‌اند با ورزش و رژیم‎‌های غذایی مناسب به وزن مطلوب برسند، کاندیدای مناسبی برای جراحی چاقی هستند. همچنین افرادی که BMI بین 30 تا 35 دارند و بیماری‎‌هایی مثل دیابت، فشارخون، کبدچرب و عوارضی که مرتبط با چاقی است، دارند هم می‌‎توانند عمل جراحی چاقی انجام دهند.»
یکی از روش‎‌های پرتبلیغ در بستر فضای مجازی، رویا فروشی برای لاغری است. کامنت‌های پرتعدادی که زیر این پست‎‌ها نوشته شده نیز از نتیجه‌بخش بودن این قرص‌ها خبر می‌دهد، اما هیچ کدام از این قرص‌های لاغری نشان سلامت ندارد. این متخصص جراحی لاغری درباره قرص‎‌ها و آمپول‎‌های لاغری که در فضای مجازی به فروش می‌رسد، توضیح می‌‎دهد: «قرصی که باعث لاغری شود و تأیید FDA و سازمان جهانی بهداشت را داشته باشد، نداریم. همه قرص‎‌های به اصطلاح لاغری که در کشور به فروش می‌‎رسد، دارای آمفتامین و مخدر شیشه است.
بیمارانی را دیده‎ام که با مصرف این قرص‎‌های لاغری دچار عوارض شده‌اند. سه روز پیش خانمی برای جراحی لاغری به مطب من مراجعه کرد و تعریف می‌‎کرد، برای کاهش وزن از قرص‌های لاغری که در فضای مجازی تبلیغ می‌شود استفاده کرده و بعد از مصرف فرزندش را به شکل عنکبوت می‌‎دیده. یا هر بار پس از مصرف دچار توهم می‌شده و تصور می‌کرده پشت سر همسرش چشم دارد… بیمار دیگری هم داشتم که بعد از مصرف قرص‎‌های لاغری و قطع آن‌ها در بیمارستان روانپزشکی بستری شد. به همین دلیل صراحتاً می‌‎گویم چیزی با عنوان قرص لاغری نداریم.» 
او در مورد تأثیر آمپول‎‌های مانجارو و اوزمپیک هم می‌‎گوید: «ثابت شده این آمپول‎‌ها می‌‎توانند در کاهش وزن مؤثر باشند، ولی در افراد خاص. افرادی که BMI بالایی نداشته باشند، می‌‎توانند به صورت مقطعی با تزریق آن‌ها کاهش وزن را تجربه کنند، اما مسأله مهم اینجاست که این داروها موقتی بوده و زمانی که قطع شوند، بازگشت وزن بیشتری خواهند داشت. همچنین روش‎ گران‌قیمتی است، موضوع مهم‎تر اینکه هنوز عوارض تزریق این آمپول‎ها در طولانی‌مدت مشخص نشده و معلوم نیست در آینده چه بر سر سیستم بدن افراد بیاورد، به همین دلیل به هیچ وجه استفاده از این آمپول‌ها توصیه نمی‌شود و منطقی نیست.»