بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / این که بعضی افراد همیشه سر کلاس، محل کار، جلسه، قرار ملاقات و ... دیر می‌رسند، دلایل روان‌شناسانه دارد
اتفاقات پیش‌بینی نشده، یکی از رایج‌ترین دلایل دیر رسیدن افراد به محل کار و قرار ملاقات‌هاست که از کنترل فرد خارج است. اما دیر رسیدن عادتی است که انگار بعضی‌ها نمی‌توانند آن را از سرشان بیندازند و همه ما اشخاصی را می‌شناسیم که انگار هرگز وقت‌شناس نیستند. «هوگو اسپایرز»، استاد علوم شناختی اعصاب در یونیورسیتی کالج لندن و از نویسندگان مقاله‌ای در همین باره گفته است: «احتمالا سازوکاری در مغز هست که موجب می‌شود برخی افراد دیر به جلسات و قرارها برسند زیرا زمان رسیدن را کمتر از وقتی که واقعا طول می‌کشد تا برسند، در نظر می‌گیرند.» اما آیا می‌توان از منظر روان‌شناسی دلیل دیر کردن همیشگی این افراد را پیدا کرد؟ بله، در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهد شد.
وظیفه‌شناسی کمتر
شخصیت افراد در دیر رسیدن‌شان به جاهای مختلف نقش دارد. برخی ویژگی‌های خاص شخصیتی مانند وظیفه‌شناسی کمتر، می‌تواند موجب شود برخی افراد کارهایی را که از قبل برایشان برنامه‌ریزی کرده بودند، یادشان برود. همچنین خوش‌بینی، سطح پایینی از اعتماد به نفس، ناتوانی در مدیریت هیجانات و ... می‌تواند برداشت ما از گذشت زمان را تغییر دهد.
مشکلات روحی افراد
بعضی اشخاص به دلیل مشکلات روحی یا وضعیت نامناسب عصبی، وقت نشناس می‌شوند و دیر می‌کنند. کسانی که از اضطراب بالایی رنج می‌برند، اغلب حاضر نیستند با بعضی چیزها روبه‌رو شوند بنابراین دیرتر به محل مدنظر می‌روند. کسانی که عزت‌نفس کافی ندارند اغلب به توانایی‌های خود شک دارند. همین سبب می‌شود که وقت زیادی را برای بررسی کارهای خود خرج کنند. افسردگی هم اغلب با کمبود انرژی همراه است و در نتیجه پیدا کردن انگیزه کافی برای رفتن به هر جایی بسیار دشوار می‌شود. اضطراب اجتماعی، افسردگی، اختلال وسواس فکری و عملی، خودشیفتگی، اعتیاد به موادمخدر، اسکیزوفرنی و ... هم می تواند از دلایل وقت نشناسی باشد.
نداشتن برنامه‌ریزی
نگرش‌ها و احساسات مردم درباره حضور به‌موقع متفاوت است. بعضی‌ها دوست دارند همیشه زودتر از موعد به قرارها برسند و برخی دیگر این‌طور نیستند و آن را نشانه عجول‌بودن می‌دانند. این مسئله به باورهای افراد هم بستگی دارد. در صورتی که شما دیررسیدن را بی‌ادبی بدانید، هم خودتان به‌موقع همه‌جا حاضر می‌شوید و هم کسانی را که دیر می‌رسند، بی‌ادب تلقی می‌کنید. ما این عادت ها و باورها را در دوران کودکی و محیط مدرسه از والدین و دیگران یاد می‌گیریم. به طور کلی آن‌هایی که در فرهنگ‌های متمرکز بر زمان یا زمان‌محور رشد کرده‌اند و تمام کارهای زندگی روزمره آن‌ها زمان مشخصی دارد، به ساعت بیشتر توجه می‌کنند. در واقع روال زمان‌بندی ما برای انجام‌دادن کارها چیزی نیست که مادرزادی آن را بلد باشیم بلکه مسئله‌ای است که ما با گذشت زمان باید به آن توجه کنیم.
تسلیم برچسب‌های منفی‌شدن
بیشتر ما برای اولین بار در مدرسه، ارزش وقت‌شناسی و دیرنکردن را می‌آموزیم چون معمولا در مدارس تأخیر با جریمه همراه است. بااین‌حال، این دقیقا همان جایی است که برچسب‌گذاری‌های منفی برای دیررسیدن شروع می‌شود. معمولا دانش‌آموزانی که تأخیر دارند، چنین جملاتی را بسیار می‌شنوند: تو تنبلی، زیادی می‌خوابی، خیلی بی‌نظمی و .... آن‌ها با تمام این برچسب‌ها زندگی می‌کنند و بعد شبیه همان چیزهایی می‌شوند که مردم درباره آن‌ها می‌گویند! بنابراین اگر افراد در دوران کودکی همیشه دیر به مدرسه می‌رسند، اصلا تعجبی ندارد که در بزرگ‌سالی هم همین رویه را ادامه بدهند. ممکن است به آن ها برچسب «کسی که همیشه دیر می‌رسد» را زده باشند و در آینده هم این موضوع به حقیقت پیوسته باشد.
نکاتی برای مدیریت بهتر زمان
فرقی نمی‌کند که دلیل همیشه دیر رسیدن تیپ شخصیتی شما باشد یا عادات، باورها و مشکلات سلامت‌روان. کسانی که مثل شما مشکل مدیریت زمان دارند و همیشه دیر به محل کار یا قرارها می‌رسند، می‌توانند با بهره‌گیری از چند روش ساده مشکل خود را حل کنند.
از تقویم یا دفترچه ‌یادداشت استفاده کنید| تقویم، دفترچه و نرم‌افزارهای تلفن‌های همراه برای یادداشت‌برداری و تنظیم زمان، ابزارهای فوق‌العاده‌ای هستند. یک تقویم کاغذی یا دفترچه‌یادداشت رومیزی را روی میز تحریر یا میز اتاق‌خواب خود و جایی که همیشه می‌بینید، قرار بدهید. خود را عادت بدهید و تمرین کنید که هر روز به این تقویم یا دفترچه نگاهی بیندازید.
ن ظم داشته باشید| اگر همیشه پیداکردن وسایل‌تان دلیل تأخیرتان می‌شود، داشتن نظم و ترتیب به شما کمک بسیاری خواهد کرد. مکانی را برای قراردادن کلیدها، کیف پول، کفش‌ها و تلفن همراه تعیین کنید. همه‌چیز را سر جای مخصوص خود بگذارید تا دفعه بعدی که قراری مهم دارید، وسایل را زودتر پیدا کنید.
زودتر از موعد حرکت کنید| پیش از آن که راهی محل کار یا قرار شوید، مسیرهای منتهی به آن جا را بررسی کنید. سعی کنید بفهمید که برای رسیدن به محل مدنظر چقدر زمان نیاز دارید. حالا 10 تا 15 دقیقه زمان اضافی هم در نظر بگیرید، چون ممکن است به این مدت‌زمان برای خلاصی از ترافیک نیاز داشته باشید.
نویسنده : فهیمه میرزایی| ‌ کارشناس‌ارشد روان‌شناسی