بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / رئیس انجمن تغذیه ایران گفته در ایران 4 برابر میانگین عادی دنیا نوشابه مصرف می‌کنیم اما اتفاق نگران‌کننده‌تر، کاهش شدید سن علاقه به نوشابه‌های شیرین به 4 سالگی است 
مصرف نوشابه‌های گازدار و شیرین به‌ویژه در کودکان، می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر رفتار و خلق‌وخو داشته باشد. طبق تحقیقات به عمل آمده یکی از این تاثیرات، افزایش خشم و پرخاشگری است که به دلیل ترکیبات خاص موجود در نوشابه‌ها، مانند قندهای ساده، کافئین و افزودنی‌های مصنوعی ایجاد می‌شود. رئیس انجمن تغذیه ایران و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در همین باره گفته: «در حال حاضر در ایران 4 برابر میانگین عادی دنیا نوشابه مصرف می‌کنیم. در واقع هر ایرانی به طور متوسط حدود 40 تا 42 لیتر نوشابه در سال مصرف می‌کند. یکی از معضلاتی که طی دهه‌های اخیر با آن مواجه شدیم افزایش انواع نوشابه‌هاست، طی دهه گذشته حدود 15 درصد مصرف نوشابه در ایران افزایش یافته. علاوه بر این اتفاق نگران کننده دیگر، کاهش شدید سن علاقه به نوشابه‌های شیرین و مضر است. بر این اساس کودکان ایرانی از 4 سالگی به نوشابه علاقه پیدا می‌کنند(منبع خبر: همشهری آنلاین)». در ادامه درباره دلایل اصلی این تاثیر و توصیه‌هایی به والدین برای مدیریت مصرف این نوشیدنی پرآسیب توسط کودک‌شان مطرح شده است.
 ​​​​​​​
آسیب‌های‌روانی مصرف نوشابه در کودکی
فرزندان‌مان از کودکی و از سنین 3 تا 4 سال به مصرف نوشابه‌های گازدار علاقه پیدا می‌کنند چراکه خوشمزه، خوش رنگ و خوش طعم هستند. علاقه به نوشابه در طول زندگی با این نسل باقی می‌ماند که آثار زیان‌باری برای سلامت آن‌ها در پی دارد؛ بنابراین باید در زمینه کاهش مصرف نوشابه به ویژه در میان نسل‌های جدیدتر اقداماتی انجام دهیم. اما نوشابه‌های گازدار، چطور جرقه‌ای برای شعله‌های خشم در کودکان می‌شود و چه آسیب هایی برای روان‌شان دارد؟
1 احساس سرخوشی کاذب| نوشابه‌ها حاوی مقادیر زیادی قند ساده هستند که پس از مصرف به‌سرعت وارد جریان خون شده و سطح گلوکز خون را بالا می‌برد. این افزایش ناگهانی انرژی ممکن است احساس سرخوشی و هیجان کاذب در کودک ایجاد کند. اما پس از مدت کوتاهی، سطح قند خون به‌طور قابل‌توجهی افت می‌کند (هیپوگلیسمی) که این افت باعث بروز علایمی نظیر تحریک‌پذیری، بی‌قراری و حتی خشم ناگهانی می‌شود. کودکان معمولاً در برابر این تغییرات قند خون حساس‌تر از بزرگ سالان هستند و واکنش‌های احساسی شدیدتری نشان می‌دهند.
بازار
2 افزایش اضطراب| بسیاری از نوشابه‌ها حاوی کافئین هستند که یک ماده محرک است و مستقیماً بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد. مصرف کافئین در کودکان می‌تواند منجر به افزایش اضطراب، کاهش تحمل در برابر استرس و رفتارهای تهاجمی شود؛ کافئین همچنین با اختلال در خواب شبانه مرتبط است که خود از عوامل مهم افزایش تحریک‌پذیری و پرخاشگری در کودکان به شمار می‌رود.
3 بیش فعالی و بی قراری| بسیاری از نوشابه‌ها حاوی رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی هستند. تحقیقات نشان داده است که برخی از افزودنی‌های مصنوعی می‌تواند باعث افزایش رفتارهای بیش‌فعالی، بی‌قراری و حتی پرخاشگری در کودکان شود. به‌ویژه کودکانی که حساسیت بیشتری به این مواد دارند، ممکن است واکنش‌های شدیدتری نشان دهند.
4 اعتیاد به قند| مصرف منظم نوشابه می‌تواند باعث وابستگی به قند شود. این وابستگی، مشابه اعتیاد به مواد محرک، باعث می‌شود کودک در صورت عدم مصرف نوشیدنی‌های شیرین، احساس خستگی، بی‌حوصلگی و حتی خشم کند. این حالت می‌تواند رفتار پرخاشگرانه را در کودکان افزایش دهد.
5 مشکلات در تعاملات اجتماعی| مصرف مداوم نوشابه و ایجاد مشکلات رفتاری، مانند خشم و پرخاشگری، می‌تواند بر روابط اجتماعی کودک در مدرسه و خانه تاثیر منفی بگذارد. این رفتارها ممکن است باعث بروز مشکلاتی در تعامل با دوستان، معلمان و خانواده شود که به نوبه خود می‌تواند چرخه‌ای از احساس ناامیدی و رفتارهای تهاجمی را ایجاد کند.
 چند توصیه به والدین
برای کمک به کنترل رفتار کودکان و کاهش پرخاشگری ناشی از مصرف نوشابه، والدین می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:
1- مصرف نوشابه را به‌صورت تدریجی کاهش دهید و آن را با نوشیدنی‌های سالم‌تر جایگزین کنید.
2- به جای نوشابه، آب‌میوه‌های طبیعی، آب طعم‌دار خانگی، یا اسموتی‌های سالم را در اختیار کودک قرار دهید.
3- با زبانی ساده برای کودک توضیح دهید که مصرف نوشابه می‌تواند باعث بروز احساسات ناخوشایند و رفتارهای تهاجمی شود.
4- با تامین تغذیه‌ای سالم و متعادل، به کودک کمک کنید سطح قند خون خود را ثابت نگه دارد و از نوسانات شدید خلق‌وخو جلوگیری کند.
5- نوشیدنی‌های حاوی کافئین را از رژیم غذایی کودک حذف کنید.
6- اطمینان حاصل کنید که کودک خواب کافی و باکیفیت دارد، زیرا کمبود خواب می‌تواند پرخاشگری را تشدید کند.
7- برای روزهایی که کودک نوشابه نمی‌خورد یا نوشیدنی‌های سالم مصرف می‌کند، به او ستاره یا امتیاز بدهید، وقتی امتیازهای او به حد مشخصی رسید، یک جایزه کوچک یا فعالیت جذاب (مثل رفتن به پارک) برایش در نظر بگیرید.
نکته پایانی
مصرف نوشابه به دلیل محتوای قند، کافئین و مواد افزودنی مصنوعی می‌تواند تاثیرات منفی جدی بر رفتار و خلق‌وخوی کودکان داشته باشد و خشم و پرخاشگری را در آن‌ها افزایش دهد. والدین با جایگزینی نوشیدنی‌های سالم و کاهش تدریجی مصرف نوشابه می‌توانند به بهبود رفتار و سلامت روانی کودکان کمک کنند. توجه به تغذیه سالم و رفتارهای مثبت، کلید اصلی کنترل این مشکل است.