ناجی جان فضانوردان آپولو ۱۳ درگذشت

آریا بانو - ایسنا /مهندس ناسا، اد اسمایلی که رهبری رفع مشکل دی اکسید کربن در ماموریت آپولو 13 را بر عهده داشت، در سن 95 سالگی درگذشت.
 حدود ساعت یک بامداد، چهار ساعت پس از انفجار مخزن اکسیژن ماژول خدماتی فضاپیمای آپولو 13 و نشت اکسیژن هر دو کپسول به فضا، اد اسمایلی متوجه شد که باید کاری در مورد دی اکسید کربن منتشر شده هنگام تنفس فضانوردان انجام دهند. آن چه که در ادامه رخ داد، اکنون در تاریخ فضا ثبت شده است.
به نقل از اسپیس، اسمایلی، که در آن زمان رئیس بخش سیستم‌های سرنشین‌دار ناسا بود، در روز 21 آوریل سال 2025، در سن 95 سالگی درگذشت. مرگ او تقریبا 55 سال پس از روزی رخ داد که او و گروهش فهمیدند چگونه یک شلنگ لباس فضایی، یک جوراب، یک کیسه پلاستیکی، کارت‌های نشانه‌گذاری و نوار چسب را برای تمیز کردن هوا برای فضانوردان جیم لاول (Jim Lovell)، فرد هیز (Fred Haise) و جک سویگرت (Jack Swigert) در طول سفر اضطراری آنها به زمین با هم ترکیب کنند.
اسمایلی در مصاحبه‌ای در سال 1999 با یک مورخ ناسا گفت: فکر می‌کنم آن 15 دقیقه شهرت ما بود. اگر فیلم آپولو 13 را نگاه کنید و کتابش را بخوانید، به نظر می‌رسد که من همه این کارها را انجام داده‌ام. من برگشتم و به لیست افرادی که شناسایی کرده بودم و در این ماجرا دخیل بودند، نگاه کردم و احتمالا 60 نفر به نحوی در آن دخیل بودند.
نگرانی این بود که دی‌اکسید کربنی که توسط فضانوردان در بازدم منتشر می‌شد، اگر از هوا پاک نشود، به غلظت‌های آنقدر بالایی برسد که کشنده شود.
فضاپیمای آپولو دو بخش داشت که سرنشینان در آن زندگی می‌کردند و هر کدام توسط پیمانکاران مختلف ساخته شده بود. در داخل ماژول فرماندهی، تصفیه کننده دی‌اکسید کربن مکعبی شکل بود. در ماژول قمری که در آپولو 13 به عنوان قایق نجات سرنشینان از آن استفاده می‌شد، تصفیه‌کننده استوانه‌ای بود.
در ابتدا، اسمایلی فکر می‌کرد که راه‌حل می‌تواند به سادگی ادامه‌ کار تصفیه‌کننده‌ها در ماژول فرماندهی و اتصال شلنگ‌های آنها برای هدایت خروجی هوای تمیز شده‌ به ماژول قمری باشد. این کار جواب می‌داد، اگر ماژول فرماندهی نیازی به خاموش شدن برای ذخیره‌ انرژی برای ورود مجدد به جو نداشت و فقط ماژول فرماندهی طوری طراحی شده بود که سالم به زمین برگردد. پس از همکاری با دیگران برای رسیدن به مفهوم اولیه، اسمایلی و گروهش باید مطمئن می‌شدند که این طرح کار می‌کند.

اسمایلی با اشاره به پیمانکار ناسا برای ماژول فرماندهی، گفت: من با داونی و کندی (مرکز فضایی) تماس گرفتم و درخواست کردم که تعدادی کپسول ارسال کنند تا بتوانیم آن‌ها را آزمایش کنیم. ما یک هواپیما اجاره کردیم و آنها را به پرواز درآوردیم.
بعد از اینکه فهمیدند راه‌حل موقتشان طبق برنامه کار می‌کند، باید راهی پیدا می‌کردند تا به خدمه آپولو 13 بگویند که چگونه «صندوق پستی» را در فضا بسازند.
اسمایلی با اشاره به توماس «کن» متینگلی (Thomas "Ken" Mattingly) که تا سه روز قبل از ماموریت قرار بود با لاول و هیز پرواز کند، اما پس از ابتلا به سرخک آلمانی زمین‌گیر شد، گفت: ما تی. کی. را پیدا کردیم. تی. کی. مشغول انجام کارهای دیگری بود و تونی انگلند را که او نیز فضانورد بود، مامور کرد تا با ما در توسعه دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه ساخت این صندوق همکاری کند.
اگرچه راه‌حل پیشنهادی هیئت منصفه پیچیده به نظر می‌رسید، اسمایلی گفت که «بسیار سرراست» است.
با اینکه ما شهرت زیادی برای انجام این کار کسب کردیم و رئیس‌جمهور ریچارد نیکسون حتی از ما نام برد، اما من همیشه استدلال می‌کردم که علت این شهرت این است که این مشکل یکی از مشکلاتی است که می‌شد آن را درک کرد. هیچ کس واقعا کارهای سختی را که آنها انجام می‌دادند، درک نمی‌کرد، اما همه می‌توانستند ساخت یک فیلتر هوا را درک کنند.
رابرت ادوین «اد» اسمایلی در روز 25 دسامبر سال 1929 در مزرعه پدربزرگ و مادربزرگش در شهرستان لینکلن، می‌سی‌سی‌پی متولد شد. او قبل از تحصیل در دانشگاه ایالتی می‌سی‌سی‌پی، در نیروی دریایی خدمت کرد و مدرک لیسانس و فوق لیسانس خود را در رشته مهندسی مکانیک به ترتیب در سال‌های 1952 و 1956 دریافت کرد. یک سال بعد، مدرک فوق لیسانس خود را در رشته مدیریت از مؤسسه فناوری ماساچوست دریافت کرد.

او به عنوان مهندس توسط شرکت هواپیمایی داگلاس که بوئینگ امروزی است، استخدام شد و روی هواپیمای جت DC-8 و همچنین نحوه تهویه مطبوع هواپیماهای حمل و نقل مافوق صوت و کنترل حرارتی موشک اسکای بولت کار کرد. او در سال 1962 به عنوان رئیس بخش سیستم‌های حیاتی و سپس رئیس شاخه سیستم‌های کنترل محیطی در مرکز فضاپیمای سرنشین‌دار یا مرکز فضایی جانسون امروزی در هوستون به ناسا پیوست.
اسمایلی بیش از یک دهه از سال 1962 به عنوان دستیار رئیس پشتیبانی آپولو، سرپرست و سپس رئیس بخش سیستم‌های سرنشین‌دار خدمت کرد. در سال 1973، او به واشنگتن دی سی نقل مکان کرد؛ جایی که در ستاد مرکزی ناسا، معاون مدیر وابسته در امور هوانوردی و فناوری فضایی و پس از آن به عنوان مدیر وابسته موقت و سپس مدیر وابسته در امور ردیابی فضایی و سیستم‌های داده مشغول به کار شد.
اسمایلی 18 سال خدمت خود در ناسا را ‌به عنوان معاون مدیر و مدیر موقت مرکز پرواز فضایی گادرد این آژانس در گرینبلت، مریلند به پایان رساند. پس از ترک ناسا، اسمایلی سمت‌های اجرایی در جنرال الکتریک، گرومن و شرکت میتر را بر عهده داشت.
اسمایلی به خاطر خدماتش به برنامه فضایی و به‌ویژه نقشش در نجات خدمه آپولو 13، مدال آزادی ریاست جمهوری و جایزه لحظات بزرگ در مهندسی گلوبال اسپک را دریافت کرد. او همچنین مدال خدمات استثنایی ناسا، مدال خدمات برجسته و مدال رهبری برجسته را دریافت کرد.
اسمایلی پیش از مرگش، همسرش، کارولین که 41 سال با او زندگی کرده بود، برادرش جان، یک پسرخوانده و همسر سابقش را از دست داده بود. از او سه فرزند، 12 نوه و 15 نتیجه به یادگار مانده است.
بازار