نگاهی به فعالیت‌های بهروز افخمی به مناسبت اکران «صبح اعدام»

آریا بانو - دنیای تصویر / بهروز افخمی از نسل کارگردانان انقلابی است که پیش از انقلاب سینما خوانده بود و از طریق یکی از دوستانش به سمت مبارزه علیه رژیم پهلوی کشیده شد. بعد از انقلاب افخمی مسیر پیچیده و متفاوتی را طی کرد. مدتی در تلویزیون مشغول بود و به عنوان یک کارگردان جوان کار نیمه تمام تقوایی یعنی کوچک جنگی را به پایان رساند. خود افخمی از این کار به عنوان یک کودتا یاد می‌کند. افخمی در کنار حاتمی کیا بهترین کارگردان نسل انقلاب بود. با ساخت عروس سینمای ایران را متحول کرد و توانست نخستین فیلم پرفروش سینمای ایران بعد از دوران جنگ را بسازد. در دهه هفتاد هم افخمی با ساخت روز فرشته، روز شیطان، عقرب و جهان پهلوان تختی خودش را کارگردانی مسلط به ابزار سینما نشان داد که بلد است به سیاق کارگردانان آمریکایی فیلمهای خوش ساختی در ژانرهای مختلف بسازد. افخمی در سال 1377 و در دوران اوج دولت اصلاحات فیلم شوکران را ساخت. بهترین فیلمش تا به امروز و یکی از بهترین ملودرامهای تاریخ سینمای ایران. فیلمی که به خوبی حال و هوای آن دوران پرماجرا را بازتاب می‌داد و به اندازه تریلرهای خارجی (خصوصاً تریلرهای آمریکایی) فیلم خوبی بود.
اما بعد از این فیلم افخمی کارگردانی سینما را فراموش کرد. نه اینکه دیگر فیلم نسازد اما خودش را درگیر فعالیت‌هایی کرد که ربطی به حرفه اصلی او (کارگردانی سینما) نداشت. او در مجلس ششم از لیست اصلاح طلبان نماینده مجلس شد. حضور او در مجلس نه منظم بود نه تاثیرگذار. اقتباسش از رمان گاو خونی تبدیل شد به هیاهوی بسیار برای هیچ. بعد سراغ ساخت فیلم عظیمی درباره زندگی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران رفت اما نتوانست فیلم را به موقع تکمیل کند. کمدی سن پطرزبورگ هم به واسطه تدوین غلط تبدیل به فیلم آشفته‌ای شد که به اندازه ظرفیتش فروش نکرد. افخمی به کانادا رفت و یک فیلم ناموفق در آنجا ساخت. آذر، شهدخت،پرویز و دیگران هم فیلمی نبود که برای افخمی اعتباری کسب کند، درست مثل روباه. در این وسط افخمی چند سریال تلویزیونی هم ساخت که توجه مخاطب را جلب نکردند.
علت این اُفت ناگهانی چه بود؟ افخمی از یک جایی به بعد تصمیم گرفت چیز دیگری باشد. یک تئوریسین سینمایی. یک فعال سیاسی. مبدع نظریه آرکو فاشیسم. مجری برنامه حالا بی‌خاصیت و بدون تماشاگر هفت. هر چیزی به جز یک کارگردان. همین تصمیم اشتباه هم باعث شد تا او یادش برود وظیفه هر کارگردانی در وهله اول ساخت فیلم خوب است و افخمی مدتها است فراموش کرده فیلم خوب بسازد. برای همین هم هست که می‌توان از همین الان پیش بینی کرد که صبح اعدام هم تبدیل به یک فیلم خنثی و کم فروش شود. افخمی مدتها است تمام شده و صرفاً به وسیله جنجال‌های رسانه‌ای که ایجاد می‌کند به حیات خود ادامه می‌دهد. و این برای کارگردانی که حداقل زمانی بلد بود فیلم خوب بسازد بسیار غم انگیز است.
بازار