آریا بانو - ایسنا / رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری، در واکنش به تصمیم شورای گسترش آموزش پزشکی برای پذیرش دانشجوی پرستاری در مراکز غیر انتفاعی و علمی-کاربردی، تصمیم را نادرست خواند و باعث کاهش کیفیت آموزش پرستاری خواند و گفت: در حالی که سالانه 11 هزار فارغ التحصیل پرستاری به حال خود رها می‌شوند، این اقدام جز هزینه تراشی بی‌دلیل برای وزارت بهداشت حاصلی ندارد.
دکتر احمد نجاتیان بیان کرد: علت اینکه سازمان نظام پرستاری به موضوع آموزش پرستاری ورود کرده این است که بر اساس قانونی که مجلس شورای اسلامی مصوب کرده است، سازمان نظام پرستاری موظف است در تعیین استانداردهای آموزشی پرستاری، تعیین تعداد و نحوه پذیرش دانشجویان پرستاری همکاری کند. این متن صریح قانون مصوب مجلس است، اما متاسفانه تاکنون از دیدگاه‌های سازمان نظام پرستاری در حوزه آموزش پرستاری استفاده نشده است. اخیرا هم مکاتباتی انجام دادیم که آماده مطرح کردن دیدگاه‌های خود هستیم.
وی اضافه کرد: موضوع دوم این است که مفهومی در آموزش پزشکی با عنوان پاسخگویی اجتماعی آموزش پزشکی داریم. به این معنی که آموزش‌های پزشکی و آموزش‌هایی که به اقشار مختلف نظام سلامت داده می‌شود باید منطبق با نیاز مردم باشد. نیاز مردم در هر مرحله‌ای متفاوت است و آموزش‌ها باید متناسب با آن باشد.
پرستاری یکی از پاسخگوترین حرفه‌های علوم پزشکی است
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری بیان کرد: می‌توانم ادعا کنم که حرفه پرستاری یکی از پاسخگوترین حرفه‌های علوم پزشکی است که در کشور داریم. پیش از انقلاب اسلامی سطح آموزش پرستاری به لیسانس ارتقا یافت. در جنگ با کمبود شدید پرستار مواجه شدیم، در آن زمان حجم انبوه مجروحان جنگی به پرستار نیاز داشت و حرفه پرستاری خود را با این نیاز جامعه منطبق کرد.
نجاتیان گفت: در آن زمان با توجه به نیاز دوران جنگ، دوره چهار ساله پرستاری را تبدیل به دوره کاردانی دو ساله کردیم و تعداد بسیار زیادی پرستار تربیت شدند که بتوانند خدمت کنند. دوره چهار ساله بهیاری در دبیرستان را به دوره یک ساله تبدیل کردیم که زودتر فارغ‌التحصیل شوند و بتوانند خدمت ارائه کنند و کارآموزی پرستاران هم در جنگ اتفاق افتاد. جامعه پرستاری در آن زمان نگاه صنفی نداشت، نگاه این بود که نیاز مردم چیست و بر اساس آن باید جلو رفت.
ظرفیت آموزش پرستاری در کشور 5 برابر شده است
وی افزود: در طرح تحول سلامت هم همین اتفاق افتاد. زمانی که دولت برای گسترش تخت‌های بیمارستانی سرمایه‌گذاری کرد، با کمبود شدید پرستار مواجه شدیم. باز هم حرفه پرستاری پای کار آمد و بدون نگاه صنفی با دولت همراهی کرد و در عرض یک سال تعداد ظرفیت آموزش پرستاری در سال 1394 با ایجاد مجتمع‌های عالی سلامت 2 برابر شد.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: کشور نیاز داشت، تخت‌های بیمارستانی افزایش پیدا کرد، مردم به بیمارستان‌های دولتی مراجعه می‌کردند، نظام سلامت و حرفه پرستاری دست به‌کار شد و افزایش ظرفیت ایجاد شد. در کنار آن کمک پرستاری یک ساله راه‌اندازی شد که خدمات اولیه انجام شود.
نجایتان اضافه کرد: امروز نسبت به سال 1394 ظرفیت آموزشی 5 برابر شده است و این نشان می‌دهد که حرفه پرستاری توانسته خودش را با نیازهای جامعه وفق دهد و همراهی کند. امروز شرایط برای آن موضوع فراهم نیست و به‌نظر می‌رسد کج سلیقگی‌هایی در توسعه آموزش پرستاری وجود دارد.
پذیرش سالانه 20 هزار دانشجو در رشته‌های گروه پرستاری
وی بیان کرد: مهمترین دلیلی که پشت تصمیم راه‌اندازی آموزش پرستاری در مراکز غیرانتفاعی در وزارت بهداشت مطرح است، کمبود پرستار در بیمارستان‌ها است. امروز در بیمارستان‌ها نیمی از نیروی پرستار مورد نیاز را داریم، اما در علت‌یابی این کمبود نیرو با وزارت بهداشت اختلاف نظر داریم.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: امسال در 222 دانشکده پرستاری دولتی و آزاد 12 هزار پذیرش دانشجوی کارشناسی پرستاری و حدود 6 هزار پذیرش در گروه‌های دیگر مانند اتاق عمل، هوشبری و فوریت‌ها داریم. معمولا زمانی که این دانشجویان به دانشگاه‌ها معرفی می‌شوند، 20 درصد به این ظرفیت‌ها اضافه می‌شود و حدود 20 هزار پذیرش سالیانه در این گروه‌ها داریم.
نجاتیان افزود: آماری که در جلسه‌ای در وزارت بهداشت مسئولان ارائه کردند در پنج سال گذشته در کل 20 هزار نفر در وزارت بهداشت استخدام شده‌اند. سالانه حدود 15 هزار پرستار تربیت می‌کنیم، در پنج سال گذشته بالغ بر 65 تا 70 هزار پرستار تربیت کردیم، اما کل جذب در نظام سلامت 20 هزار نفر بوده است.
وی ادامه داد: امروز مشکلی در تربیت پرستار نداریم، کمبود در جذب و نگهداشت داریم. معتقدیم اگر به کیفیت آموزش در 222 دانشکده‌ای که زیر نظر دولت و دانشگاه آزاد هست، بپردازیم، نیاز جامعه را تامین می‌کند. گسترش این آمار آن هم از طریق بخش غیر دولتی و خصوصی می‌تواند کیفیت را بر هم می‌زند.
تصمیم شورای گسترش وزارت بهداشت خلاف مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری اضافه کرد: این حجم از افزایش پذیرش دانشجوی پرستاری، قطعا کیفیت خدمات را تهدید می‌کند. ما هم این نگرانی را درباره پرستاری داریم، چرا که آنها هم با جان مردم کار می‌کنند. بنابراین افزایش ظرفیت و گسترش به نهادهایی که درباره چرایی آن هم بحث داریم و در کل گسترش بیش از ظرفیت فعلی تا زمانی که نتوانیم نیروهایی که آموزش دادیم جذب کنیم، هدر دادن منابع و ایجاد نارضایتی و بیکاری در جامعه است.
نجاتیان بیان کرد: از سال 1367 آیین‌نامه مراکز غیردولتی و غیرانتفاعی صادر شده است. وزارت بهداشت تنها به یک مرکز مجوز داده است و آن هم در حوزه بالینی فقط پرستاری جذب می‌کند. سوال این است در بقیه رشته‌ها هم این مشکل را داریم. قطعا مصوبه شواری عالی انقلاب فرهنگی که وزارت بهداشت را مکلف به افزایش ظرفیت در رشته داروسازی و پزشکی و دندانپزشکی کرده، آیا از این ظرفیت نمی‌شد استفاده کرد؟
نگاه دوگانه در وزارت بهداشت
وی گفت: آیا مرکز علمی- کاربردی که مدرک آن را وزارت علوم و دانشگاه جامع علمی کاربردی صادر می‌کند، می‌تواند پرستار تربیت کند؟ در آینده این افراد برای مهاجرت، کار و ... به مشکل می‌خورند و این نگاه دوگانه‌ای که در وزارت بهداشت وجود دارد چه دلیلی دارد.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشکده‌های غیرانتفاعی را برای مراکز و استان‌های محروم پیش‌بینی کرده است. اکنون در خراسان و شهر مشهد بالغ بر 600 دانشجوی پرستاری در مراکز دولتی و غیردولتی پذیرش می‌شود. در تهران بالغ بر 900 دانشجو در دانشکده‌های پرستاری مختلف پذیرش می‌شوند و این 12 نفر قطعا مشکلی را حل نخواهد کرد. علاوه بر اینکه فتح بابی برای فعالیت‌های دیگر می‌شود.
آموزش پرستاری در مراکز غیر انتفاعی عقبگرد به 60سال پیش است
نجاتیان ادامه داد: در دولت چهاردهم، رئیس دولت، دکتر پزشکیان و از جنس خانواده سلامت است. همواره هم تاکید کرده است که در حوزه سلامت باید بر اساس علم روز و بر اساس شرایط روز حرکت کنیم. در روند آموزش پرستاری در سال 1294 مدرسه پرستاری داشتیم، در سال 1320 آموزشگاه پرستاری داشتیم، در سال 1344 انستیتو عالی پرستاری داشتیم و در سال 1364 دانشکده پرستاری داشتیم.
وی اضافه کرد: باعث تاسف است که در سال 1404 در حال برگشت به 60 سال قبل هستیم و قرار است پرستاری را در یک موسسه آموزش دهیم. استانداردهای آموزش در دانشکده‌ها با موسسه‌ها متفاوت است، اگرنه اسم دانشکده روی آن می‌گذاشتند.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری بیان کرد: سال گذشته 40 مرکز آموزشی دولتی و آزاد توسط بورد پرستاری رد شده و تایید نکرده که دانشجو جذب کند، اما شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی به آنها دانشجو داده است. بنابراین اینکه بورد چیزی را تصویب کند یا نه، ممکن است در شورا تصمیم دیگری گرفته شود.
پذیرش دانشجوی پرستاری در مرکز علمی-کاربردی تخلف است
نجاتیان گفت: درست است که قانون بالادستی گفته افزایش ظرفیت باید ایجاد شود، اما توجه شما را به ماده 95 قانون هفتم توسعه جلب می‌کنم که گفته است این افزایش ظرفیت بر اساس آمایش سرزمینی و نیازها باشد. در اول اردیبهشت نامه‌ای به معاونت آموزشی وزارت بهداشت ارسال کردیم و پیشنهاد و پروپزال آن را ارائه کردیم که اگر قرار است افزایش ظرفیت صورت گیرد بر اساس قانون باید بر مبنای آمایش سرزمین باشد. اگر قرار است به یک بند از برنامه توسعه توجه کنیم و بند دیگر را نادیده بگیریم چندان درست نیست.
وی افزود: مرکز علمی- کاربری که به آن مجوز جذب دانشجوی پرستاری در سال جاری داده شده است، حق جذب دانشجوی پرستاری را ندارد زیرا بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در 2 مردادماه 1403 پذیرش دانشجوی کارشناسی در رشته‌هایی که در دانشگاه‌های علوم پزشکی هست برای این مراکز شده است.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: سوال این است آیا نمی توان 12 دانشجویی که در مرکز علمی- کاربردی در تهران قرار است پذیرش شوند را به ظرفیت 954 دانشجویی که در دانشکده‌های پرستاری جذب می‌شوند اضافه کرد؟ از طرفی گفته می‌شود در مراکز غیرانتفاعی رشته‌های پزشکی پذیرش نخواهد شد. این نشان می‌دهد که برای پرستاری این ظرفیت‌ها افزایش پیدا کرده است.
نجاتیان اضافه کرد: موضوع دیگر این است که گفته می‌شود قرار است آمایش سرزمینی انجام شود، در حالی که در ابتدا آمایش انجام می‌شود و بعد از آن افزایش ظرفیت می‌دهند. در نامه‌ای هم که گفته می‌شود مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را مستثنی کرده، گفته شده مانند گذشته دانشجو بگیرد، نگفته است که گسترش ظرفیت بدهد.
11 هزار پرستار فارغ التحصیل هر سال به امان خدا رها می‌شوند
وی بیان کرد: این مسائل در یک فضای احساسی ممکن است جواب دهد، اما زمانی که 15 هزار دانشجو آموزش داده می‌شود و در کل 4 هزار نفر جذب می‌شوند و 11 هزار دانشجو به امان خدا رها می‌شوند، وزارت بهداشت نمی‌تواند بگوید مسئول آموزش است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به این دلیل تشکیل شد که آموزش و درمان با هم کنار بیایند. اگر قرار باشد آموزش کار خودش را بکند، درمان هم اعلام کند نیاز ندارد و توسعه هم استخدام نکند، خب این سازمان‌ها جدا شوند و هر کدام کار خودش را انجام دهد.
هزینه تراشی بی‌دلیل برای وزارت بهداشت
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری گفت: تصمیمی که قرار است 30 دانشجوی پرستاری در کنار بیش از 15 هزار دانشجوی پرستاری جذب شوند گرفته شده، فقط هزینه‌ای را برای وزارت بهداشت، شخص وزیر بهداشت و دولت ایجاد می‌کند، چرا که همه نهادهای پرستاری، استادان، دانشجویان و سازمان نظام پرستاری در همه سطوح با آن مخالف است.
نجاتیان افزود: در جلسات مختلف در وزارت بهداشت گفته‌ایم که می‌خواهیم این موضوع را حل کنیم، اما این پافشاری بدون دلیل به یک تصمیم غیر کارشناسی قابل توجیه نیست. ما خیرخواه دولت هستیم و کنار وزارت بهداشت هستیم و می‌خواهیم آن را حل کنیم.
پرستاران می توانند در حل مشکلات نظام سلامت کمک کنند
نجاتیان افزود: آرزو می‌کنم روزی به این برنامه بیایم و سوال این باشد که پرستاری چگونه می‌تواند کمک کند که مشکلات نظام سلامت حل شود. امروز با مشکلاتی مانند دسترسی مردم به خدمات سلامت، افزایش هزینه‌های سلامت و ... مواجهیم و باید سوال این باشد که پرستاری برای گسترش خدمات در سطح جامعه و کاهش هزینه‌های سلامت چه می‌تواند انجام دهد.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: آن قدر حجم مطالبات و مشکلات در حوزه پرستاری زیاد است که عمده گفتگو با رسانه‌ها حول محور چالش‌ها است، اما فرصت‌هایی که پرستاری می‌تواند برای کمک به حل مشکلات سلامت خلق کند زیاد است و امیدوارم بعد از این مشکلات بتوانیم به آن بپردازیم.
بازار ![]()