آریا بانو - خودنمایی از جمله بیماری‌های روانی است که در بعضی از افراد دیده می‌شود؛ این قبیل از افراد معمولاً پوشش‌های عجیب و غریب داشته و از آرایش تند و تیزی استفاده می‌کنند. از نظر روانشناسی ویژگی اصلی اختلال شخصیت نمایشی ، رفتار توجه طلبانه و هیجان پذیری مفرط و فراگیر است. اما سوال اینجاست که خودنمایی نشانه چیست و بیان کننده چه مشکلاتی در فرد است؟
ما در این مطلب قصد داریم که علت‌های خودنمایی را بررسی کرده و این معضل را از منظر روانشناسی و دین اسلام توضیح دهیم.
خودنمایی نشانه چیست؟
برای پاسخ به این سوال، بایستی علل خودنمایی را به دو دسته علل بیرونی و درونی تقسیم کنیم.
علل بیرونی خودنمایی افراد (دلایل اجتماعی)
کمبود محبت: بعضی از افراد دوست دارند همیشه مورد محبت و توجه دیگران باشند؛ به همین خاطر اگر این کمبود را در خود حس کند و مورد بی مهری اطرافیان خود قرار گیرد، ممکن است شیوه خودنمایی را پیشه خود کند. تقلید: تقلید از الگوهای غربی از مهم‌ترین عوامل خودنمایی و ابتذال است؛ در واقع چنین تقلیدی نشان بی‌هویتیی مدسازان. تربیت نامطلوب: تبعیض و فرق گذاشتن بین فرزندان، مقایسه ویژگی‌های آنان، الگوهای نامناسب (در خانواده و اجتماع)، عدم به وجود آوردن روحیه مقاومت در برخورد با ناهنجاری‌های اجتماع و به طور کلی نداشتن تربیت صحیح دینی باعث تأثیرپذیری دختران و جوانان از الگوهای نامناسب و روی آوردن آنان به خودنمایی می‌شود.

علل درونی خودنمایی (دلایل فردی)
عدم اعتماد به نفس : این دسته از افراد به علت نداشتن روحیه‌ای مقاوم و آگاهی نیافتن به شخصیت با ارزش خود، چون کاهی در باد به هر سو می‌روند. جهل: در این خصوص ممکن است فردی به خاطر نا آگاهی و آشنا نبودن به مبانی ارزشی، مرتکب اعمالی شود و حتی ممکن است به علت تکرار این اعمال کم کم قبح و زشتی عمل در نظرش کم شود؛ به مرور زمان آن کار به صورت زیبا و یا حتی به عنوان یک وظیفه در نظرش جلوه خواهد کرد. عقده حقارت: عقده حقارت به گونه‌ای است که شخص خود را از دیگران کم‌تر می‌بیند ، لذا سعی می‌کند تا کاستی خود را با تقلید و تظاهر رفع کرده و با این تفکر غلط به بلای عظیم‌تر، خود را گرفتار می‌کند.
ویژگی‌ افراد خودنما از نظر روانشناسی
این افراد هرگاه مرکز توجه دیگران نباشند، احساس ناراحتی یا عدم قدردانی می‌کنند. آن‌ها اغلب با شور و نشاط زیاد و چشمگیر، مایل هستند تا توجه دیگران را به خود جلب کنند و ممکن است با اشتیاق، گشاده رویی ظاهری یا عشوه گری، آشنایان جدید را شیفته خود سازند. آن‌ها در میهمانی‌ها به هر قیمتی که شده نقش ” گل سر سبد مجلس” را بازی می‌کنند. هرگاه مورد توجه قرار نگیرند، ممکن است برای جلب توجه دیگران، کار برجسته‌ای انجام دهند. (برای مثال، داستان‌هایی بسازند و یا صحنه‌ای را خلق کنند) قیافه ظاهری و رفتار افراد مبتلا به این اختلال، اغلب از لحاظ جنسی به طور نامناسبی تحریک آمیز یا اغوا کننده است. بیان هیجانی آنان ممکن است سطحی باشد و به سرعت تغییر کند. افراد مبتلا به این اختلال، همواره از ظاهر جسمانی خود برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کنند؛ برای مثال، اغلب عینک آفتابی را به جای روی چشم قرار دادن، در بالای سر خود می‌گذارند، لباس‌های رنگی تندی می‌پوشند، آرایش غلیظ دارند؛ به گونه‌ای که در این برخورد مورد توجه هر بیننده‌ای قرار می‌گیرند. زمان، انرژی و پول زیادی را صرف خرید لباس و آراستن خود می‌کنند. آن‌ها ممکن است با سرعت و با شدت، نسبت به انتقاد از سر و وضع خود واکنش نشان دهند و یا نسبت به یک عکس که آن‌ها را خوشایند نشان نمی‌دهد، ناراحت شوند. سبک گفتاری این افراد به شدت تاثیرگذار و فاقد جزئیات است. عقاید تند یا افراطی بیان می‌کنند.

پیامدهای خود نمایی یا جلب توجه کردن
سقوط: تزلزل شخصیت از جمله پیامدهایی است که جامعه نیز در به وجود آوردن آن نقش دارد؛ زیرا تا هنگامی که جامعه شخصی را برای زیبایی‌هایش بخواهد، تمایل فرد نیز برای جلوه‌گری بیشتر می‌شود. ترویج فرهنگ مصرف گرایی: نظام سرمایه داری غرب برای ایجاد بازار بیشتر و سود بیشتر، نیاز به گسترش بازار مصرف دارد و از این رو آنان احتیاج به کسانی دارند که آنان را در این امر کمک کند. متأسفانه با این کار خود، توان بازسازی، رشد سرمایه گذاری و رقابت را در کشورهای جهان سوم کاهش دادند. شیوع انحراف: حضور نامناسب بعضی از افراد در جامعه موجب بعضی حوادث و جنایات هولناکی می‌شود. رکورد فعالیت‌های علمی و افت تحصیلی: در دنیای غرایز و توجه به خودآرایی‌ها، تمام هم و غم نیروهای جوان صرف چگونه تزیین کردن خود بوده و درس و تحصیل در شاخه‌های بسیار پایین آن است. برتر از دیگران خود را نشان دادن، هنر امروز است!

علت خودنمایی افراد از منظر اسلام
جلب توجه کردن ریشه در ذات انسان دارد. از نظر اسلام خودنمایی در انسان به خودپسندی منتهی می‌گردد؛ سپس بر اثر خودپسندی، فرد از تعریف و تمجید و ستایش دیگران نسبت به خود لذت می‌برد و این احساس تا جایی زیاد می‌گردد که هرگونه تأیید، توسط دیگران خواه با زبان یا نگاه و جلب توجه و فریفتگی را دوست دارد.
عقده حقارت: چنانچه فرد تصور کند که در زمانی از زندگی خود از جانب دیگران تحقیر شده و دیگران مانع شده‌اند که او به منزلت و جایگاه شایسته خود برسد، اکنون میخواهد با خودنمایی خسارتهای گذشته اش را دنبال کند. اثبات کردن خود: عده ای از افراد تصور می‌کنند شخصیت آن‌ها در نزد دیگران ناشناخته است و در نتیجه احترامشان حفظ نمی‌شود؛تصور می‌کند مسئولیت و اختیارات کافی به آن‌ها سپرده نمی‌شود، از این جهت با خودنمایی می‌خواهند خود را ثابت کنند. راه های جلوگیری از خودنمایی از نظر اسلام
تربیت صحیح رشد عقلانی کافی داشتن نگرش والا و همت بلند
دلیل خودنمایی افراد در فضای مجازی
افرادی دارای اعتماد به نفس پایینی هستند، در این فضا بیشتر خودنمایی می‌کنند و همیشه در صدد این هستند که خودی نشان دهند. افرادی که خود را باور ندارند در این فضا بیشتر دست به خودنمایی می‌زنند. افرادی که در کودکی حقارت را تجربه کرده‌اند. کمبودها و محرومیت‌های دوران کودکی خودشیفتگی و نمایش خود نشناختن هویت خود رفع خلاهای ارتباطی و اطلاعاتی

حرف آخر
امید داریم با مطالعه مطلب فوق، شناخت بیشتری نسبت به علائم و نشانه‌های خودنمایی بدست آورید تا از آسیب‌های بیشتر و عمیق‌تر، به خصوص در روابط بین فردی، جلوگیری کنیم؛ همواره یادمان باشد که اگر در روابط بین فردی با مشکل روبرو شدیم، چقدر رد پای خودنمایی در رفتارمان وجود داشته است.
آیا شما تا به حال با افراد خودنما رابطه داشته‌اید؟ شما چه رفتاری را با افرادی که مدام جلب توجه می‌کنند در پی گرفته‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را، در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید.
در انتها پیشنهاد می‌کنیم با اختلال شخصیتی اجتنابی که یکی دیگر از بیماری‌های روانی شخصیتی است، در انگیزه آشنا شوید.