سماق؛ ادویه‌ای خوش‌طعم با چاشنی سلامت!

آریا بانو - مهر /سماق فقط یک ادویه خوش‌طعم نیست؛ این چاشنی سرشار از آنتی‌اکسیدان، ضدالتهاب و کاهنده قند و چربی خون است که می‌تواند سلامت بدن را تقویت کند.
سماق (Rhus) در واقع نوعی گیاه درختچه‌ای است که بیشتر در نواحی کوهستانی می‌روید. میوه سماق خوشه‌ای و تقریباً جنس سفتی دارد، که آسیاب و کوبیده می‌شود و بعد از کوبیده شدن، به عنوان یک چاشنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این گیاه جزو 10 آنتی اکسیدان گیاهی برتر محسوب می‌شود.
سماق، مزه منحصر به فردی دارد که معمولاً به تند و کمی میوه‌ای و کمی شبیه لیمو توصیف می‌شود. و دارای یک مزه متمایز برای غذاها است. در حقیقت تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که سماق می‌تواند اثر قدرتمندی روی کنترل قند خون، سلامت قلب، پیش گیری از بیماری‌ها و حتی تسکین درد داشته باشد.

فواید اعجاب انگیز سماق
دو نوع سماق وجود دارند؛ سماق قرمز و سماق قهوه‌ای که سماق قرمز مرغوب‌تر است. سماق دارای طبع سرد و خشک است. سماق سرشار از ویتامین‌های C و A است. همچنین مقدار قابل توجهی کلسیم را درون خود دارد.
درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس، کاهش خونریزی سینه ( هموپتزی )، برطرف کننده اسهال معمولی و اسهال خونی، پایین آورنده تب، ادرار آور و تقویت کننده دستگاه گوارش، پایین آورنده قند خون و چربی خون و پاکسازی کبد و تصفیه کننده خون و دفع مواد زائد خون، جوان سازی پوست اشاره کرد. علاوه بر این سماق به تقویت و استحکام لثه و کاهش درد دندان کمک می‌کند.
فواید اعجاب انگیز سماق سرمه آن جهت تسکین درد و درمان جوش‌های پلک مؤثر است. در دوران باستان برای درمان سوزاک و سل استفاده می‌شده و همچنین شیره خارج شده از درخت سماق برای درمان بیماری‌های دستگاه ادراری بکار می‌رفته است.
فواید اعجاب انگیز سماق همچنین به علت داشتن تانن فراوان، قابض و پاک کننده معده است و خاصیت آنتی اکسیدانی آن از بروز سرطان‌ها جلوگیری می‌کند، غرغره و جوشانده این گیاه برای ورم گلو و دهان مفید است.
چکاندن آب جوشانده آن‌ها در گوش چرک آن را از بین می‌برد، کمپرس با سماق در التیام زخم، خون دماغ، التیام سوختگی، اگزما، ترک نوک سینه و عضو ضرب دیده مؤثر است و همچنین مطالعات نشان می‌دهد که سماق تا 81 درصد از ترکیب شدن گلوکز (قند خون) با پروتئین‌های حیاتی بدن و در نتیجه بروز بیماری‌های دیابتی جلوگیری می‌کند.

فواید اعجاب انگیز سماق علت افزودن سماق به کباب این است که خوردن گوشت کباب شده باعت تولید آنزیم‌هایی در بدن می‌شود که مضر هستند، سماق می‌تواند اثر این آنزیم‌ها را خنثی کرده و در عین حال چاشنی خوبی برای آش‌ها و سوپ‌ها و خورشت‌ها ورنگ آن‌ها را مشکی کرده و اشتها را تحریک می‌کند. است.
خواص ضد التهابی سماق
خاصیت ضد التهابی این گیاه باعث می‌شود که در کاهش تب مؤثر باشد. این گیاه در درمان آرتریت، التهاب پوست و مشکلات تنفسی مانند برونشیت و سرماخوردگی مؤثر است؛ بسیاری از انواع آلرژی را می‌توان با سماق درمان کرد.
خواص سماق و ماست
سماق به علت ترکیبات دارویی و غذایی منحصر به فردش محبوب است. یکی از این ترکیبات، سماق و ماست است و این ترکیب تأثیر بسیار زیادی در سریع‌تر شدن روند لاغری دارد و مصرف آن در وعده‌های متنوع می‌تواند شکم شما را به تدریج آب کند.
این یکی از روش‌های طبیعی برای کاهش وزن است که البته در کنار آن ورزش و تغذیه سالم نیز توصیه شده است. علاوه بر لاغری این ترکیب، دفع سموم بدن را نیز انجام می‌دهد.
خواص ضد میکروبی
این گیاه در مبارزه با باکتری‌های عامل سالمونلا بسیار مؤثر است. می‌توان سبزیجات را هنگام شستشو با عصاره سماق مخلوط کرد تا انواع میکروب‌های سبزی زدوده شوند.

خواص ضد قارچی
دانه‌های سماق قادر به درمان یک نوع قارچ خاص به نام قارچ آسپرژیلوس هستند. این قارچ سبب عفونت ریه و سایر اندام‌های بدن می‌شود.
خواص آنتی اکسیدانی
این گیاه سرشار ویتامین c و اسیدهای چرب امگا 3 است و از بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی جلوگیری می‌کند و به بدن کمک می‌کند تا از شر رادیکال‌های آزاد، به ویژه در دستگاه گوارش خلاص شود. این گیاه جزو 10 آنتی اکسیدان گیاهی برتر محسوب می‌شود.
مصرف سماق در بارداری
به طور کلی مصرف سماق در دوران بارداری، باعث افزایش سلامت نوزاد و مادر می‌شود. همچنین مصرف سماق همراه با کباب، می‌تواند مشکل حالت تهوع شدید مادران را حل کند و برای آن چاره ساز باشد و علاوه بر خاصیت‌های ذکر شده، مصرف سماق در دوران بارداری می‌تواند به کاهش درد و گرفتگی عضلات ناشی از بارداری کمک کند.
البته اگر باردار هستید، برای رفع نگرانی حتماً با پزشک خود مشورت کنید و نکته مهمی این است که، سماق نباید تازه باشد؛ زیرا سماق تازه سموم خاصی دارد که می‌تواند مشکل زا باشد و همچنین مصرف بیش از اندازه آن باعث نفخ معده و یبوست می‌شود.
مصرف روزانه شربت سماق تازه همراه لیمو به مدت 4 هفته توصیه می‌شود؛ چرا که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. مصرف سماق را در وعده‌های متنوع غذایی خود فراموش نکنید.
کاهش قند خون در مبتلایان به دیابت نوع 2
یکی از مهم‌ترین خواص سماق، کاهش قند خون است. در مقاله‌ای که در سال 2014 در مجله‌ی تحقیقات علوم دارویی ایران به‌چاپ رسید، تأثیر خواص سماق بر بیماران دیابتی بررسی شد. دانشمندان ایرانی و آمریکایی در این پژوهش، تأثیر سماق را بر سطح قند خون، آپولیپوپروتئین B، آپولیپوپروتئین A-1 و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام (TAC) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی کردند.

در یک مطالعه‌ی بالینی 3 ماهه، 41 بیمار دیابتی بررسی شدند. به گروهی از آنان، روزانه 3 گرم پودر سماق و به گروهی دیگر دارونما (چیزی مانند دارو و بدون اثر واقعی) داده شد. نمونه‌های خون افراد قبل و بعد از مطالعه بررسی شد. سطح قند خون، هموگلوبین گلیکوزیله و آپولیپوپروتئین B (که جز اصلی کلسترول بد خون (LDL) است) در افرادی که در این مدت سماق مصرف کرده بودند، کاهش چشمگیری نشان می‌داد.
سماق برای مبارزه با سرطان مؤثر است
برخی مطالعات نشان داده اند که گیاه سماق دارای خواص ضد سرطانی است. اگر شما سیگاری هستید، ممکن است بتوانید خطر ابتلاء به سرطان ریه را با استفاده از ترکیبی از شیمی درمانی و پرتو درمانی کاهش دهید.
محققان معتقدند که سرطان پستان از سلول‌های سالم در طول درمان محافظت می‌کند. در نتیجه، سماق به عنوان یک عامل امیدبخش برای شیمی درمانی در نظر گرفته می‌شود.
سماق برای جلوگیری از پوکی استخوان
این یک بیماری شایع است که توسط استخوان‌های ضعیف و ترد ناشی از ریزش استخوان و افزایش خطر شکستگی مشخص می‌شود. خطر ابتلاء به پوکی استخوان با افزایش سن بیشتر می‌شود, احتمال ابتلاء به پوکی استخوان در استخوان ران, گردن و ستون فقرات کمری وجود دارد.
خاصیت آنتی اکسیدانی
از دیگر خواص سماق، باید به خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن اشاره کرد. بنابر پژوهش‌های انجام‌شده روی 2 گونه سماق، این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی شگفت‌انگیزی دارد. چنان‌که می‌دانید بدن‌تان برای خنثی‌کردن آثار مخرب رادیکال‌های آزاد، به آنتی‌اکسیدان‌ها نیاز دارد. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که در بروز پیری و بیماری‌های مزمن مؤثرند .